به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) دومین میزگرد تخصصی «زبانشناسی رایانشی و علوم شناختی» با مدیریت دکتر ملوک‌‌السادات بهشتی، عضو هيأت علمی پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران و سخنرانی دکتر رامین گلشایی با محوریت زبانشناسی پیکره‌ای شناختی، تقی رجبی، عضو گروه پژوهشي زبان‌شناسي و اصطلاح‌شناسي پژوهشكده مديريت دانش و دكتر محمود بیجنخان، عضو هيأت علمي دانشگاه تهران، عصر چهارشنبه 26 آذرماه همزمان با آخرین روز هفته پژوهش، در محل پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) برگزار شد.
نظام ارتباط نوشتاری، چندرسانه‌ای و منابع زبانی
در ابتدای این میزگرد محمود بیجنخان، عضو هيأت علمي دانشگاه تهران به «بررسی فناوری‌های زبان» پرداخت و پس از تعریف مفاهیم، مبانی نظری شناخت زبان، نظام ارتباط گفتاری به تشریح نظام ارتباط نوشتاری، چندرسانه‌ای و منابع زبانی پرداخت.
وی با اشاره به توانایی‌های شناختی و فناوری‌های نظام ارتباط نوشتاری، به ترسیم نمودار ارتباطی ذهن نویسنده تا خواننده پرداخت و ادامه داد: ساخت متن به دو بخش دست‌نویس و تایپی تقسیم می‌شود که گاهی اختلال نوشتاری سبب ایجاد مفهوم اشتباه در ذهن خواننده می‌شود. در زبان رایانه نیز گاهی غلط‌نویسی در دریافت مفهوم اختلال ایجاد می‌کند که با استفاده از نرم‌افزارهایی از جمله غلط‌یاب و سرقت ادبی، می‌توان از بروز این اختلالات نوشتاری پیشگیری کرد.
بیجنخان گفت: دستگاه بینایی انسان، متن را به زبان کلمات به ذهن انسان منتقل می‌کند. در این زمینه فن‌آوری‌هایی از جمله نویسه‌خوان نوری، تعیین هویت نویسنده و سیستم تشخیص جعل اسناد به بازشناسی متن کمک می‌کنند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه يکی از توانایی‌های شناختی انسان ارتباط زبانی است افزود: ارتباط زبانی به‌صورت گفتاری/ نوشتاری و گفتاری/ نوشتاری/ دیداری اتفاق می‌افتد.
زبانشناسی شناختی، محصول نسل دوم علوم شناختی است
در ادامه این میزگرد تخصصی، رامین گلشایی با موضوع «زبانشناسی پیکره‌ای شناختی» به‌‌تعریف تاریخچه زبانشناسی پرداخت و آن‌را در دو مبحث زبانشناسی زایشی و زبانشناسی شناختی دسته‌بندی کرد.
این متخصص زبانشناسی با تأکید بر اینکه زبانشناسی شناختی، محصول نسل دوم علوم شناختی است، آن‌را با روش‌شناسی داده‌بنیاد، تجربی و فراتر از شم زبانی سازگار دانست و گفت: رویکرد پیکره‌بنیاد به زبان، روشی کمّی، عینی و مبتنی بر داده‌های واقعی کاربرد زبان است.
گلشایی با اشاره به نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه ادامه داد: افزایش بسامد کاربرد، باعث کاهش طول واژگانی و صورت آوایی می‌شود.
تبدیل مباحث درسی کتاب شیمی اول دبیرستان به اصطلاح‌نامه تصویری
تقی رجبی، عضو گروه پژوهشي زبان‌شناسي و اصطلاح‌شناسي پژوهشكده مديريت دانش نیز دیگر سخنران این میزگرد بود که با پرداختن به «کاربردهای اصطلاح‌نامه در آموزش و تحلیل اطلاعات» به تحقیقات انجام شده در این زمینه اشاره کرد: در یک تحقیق، مباحث درسی کتاب شیمی سال اول دبیرستان را به‌صورت اصطلاح‌نامه تصویری درآوردیم و در هر مبحث، علاوه بر تعریف موضوع، کلمات اختصاری مرتبط و قرار دادن هایپرلینک، نمودار تصویری را نیز اضافه نمودیم.
وی افزود: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در بخش توصیف میانگین، نمرات دانش‌آموزان افزایش داشت، اما پس از انجام آزمایش روی افراد بیشتر مشخص شد، این روش هنوز قابل تعمیم به عموم نیست.
رجبی در ادامه گفت: می‌توان با برنامه‌نویسی و مدل‌سازی از اصطلاح‌نامه‌ها در کنار سایر تکنیک‌های علم‌سنجی، نه فقط در جستجو و بازیابی اطلاعات بلکه در تجزیه و تحلیل اطلاعات علمی و تدوین نقشه راه تحقیق استفاده کرد.
فایل سخنرانی‌های ارائه شده در این میزگرد، هم‌اکنون روی پایگاه اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران (ايرانداک) به نشانی http://www.irandoc.ac.ir/ قابل دسترسی است.
نخستین ميزگرد تخصصی «پردازش زبان طبیعی و علوم شناختی» عصر سه‌شنبه 22 مهرماه، با حضور دکتر کامبیز بدیع، دکتر ملوک‌‌السادات حسینی بهشتی و دکتر مهدی سمایی، اعضای هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، دکتر شهین نعمتزاده، مدرس دانشگاه الزهرا و دکتر مسعود قیومی، دکترای کامپیوتر گرایش زبانشناسی رایانهای و مدرس دانشگاه آزاد برلین، در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) برگزار شده بود. متن کامل گزارش این نشست را در ایبنــــــا بخوانید.
دومین میزگرد تخصصی «زبانشناسی رایانشی و علوم شناختی» از ساعت 14 تا 16 چهارشنبه 26 آذرماه، در تالار سخن پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) واقع در خیابان انقلاب، بین فلسطین جنوبی و برادران مظفر برگزار شد.
پنجشنبه ۲۷ آذر ۱۳۹۳ - ۱۲:۱۵
نظر شما