محمدرضا اصلانی، نویسنده و کارگردان این فیلم در گفت‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) عنوان کرد: در طول این سال ها، مخالفت‌ها و موافقت‌های بسیاری با این فیلم شد. از جمله موافقان به جز فریدون رهنما که موافقت شدیدی داشت، هانری لانگلوا مسئول و بنیان‌گذار معروف سینما تک (سینه‌تک) پاریس بود.

وی افزود: این فیلم بر اساس نقش‌برجسته‌های جام حسنلو روایت اسطوره‌ای که در آن هست و متن روایت شیخ عطار در تذکره الاولیا از زندگی و شهادت «حسین‌ابن‌منصور حلاج» ترکیب شده است. در آن سال‌ها این فیلم باعث معروف‌شدن این جام و توجه به نثر فاخر عطار و همچنین زندگی و اندیشه حلاج در میان نسل‌ سال‌های 40 و 50 شد و پس از این فیلم، نمایش‌ها و تحقیقات مختلفی در ایران از زندگی و آثار حلاج برگزار و منتشر شدند.

اصلانی با اشاره به این‌که نگاتیو این فیلم بعد از انقلاب‌اسلامی در آرشیو صدا و سیما گم‌شده و تنها اثر باقی‌مانده از آن، نسخه سیاه‌ و سفیدی است که آن هم در طول سال‌ها بی‌کیفیت شده است، گفت: اخیرا به همت لادن طاهری، مدیریت فیلم‌خانه ملی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مقدمات ترمیم این فیلم و تهیه یک کپی درست از آن به‌دست آمده است.

وی ادامه داد: مدت‌ها بود که مسئولان آرشیو صدا‌وسیما از در اختیار گذاشتن همین کپی‌ هم دریغ داشتند. اکنون از این فیلم کپی‌های پُرکنتراست یا بی‌رنگی با صدایی کمی تُند شده در تبدیل، دست‌به‌دست و حتی گاهی نمایش هم داده می‌شود.

اصلانی عنوان کرد: با سعه‌صدر مدیریت موزه ایران باستان و با حُسن اعتماد او، جام‌حسنلو دوباره باز تولید می‌شود و این بار ضمن تصویربرداری رنگی از آن، کوشش‌شده رنگ طلایی این جام مهم، به دقت تصحیح شود.

این کارگردان توضیح داد: فیلمبرداری این جام در اتاق قرنطینه موزه انجام شده و گفتار فیلم را که بخش اصلی‌اش ذکر حلاج از تذکره‌الاولیا عطار است، منوچهر انور بازخوانی می‌کند و موسیقی آن با نگاهی به موسیقی نسخه پیشین فیلم، توسط امین اصلانی نوشته می‌شود.

همچنین اصلانی درباره تحقیقات تازه این مستند عنوان کرد: روایت اسطوره نقش‌های جام، گرچه همچنان شورش یک خدای اسطوره‌ای علیه خدایان اسطوره‌ای دیگر و هم‌دستی مجموعه خدایان علیه یک خدای شورشی بوده و شکست و مرگ و تولدی دیگر از صخره یا موج آب است، اما اکنون با تحقیقات و نظرات سودابه فضایلی (اسطوره‌شناس برجسته)، با حضور نشانه‌هایی از جمله نقش «سواستیکا» یا «گردونه خورشید»، در جام و عناصری از جمله زاییده‌شدن سنگ یا آب، مجموعه روایت اسطوره‌ای این جام را باید از جمله اسطوره‌های مهرپرستی و نه بین‌النهرینی است.

اصلانی در پایان یادآور شد: امیدواریم این فیلم تا زمان برگزاری همایش باستان‌شناسی و سینما که توسط مرکز گسترش سینمای مستند تجربی در دی ماه برگزار خواهد ‌شد، آماده شود و نخستین‌ نمایش آن در این همایش باشد.

فیلم مستند «جام حسنلو» در سال 1346 در بخش پژوهش تلویزیون ملی ایران با سرپرستی زنده‌یاد فریدون رهنما ساخته شد. این فیلم از برجسته‌ترین آثار تولید شده در سینمای مستند دهه پُرآوازه 40 محسوب می‌شود. انتخاب و تنظیم خلاقانه و هنرمندانه گفتار فیلم براساس روایتی از عطار، از ویژگی‌های منحصر به فرد این فیلم است که برای سینمای مستند ایران، هم در آن سال‌ها و هم امروز، تازگی داشته و دارد.

 
جام تمام طلای حسنلو (هزاره دوم پیش از میلاد)



درباره محمدرضا اصلانی

محمدرضا اصلانی فیلمساز، شاعر دو فیلم بلند «شطرنج و باد» (1355) و «آتش سبز» (1386) و بسیاری مستندهای تجربی و پیش‌رو مانند «چیغ»، «منطق الطیر»، «خاطرات یک هفتاد و پنج ساله» (مستندی درباره بانک ملی) «تهران هنر مفهومی» (تازه‌ترین مستند او) را در کارنامه خود دارد.

اصلانی همچنین سه مجموعه شعر به نام‌های «شب‌های نیمکتی روزهای باد» (1344)، «بر تفاضل دو مغرب» (1354) و «سوگنامه سال‌های ممنوع» (1357) منتشر کرده است. «هزار باده هزار باد» عنوان منظومه بلند اوست که در دست انتشار است.

وی همچنین با همکاری سودابه فضایلی در سال‌ 1362 انتشارات نقره را تاسیس کردند (در خیابان کریمخان  – در مکان فروشگاه ثالث) و این نشر در فعالیت 10 ساله خود آثار بسیاری را منتشر کرد.

فعالیت کتابی اصلانی در چند سال اخیر، تدوین اندیشه‌ها، نظریات و تجارب سینمایی‌اش در قالب مجموعه رسالاتی است که به گفته خود، این مجموعه از چهار سال پیش به نشر روزبهان سپرده شده و به تازگی مقدمات انتشار آن فراهم شده است.