خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا ) - محمد مساعد: پاتریک مودیانو، نویسنده فرانسوی پس از ماه ها رایزنی به عنوان صدو هفتمین برنده جایزه نوبل ادبیات معرفی شد. مودیانو را اهالی داستان به خوبی با ترجمه های مترجمان ایرانی می شناسند . تاکنون در ایران از او کتاب های "در کافه‌ی جوانی گم‌شده" و "افق " با ترجمه ساسان تبسمی ، "محله گمشده " با ترجمه اصغر نوری،"تصادف شبانه" با ترجمه مهسا ابهری، "آه ای سرزمین محبوب من" با ترجمه رویا خویی و "افق " ، "تصادف شبانه " با ترجمه حسین سلیمانی‌نژاد و"سفر ماه عسل" با ترجمه نسرین اصغر زاده منتشر شده است . به همین انگیزه خبرگزاری کتاب ایران بعد از اعلام نتیجه از سوی آکادمی نوبل با نسرین اصغرزاده یکی ازمترجمان این نویسنده گفت و گویی انجام داده است.

خانم اصغر زاده ، حالا که مودیانا برنده جایزه نوبل ادبیات 2014 شد کمی درباره موديانو  بفرمایید.
پاتريك موديانو سبك و نثر منحصر به فردي دارد. شايد كمتر نويسنده اي در جهان چنين نثر نافذي داشته باشد. جملات موديانو بسيار كوتاه و موجز هستند ولي در عين كوتاه بودن سرشار از احساسند. توصيفات ساده اما عميق موديانو تا عمق جان نفوذ مي كنند. يكي از ويژگي هاي خاص موديانو اين است كه به خوبي مي داند بايد چطور خواننده خود را با همان شوق و شور صفحات اول كتاب تا پايان همراه خود نگه دارد و خواننده آثار موديانا به هيچ عنوان تا پايان كتاب دچار رخوت نخواهد شد.

موديانو يكي از مهمترين نويسندگان زنده ادبيات فرانسه است. به نظر شما موديانو چه تاثيري بر ادبيات فرانسه داشته است؟ 
موديانو بي شك از مهمترين نويسندگان زنده ادبيات فرانسه است. از نكات جالبي كه درباره موديانو وجود دارد اين است كه هرچند موديانو پس از پايان جنگ جهاني دوم متولد شده است اما عمده آثارش پيرامون دوره سقوط پاريس در جنگ جهاني دوم است. در اكثر آثار موديانو ما شاهد دردها و فشارهايي هستيم كه انسان ها بر اثر جنگ متحمل مي شوند. او به زيبايي در آثارش نشان مي دهد كه جنگ تا نسل هاي بعد هم مي تواند آثار مخربی بر زندگی بشريت داشته باشد. مي توان گفت مهمترين كاري كه موديانو در آثارش كرده نمايش چهره پليد جنگ و تاثيرش بر انسان هاست.

همانطور كه گفتيد موديانو بعد از جنگ جهاني متولد شده، به نظر شما چرا موديانو در آثارش اين قدر به پديده جنگ توجه مي كند؟
موديانو پس از جنگ جهاني به دنيا آمده اما پدرش در جنگ جهاني حضور داشته و آثار اين جنگ آنقدر بر زندگي و كودكي موديانو ملموس بوده است كه شما تصور مي كنيد خودِ موديانو در آن زمانه زيسته است و جنگ را تجربه كرده است. تصويري كه موديانو از جنگ ارائه مي كند بسيار زنده و باور پذير است و فضاسازی هاي استادانه او از موقيعتی كه حتا خودش نيز تجربه شان نكرده شگفت انگيزند.

اصلا چرا موديانو؟ چرا آثار اين نويسنده را براي ترجمه انتخاب كرديد؟
من به عنوان خواننده آثار موديانو را دوست داشتم. هر وقت كه كتابي از او مي خواندم حسرت مي خوردم كه چرا خواننده فارسي زبان نبايد شانس خواندن چنين كتابي را داشته باشد؟ همين جا بايد از نشر افراز هم تشكر كنم كه كمال همكاري را با بنده داشتند. حتما مي دانيد كه سالهاست اوضاع كتاب خواني در ايران خوب نيست. ما مترجم ها هم مثل ساير كساني كه در حوزه نشر كتاب تلاش مي كنند وقتي احساس رضايت مي كنيم كه زحماتمان ديده شود و كتاب هايمان روي ميز مطالعه خوانندگان باشند. موديانو هنوز آثار ترجمه نشده زيادي دارد كه بايد به فارسي ترجمه شوند. براي مثال رمان «ويلاي غمزه»‌ يكي از رمان هاي موديانو است كه به نظرم بايد به فارسي ترجمه شود. موديانو از انسان سخن مي گويد و از انسان دفاع مي كند و نمايشگر دردهاي انسان است، مطمئنا اين دردها و دغدغه ها بين تمام انسان هاي كره خاكي مشترك است.

