شاعر کوچههای مهتابی/ 1
ابومحبوب: آثار مشیری را باید با ذهنی رمانتیک درک کرد/ یادنامهای برای فریدون مشیری
احمد ابومحبوب، پژوهشگر و مدرس دانشگاه گفت: فریدون مشیری شاعری رمانتیک است، اما نمیتوان با این واژه ارزش و اعتبار شعرهای او را پایین آورد؛ چرا که نویسندهای مانند ویکتور هوگو نیز در آثارش پیرو مکتب رمانتیسیسم است. مشیری شعرش را با عاطفه انسانی و احساس شخصی و با نثری زیبا و ساده مینویسد، به طوری که برای درک شعر او باید با ذهن رمانتیک به جهان شعری او نگریست.
وی افزود: مشیری به پدیدههای اجتماعی نگاه عاطفی دارد و احساس شخصی خود را نسبت به مسایل اجتماعی و فرهنگی بیان میکند؛ به گونهای که همه این عواطف شعر او را بیان میکند. زبان فریدون مشیری زبانی نرم و لطیف است که ویژگی اغلب رمانتیکهاست. یعنی همان زبان شسته رفته که از لحاظ زیبایی شناسی میتوان آن را بررسی کرد.
این پژوهشگر توضیح داد: مشیری بدون اینکه در شعرش تقید و پیچیدگیهای شاعران سمبولیک را بیاورد، یکی از خوشزیانترین و خوشگو ترین شاعران معاصر ماست.
ابومحبوب در پاسخ به این پرسش که «آیا با به کار بردن اصطلاح رمانتیک میتوان شعر او را کم ارزش دانست؟» گفت: ما به هیچ وجه به این شیوه قصد کم کردن ارزش او را نداریم. دلیلی وجود ندارد که اگر ارزش و اعتبار شاعر یا نویسندهای را که در این قلمرو به خلق داستان و سرودن شعر بپردازد، کم کنیم. منظور از این حرف جنبه منفی رمانتیسیسم نیست.
وی یادآور شد: رمانتیسیسم فرانسه در ادبیات ما نفوذی ندارد. نه تنها در سرزمین ما که در دیگر کشورها نیز معنا و مفهوم رمانتیسیسم متفاوت است. به فرض رمانتیسیسم آلمانی به ملیگرایی شباهت دارد و به هیچ وجه ارزش کار نویسندگان آنها را در این حوزه پایین نمیآورد.
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: بنابراین نگاه مشیری به پدیدههای طبیعت نگاهی رمانتیک است. این شیوه مشیری است، یعنی برای درک شعرهای او باید از دید رمانتیک وارد دنیای شعری او شد و شعرش را خواند.
وی یادآور شد: اصطلاح رمانتیسم در تعریف داستانها و رمانهایی به کار برده میشود که شاعر و نویسندهاش از درون به بیرون نگاه میکنند. در حقیقت در این آثار نگاه به پدیدهها از درون به بیرون شکل میگیرد. مگر میتوان ارزش ویکتور هوگو را به دلیل اینکه یک نویسنده رمانتیک است، تقلیل داد.
این شاهنامهپژوه ادامه داد: سهراب سپهری هم شاعری رمانتیک بود، جنبه رمانتیک بودن اثر نمیتواند ارزش ادبی یک متن را پایین بیاورد و در عین حال شاعر یا نویسنده رمانتیک میتواند عاشقانه یا در عین حال اجتماعی بنویسد. به گمانم این جنبه در شعر فریدون مشیری به وفور یافت میشود. او نگاهی عاطفی دارد و همواره از درون به بیرون مینگرد و در مورد پدیدهها قضاوت عاطفی دارد و به طور مثال با شعرهای زندهیاد شاملو و اخوان متفاوت است.
ابومحبوب افزود: در مجموع، شعر در ادبیات ما غنایی است و امکان اینکه رمانتیسیسم به معنا و مفهوم فرانسوی در شعر ما باشد، وجود ندارد و نمیتوان قبول کرد که در ادبیات ما رسوخ کرده است. به طور مثال رمانتیسم آلمان به ملیگرایی گرایش دارد و ارزش آثار نویسندگان آن سرزمین را کم نمیکند.
وی اضافه کرد: نگاه مشیری به پدیدههای هستی نگاهی رمانتیک است و شیوهاش در سرودن همین است. یعنی برای درک شعرهای او باید از دید رمانتیک وارد شد تا جهان شعر او را درک کرد.
احمد ابومحبوب متولد تهران است. وی در نخستین سالهای بازگشایی دانشگاه بعد از انقلاب فرهنگی، در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران پذیرفته شد و بعدها در دانشگاه به تدریس پرداخت. «دیوان رباعیات اوحدالدین کرمانی»، «ساخت زبان فارسی»، «کالبد شناسی نثر»، «عروض و قافیه و نقد ادبی»، «یک حبه قند فارسی (10 جلد)»، «فرهنگ چهار زبانه علوم اجتماعی»، «درهای و هوی باد»، «گهواره سبز افرا»، «کک کوهزاد»، «معروف کرخی» و «فمینیسمهای ادبی» نام کتابهای اوست.
نظر شما