حسین فتاحی: بیش از نیمی از کتابهای کودکان و نوجوانان کیفیت ندارند/ لزوم حل مشکل توزیع کتاب از سوی مسئولان
حسین فتاحی، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان معتقد است که کیفیت کتابهای کودک و نوجوان در سالهای اخیر بسیار بهتر شده است اما با این حال هنوز بیش از 50 درصد کتابهای منتشر شده در این حوزه کیفیت لازم را ندارند.
وی افزود: به عنوان مثال انتشارات سوره مهر از ناشرانی است که فقط آثار تالیفی را منتشر میکند. این انتشارات درنظر دارد امسال 150 عنوان کتاب تالیفی با موضوعات متنوع در حوزه کودک و نوجوان منتشر کند که نشان دهنده رشد کیفی و کمّی آثار تولیدی در این حوزه است.
افزایش کتابسازی در حوزه کودک و نوجوان
فتاحی عنوان کرد: البته نمیتوان منکر انتشار کتابهای بیکیفیت در این حوزه شد. بسیاری از کتابهایی که در حوزه کودک و نوجوان منتشر میشود کتابسازی است و در آن به محتوا، چاپ و تصویرسازی توجه زیادی نشده است و این موضوع سبب شده تعداد کتابهای خوب در مقایسه با کتابهای بازاری و بیکیفیت بسیار کم باشد در حال حاضر بیش از 50 درصد از کتابهای منتشر شده در حوزه کودک و نوجوان کیفیت ندارند.
افزایش ده برابری ناشران نسبت به نویسندگان
وی تاکید کرد: در حال حاضر تعداد نویسندگان در حوزه کودک و نوجوان بسیار کمتر از تعداد ناشران است و در حالیکه شاید بیش از 200 نویسنده کودک و نوجوان خوب نداریم، بیش از دو هزار ناشر در این حوزه فعالیت میکنند. از طرفی همه این ناشران باید برای امرار معاش و کار، کتاب منتشر کنند. آنها خوراک میخواهند و از سوی دیگر خوراکدهنده بسیار کم است و همین سبب میشود سطح کیفیت آثار منتشره پایین باشد و تعداد کتابهای بازاری، کمکیفیت و مثل هم افزایش یابد.
فتاحی افزود: اغلب ناشران حوزه بزرگسال بعد از مدتی به این حوزه روی میآورند و احساس میکنند کار در حوزه کودک و نوجوان هم سادهتر است و هم سودآوری بیشتری دارد و نیاز به تخصص خاصی هم ندارد در حالی که حوزه کودک و نوجوان بسیار حساس است و افرادی که در این حوزه کار میکنند باید شناخت بسیاری نسبت به روح و روان کودک و نوجوان، آثار تولید شده در جهان و موضوعات جذاب و مفید برای بچهها داشته باشند.
این نویسنده کودک و نوجوان گفت: از طرفی تولید آثار تکراری و موازیکاری از چالشهایی است که در نشر کودک و نوجوان به چشم میخورد. متاسفانه برخی ناشران با نازلترین محتوا و تصویرگری کتاب را با کمترین قیمت چاپ میکنند و مخاطب هم به دلیل اینکه آگاهی و اطلاع کاملی به کیفیت کتابها ندارد به سمت کالاهای بازاری میرود.
تیراژ کتابهای تولیدی جوابگوی نیاز مخاطبان نیست
وی افزود: از طرفی با وجود اینکه تعداد عناوین کتابها زیاد است اما تعداد شمارگان کتابِ خوب کم است و جوابگوی جمعیت کودک و نوجوان ما نیست؛ ما حدود 20 میلیون مخاطب در حوزه کودک و نوجوان داریم که همه گروههای سنی شامل خردسال، کودکان و نوجوانان را در بر میگیرد. با وجود این اگر هر عنوان کتاب با شمارگان پنج هزار نسخه هم منتشر شود باز هم جوابگوی این جمعیت نخواهد بود.
فتاحی با اشاره به اینکه چرخه نشر در ایران صرفه اقتصادی ندارد و ناشر نمیتواند سرمایهای را که در این زمینه مصرف میکند بازگرداند، گفت: باوجود اینکه قیمت تمام شده کتاب در ازای افزایش تیراژ کتاب کمتر میشود اما به دلیل گرانی کاغذ امکان بالابردن تیراژ کتابها عمل برای ناشران مقدور نیست و به همین دلیل ناشران هم سود لازم را نمیبرند، از اینرو این مساله در کیفیت کتابها نمود پیدا میکند و هر ناشری که به سراغ تألیف و تصویرگران عالی و با کیفیت برود ضرر میکند.
وی افزود: مشکل دیگری که با آن روبهرو هستیم، مساله توزیع است. این مشکل در تهران و همه استانهای کشور به وضوح قابل مشاهده است. متاسفانه در حال حاضر جایی برای عرضه همه آثار کودکان و نوجوان به صورت مستقیم به مخاطب نداریم. از طرفی نمیتوانیم کتابها را به طور کامل در بازار کتاب کودک عرضه کنیم و به مخاطبان معرفی کنیم.
دسترسی مخاطبان شهرستانی به کتاب محدود است
فتاحی یادآوری کرد: با وجود اینکه در تهران و شهرهای بزرگ به دلیل گسترش دسترسی به اینترنت و ماهواره و بازیهای کامپیوتری کودکان و نوجوانان وقت کمتری را برای کتابخوانی و مطالعه اختصاص میدهند اما در شهرستانها و روستاهای دورافتاده که دسترسی خانوادهها به این امکانات کمتر است بچهها تمایل زیادی برای کتابخواندن دارند اما متاسفانه دسترسی آنها به کتاب و کتابفروشی بسیار کم است و مشکل توزیع در این مناطق بسیار پررنگتر دیده میشود.
وی افزود: باید تدابیر اندیشه شود تا کتابها به طور مناسب توزیع شده و در دسترس علاقهمندان قرار گیرد و وزارت ارشاد و موسسات مرتبط مانند شهرداریها، آموزش و پرورش مساله توزیع را حل کنند زیرا این مساله از سوی ناشران قابل حل شدن نیست.
حسين فتاحي در سال ١٣٣٦ در يزد متولد شد. وی در سه حوزه تأليف، ترجمه و بازنويسي آثار كلاسيك فارسي براي كودكان و نوجوانان آثار متعددي منتشر كرده كه «آتش در خرمن» و «پسران جزيره» در زمينه ادبيات پايداري است و «عشق سالهاي جنگ» است. «پري نخلستانها»، «مدرسه انقلاب»، «كودك و طوفان»، «اميركوچولوي هشتم» و بازنويسي «قصههاي شاهنامه» و «سمك عيار» از ديگر آثار اوست.
نظر شما