به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از روابط عمومي سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، دكتر رويا پورنقي با اشاره به تاريخچه جي آي اس گفت: يك دهه از عمر جي آي اس در جهان مي گذرد و در اين مدت در بسياري از رشته‌ها از جمله بهداشت و درمان، بانكداري، حمل و نقل و پليس كاربرد داشته است.

او افزود: بحث هاي مرتبط با جي آي اس در دهه 60 مطرح شد، متخصصان مختلفي از اين بحث استفاده كرده اند و براساس نياز رشته خود از امكانات آن بهره برداري كرده اند. پژوهشگران، جي آي اس را يك سامانه يا پايگاه داده مي دانند كه همزمان قابليت گردآوري اطلاعات، ذخيره و تحليل اطلاعات را دارد و همزمان نيز مي تواند مكان داده ها را به ما بدهد.

به گفته پورنقي تا اواسط دهه 80 از جي آي اس بيشتر براي سيستم هاي اطلاع رساني جغرافيايي استفاده مي كردند اما پس از آن همزمان با برگزاري همايشي رسمي عنوان شد كه از امكانات اين سيستم مي توان در رشته هاي مختلفي استفاده كرد.

او با اشاره به قدمت جي آي اس در جهان گفت: قديمي ترين نشانه هاي جي آي اس در جهان را مي توان در غاري نزديك فرانسه مشاهده كرد. انسان هاي نخستين براي پيدا كردن مسير خود داده هاي خود را براي ديوارهاي غارها نقاشي مي كردند.

پورنقي گفت: نخستين آثار منتشر شده درباره جي آي اس به دهه 80 بازمي گردد و از آن زمان تاكنون نرم افزارهاي متعددي براي بهره برداري از امكانات جي آي اس نوشته شده اند. اما عصر شكوفايي جي آي اس به دهه 90 بازمي گردد.

او افزود: در ايران نيز شوراي متشكل از 24 عضو براي بهره برداري امكانات جي آي اس وجود دارد كه اين شورا متشكل از اعضايي از وزارتخانه ها و نهادهايي چون نفت، آموزش و پرورش، جنگل ها و مراتع است.

به گفته اين پژوهشگر هر سيستم جي آي اس داراي چهار عنصر است، سخت افزار، نرم افزار، نيروي انساني و اطلاعات. متاسفانه در ايران نيروي متخصص در اين زمينه كم نداريم اما اگر فردي علاقه مند باشد مي تواند با خريد و مطالعه كتاب هايي كه در بازار موجود است در اين زمينه به آگاهي هاي لازم دست يابد و در رشته خود از آن بهره برداري كند.

او با اشاره به استفاده جي آي اس در كتابخانه ها گفت: براي بهره برداري از اين سيستم در كتابخانه بايد در ابتدا نقشه اصلي كتابخانه ترسيم شود و بعد براساس اين نقشه مي توان استفاده از جي آي اس را در كتابخانه عملياتي كرد كه چنين كاري نياز به تحقيق و كسب اطلاعات و داده هاي دقيق دارد. اگر كتابخانه اي مجهز به اين سيستم اطلاعاتي شود كاربران با آموزش ابتدايي مي توانند به بهترين شكل ممكن از اطلاعات استفاده كنند. در اين سيستم حتي مي توان داده هاي مكاني و غير مكاني را بهم لينك داد و زمينه اي را فراهم كرد كه يك كاربر با سرعت و سهولت بيشتري به اطلاعات دسترسي پيدا كند.

پورنقي گفت: براساس جي آي اس مي توان پراكندگي هاي كتابخانه ها را در شهرها مشخص كرد و بعد براساس اهميت منطقه و تجمع انساني و پيش بيني افزايش در مناطق براي سال هاي پيش رو برنامه ريزي كرد و كتابخانه هايي در مكان هاي مورد نياز ساخت.

اين پژوهشگر در بخش پاياني سخنانش درباره اجراي پروژه جي آي اس در كتابخانه دانشگاه تهران كه توسط خودش به عنوان پايان نامه دكترايش اجرا شده سخن گفت.