به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) جلسه نقد مجموعه غزل «نت خاکستری گنجشک‌ها» سروده احسان قدیمی، شامگاه دیروز، پنجم آبان با حضور شهرام میرشکاک، حامد ابراهیم‌پور، علیرضا بهرامی و احسان قدیمی با اجرای امیر مرزبان در کانون ادبیات ایران برگزار شد.

میرشکاک در این جلسه گفت: زندگی غزل‌سرایان امروز به ویژه کسانی که به غزل مدرن شهره هستند، در شعرشان جریان دارد. بنابراین، غزل شاعری قوی‌تر و غنی‌تر است که سلوک رفتاری‌اش خاص باشد و گرفتار زندگی‌های روزمره نشود.

وی افزود: بسیاری از غزل‌سرایان امروز که خط قرمزها ــ به ویژه برخی خط قرمزهای اخلاقی ــ را در غزل خود می‌شکنند، در زندگی روزمره خود نیز به همین شیوه رفتار می‌کنند اما در شعر احسان قدیمی این اتفاق‌ها نمی‌افتد. دلیل این موضوع در نوع زندگی این شاعر است. او شاعری است که برای دل خود یا برای لذت شخصی خود غزل می‌سراید و به همین دلیل اهل جنجال‌های احمقانه نیست و شاعری بی‌حاشیه است.

این منتقد همچنین در بیان برخی ویژگی‌های سبکی غزل‌های قدیمی گفت: برخی  غزل‌های این کتاب فضایی کلاسیک دارند و برخی فضای مدرن. در نگاه دیگر، برخی غزل‌ها روایی هستند و برخی دیگر خیر. این نشان می‌دهد که شاعر در برزخ بین غزل کلاسیک و غزل پست‌مدرن قرار دارد.

میرشکاک در ادامه با اشاره به چاپ نامناسب کتاب، گفت: مجموعه غزل «نت خاکستری گنجشکان» با تمام ویژگی‌های خوبش متاسفانه بسیار نامناسب و غیر حرفه‌ای منتشر شده است. طرح جلد کتاب نیز بسیار ضعیف است.

بازگشت از فضاهای مدرن به کلاسیک

حامد ابراهیم‌پور، غزلسرا و منتقد ادبی، دیگر سخنران این جلسه بود که درباره غزل‌های این مجموعه گفت: غزل‌های این کتاب از منظر فضا و جهان‌بینی بسیار به هم نزدیک هستند. 99 درصد غزل‌های این کتاب فضاهای کلاسیک دارند و این در حالی است که کتاب قبلی این شاعر یعنی مجموعه غزل «سمت سرازیر پایتخت» فقط فضاهای مدرن داشت.

وی افزود: این موضوع که چرا احسان قدیمی در غزل خود از تجربه فضاهای مدرن به فضاهای شعری نئوکلاسیک رسیده، نیاز به آسیب‌شناسی جدی دارد. به نظر من این بازگشت به شعر نئوکلاسیک، نکته‌ای منفی در غزل‌های احسان قدیمی به حساب می‌آید.

ابراهیم‌پور در ادامه با اشاره به این نکته که باید در شعر هماهنگی کامل بین فرم و محتوا وجود داشته باشد، گفت: محتوا و فرم باید به کمک یکدیگر شعر را بسازند و این مساله در شعر نئوکلاسیک اتفاق نمی‌افتد. مجموعه غزل قبلی این شاعر به شدت دغدغه‌مند بود و این نکته باعث شده بود تا اکثر اشعار، فرم روایی داشته باشند.

شاعر مجموعه رباعی «نگذار نقشه‌ها وطنم را عوض کنند» همچنین اظهار کرد: زندگی افراد سرخورده، حال یک سرباز که باید پست شبانه بدهد و... خط سیر روایی غزل‌های کتاب قبلی احسان قدیمی را تشکیل می‌داد و این روایت‌ها، فرم غزل‌های آن کتاب را ساخته بودند اما به دلیل آن‌که غزل‌های این کتاب روایی نیستند، بنابراین فرم بر محتوا غلبه پیدا کرده است.

ابراهیم‌پور در ادامه با اشاره به این نکته که روایت خطی در غزل، به‌شدت کیفیت آن را پایین می‌آورد، گفت: یکی از آسیب‌های مهم شعر مدرن در دهه اخیر ایران، روایت‌های خطی در اشعار است. غزل‌های کتاب قبلی احسان قدیمی همه روایت‌های غیرخطی و تجربه‌های هیجان‌انگیز در فرم بودند، اما متاسفانه این شاعر از آن کتاب موفق و به شدت مناسب به یک کتاب خنثی چون «نت خاکستری گنجشکان» رسیده است.

این منتقد در پایان درباره تعدد اوزان در غزل‌های این مجموعه گفت: یکی از نکات مثبت این کتاب استفاده از اوزان مختلف برای سرودن غزل‌ها بوده است. این نشان می‌دهد که شاعر به اوزان عروضی بسیار مسلط است.

علیرضا بهرامی، دیگر منتقد این برنامه، نیز به بحث درباره تاثیر نیما یوشیج بر غزل امروز ایران پرداخت و در ادامه درباره دنیای شعری تیره و تار شاعران امروز صحبت کرد.

در این جلسه شاعرانی چون خلیل جوادی، جواد نعمتی، محمد فرجام، آلن آبسالان، محمد حسنی، کیانوش خان‌محمدی، محمدرضا مهربانی و میترا محبی نیز حضور داشتند.

مجموعه غزل «نت خاکستری گنجشکان» سروه احسان قدیمی با شمارگان هزار و 200 نسخه، 73 صفحه و بهای پنج هزار تومان اردیبهشت 1393 از سوی انتشارات نصیرا منتشر شده است.