حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در پاسخ به این پرسش که «چرا نقد در جامعه ما از جایگاه ویژه و ارزشی برخوردار نیست؟» عنوان کرد: این ارزیابی شما درباره نقد را به صورت کامل قبول ندارم؛ چرا که اکنون وضعیت نقد به‌ویژه نقد کتاب و اندیشه در مقایسه با دو دهه گذشته یا سال‌های نخستین پس از انقلاب اسلامی بسیار متفاوت و رضایت‌بخش است. اکنون نقد، زمینه خوبی دارد و تا حد زیادی توسط افراد مختلف جامعه پذیرفته شده است.

وی در ادامه سخنانش گفت: پیش از انقلاب اسلامی، مجله «راهنمای کتاب» ـ از مهم‌ترین مجلات نقد ـ منتشر می‌شد. پس از آن مجله «آینده» منتشر شد. سایر مجلات نیز کم و بیش به موضوع نقد می‌پرداختند. بعد از انقلاب اسلامی مجله «نشر دانش» ـ نخستین مجله جدی و علمی در حوزه نقد ـ که به تعبیر اهالی فرهنگ و قلم، پرچم نشر دانشگاهی بود، به سرپرستی نصرالله پورجوادی که به‌درستی بر گردن نقد در ایران حق بزرگی دارد، منتشر می‌شد.

سردبیر فصلنامه تخصصی نقد کتاب قرآن و حدیث افزود: اکنون حدود 25 سال است که مجله «آینه پژوهش» منتشر می‌شود؛ «آینه پژوهش» نخستین مجله‌ای است که در حوزه نقد کتب دینی و اسلامی منتشر می‌شود. در سال‌های نخستین انتشار این مجله، به دلیل فراهم نبودن بستر و فضای مناسب برای فعالیت در عرصه نقد، کار در این عرصه بسیار سنگین بود؛ به‌گونه‌ای که در شماره‌های نخستین این مجله مجبور می‌شدیم برای توجیه نویسندگان، تعاریف متعددی از نقد و این‌که نقد، تحقیر و نوعی مانع برای نشر آثار نیست، ارائه کنیم.

وی توضیح داد: اکنون مجله «آینه پژوهش» به همت نویسندگان جوان حوزه دین و استادان ناقد کتاب مانند استاد علامه علیرضا ذکاوتی، فرایند نقد را به‌خوبی در پیش گرفته است. بنابراین، اکنون خوشبختانه شرایط به‌گونه‌ای است که حتی نویسندگان خودشان پیشنهاد نقد آثارشان را ارائه می‌کنند.

حجت‌الاسلام مهدوی‌راد ضمن تاکید بر این نکته که تا حد بسیار زیادی نقد در جامعه ما پذیرفته شده است، عنوان کرد: معتقدم ناقد در آن حوزه‌ای که قلم نقد را به دست می‌گیرد باید به صورت کامل اِشراف یا دست کم اطلاعات قابل توجهی در آن حوزه داشته باشد.

این عضو هیات امنای موسسه خانه کتاب اظهار کرد: از منتقدان می‌خواهم هنگام نگارش نقد، به دلیل این‌که مسلمان و معتقد بر ناظر بودن خداوند بر اعمالمان هستیم، نقد را در جهت رشد دانش، گسترش و عمق بخشیدن به فکر، به ژرفا کشاندن دانش، به سلامت‌سازی نشر و کمک رساندن به استواری نشر به‌کار بگیرند.

وی ادامه داد: معتقدم اگر نویسنده‌ ناقد با قلم نظیف و بیان استوار آمیخته با احترام بنویسد، نقدش از سوی هر فردی پذیرفته می‌شود. اگر هم نقدهای وی از سوی صاحب اثر پذیرفته نشود حداقل جامعه علمی بدون تردید پذیرای آن خواهد بود.

سردبیر فصلنامه تخصصی نقد کتاب قرآن و حدیث با بیان این‌که نقد باید سالم باشد، گفت: در صورتی که نقد سالم باشد، بی‌شک صاحب اثر از آن در راستای بهبود کیفی اثرش در نوبت‌های بعدی چاپ، استفاده می‌کند.

حجت‌الاسلام مهدوی‌راد با بیان این‌که باید اخلاق نقد در همه حوزه‌ها رعایت شود، اظهار کرد: از موسسه خانه کتاب به دلیل برگزاری جشنواره نقد کتاب در این چند سال، تشکر می‌کنیم چرا که با این اقدام شایسته زمینه ترویج فرهنگ نقد در جامعه فراهم شده است اما نباید به این اندازه از فعالیت‌ها اکتفا کرد. هرچه در حوزه نقد کار شود باز کم است.

این پژوهشگر حوزه دین عنوان کرد: در این میان نویسندگان نیز باید درباره موضوعی که قصد نگارش آن را دارند، تحقیق و پژوهش کنند و باری به هر جهت ننویسند بلکه از منابع معتبر و مستند بهره ببرند. آن‌ها باید با استواری کار و با منتقدان به شیوه‌ درست برخورد کنند.

وی افزود: به دانشجویان و محققان حوزه نقد پیشنهاد می‌کنم تا زمانی که منبع را مستقیماً ندیده و مطالعه نکرده‌اند، نسبت به آن نظر ندهند و آن را نقد نکنند.

مهدوی راد تاکید کرد: نقد باعث می‌شود که محقق و نویسنده متوجه اشتباهاتش شود و در نوبت‌های بعدی چاپ آثارش به اصلاح آنها بپردازد. امیدوارم به‌تدریج در حوزه نقد به نقطه‌ای برسیم که در هر موضوعی یک مجله نقد منتشر شود.

*دراین باره بخوانید:
(1)شاکری: وقتی نقد تاثیری در تجارت کتاب نداشته باشد عملا اهمیتی پیدا نمی‌کند (اینجا)
(2)جُربزه‌دار: نشریات خانه کتاب می‌توانند نقش موثری در ترویج فرهنگ نقد ایفا کنند/ نقد، چراغی فراسوی سیاستگذاران روشن می‌کند (اینجا)
(3)کیانفر: ضرورت راه‌اندازی کتابخانه تخصصی نقد(اینجا)
(4)جعفری مذهب:جامعه ما نیاز به نقد را احساس نکرده است/ پدیده‌ای به نام «اورژانس نقد» (اینجا)
(5)حسینی: آیین نقد کتاب‌های تازه‌تالیف برگزار شود(اینجا)
(6)عبدالعلی دستغیب: بسیاری از نقدها تبدیل به مدح شده‌اند/ مسئولان برای راه‌اندازی مجامع نقد کتاب بکوشند(اینجا)
(7)رفیعی: پیش‌نیازهای نقد مطلوب و مدخلی بر اخلاق نقد(اینجا)
(8)آژند: اکثر نقدها یا نان قرض دادن است یا خرده حساب شخصی/ لزوم اهتمام دانشگاه‌ها برای ایجاد رشته نقد(اینجا)