خانم اصغر زاده،‌ شما از موديانو كتاب «سفر ماه عسل» را ترجمه كرده ايد. كمي درباره تجربه شخصي خودتان از خوانش آثار اين نويسنده بگوييد.
بله،‌ علاوه بر كتاب «سفر ماه عسل» موديانو كه با ترجمه من توسط نشر افراز منتشر شده كتاب ديگري را هم از موديانو به اسم «دورا برودر» ترجمه كرده ام كه در مرحله ويراستاري است و هنوز منتشر نشده. رمان دورا برودر درباره دختر نوجواني است كه در همان زمان اشغال فرانسه در پاريس آواره شده است. اين رمان به توصيف مشكلاتي مي پردازد كه جنگ براي كودكان ايجاد مي كند.

اتفاقا سوال بعدي من درباره همين موضوع است. كودكان نقش پر رنگي در آثار موديانو دارند. شما چقدر نقش كودكان را در آثار موديانو جدي مي دانيد؟
موديانو اغلب ريشه مشكلات روحي شخصيت هايش را تا دوران كودكي آنها دنبال مي كند. اصولا موديانو در آثارش دو دسته از افراد را به تصوير مي كشد. دسته اول انسان هايي كه زندگي و آينده شان زير چرخ هاي عظيم جنگ تباه شده است و دسته دوم افرادي كه در كودكي از مهر و محبت خانواده بي نصيب مانده اند. كودكاني كه يا در خانواده هاي بسيار متمول مورد بي توجهي والدينشان قرار گرفته اند و يا برعكس در خانواده هاي فقير از حقوق اوليه خودشان محروم مانده اند. موديانو در آثارش نشان مي دهد كودكاني كه از مهر و محبت كافي در دوران كودكي برخوردار نبوده اند در آينده با مشكلات بسياري دست و پنجه نرم خواهند كرد. به عبارتي موديانو اثر تخريبي جنگ و گسست عاطفي خانواده ها را به يك اندازه مي داند.

خانم اصغر زاده، نثر موديانو نيز در زبان فرانسوي حائز اهميت است. كمي درباره ويژگي هاي زباني آثار موديانو توضيح بدهيد.
همانطور كه پيش از اين گفتم موجز نويسي از ويژگي هاي خاص قلم موديانو است. جملات كوتاه موديانو در عين سادگي چنان تاثير عميقي بر خواننده مي گذارند كه تا سالها از ذهن او پاك نمي شوند. من به شخصه گاهي در هنگام ترجمه آثار موديانو به جملاتي مي رسم كه مجبور مي شوم دست از ترجمه بردارم و به خودم فرصت بدهم تا بتوانم بر احساسات خودم غلبه كنم چرا كه موديانو با استفاده از ساده ترين كلمات بيشترين تاثير را بر خواننده خود مي گذارد.

دبير آكادمي نوبل پاتريك موديانو را با مارسل پروست مقايسه كرده و گفته است موديانو پروست معاصر است. نظرتان درباره چنين مقايسه اي چيست؟
مطمئنا پروست و موديانو هر دو استاد مسلم ادبيات هستند با اين تفاوت كه پروست با جملات طولاني و نثري سنگين اثر خود را جاودانه مي كند و موديانو با نثري موجز و جملاتي ساده به همان شيوايي.

خانم اصغرزاده، بعد از چند سال نوبل باز هم به يك فرانسوي رسيد.
بله،‌ واقعا اين خبر برايم مسرت بخش بود و از اين انتخاب شگفت زده شدم. موديانو هميشه نويسنده مورد علاقه ام بوده و اگر وقتم را صرف ترجمه آثار او كردم از اين جهت بود كه مثل زنده ياد ساسان تبسمي كه جايشان امروز بين ما خالي ست معتقد بودم حيف است كه اين آثار در كشور ما نخوانده بمانند. به نظر من موديانو لياقت جايزه نوبل را داشت و نمي شود به جايزه امسال خرده اي گرفت. مطمئنا اين جايزه براي فرانسه و خود موديانو موفقيت بسيار بزرگي محسوب مي شود.
ممنون از وقتي كه به ما داديد و به اميد ترجمه آثار ترجمه نشده پاتريك موديانو
من هم از شما به خاطر زحماتتان تشكر مي كنم.