به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «چشم اندازهای جدید پژوهش و آموزش در نگاه بین رشته‌ای انسان شناختی» عصر سه‌شنبه (هفتم بهمن‌ماه) با سخنرانی دکتر ناصر فکوهی، استاد انسان‌شناسی دانشگاه تهران در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار شد.
  
شرح انقلاب دموکراتیک در کتاب «نظم گفتمان» فوکو
وی با بیان اهمیت ترویج دانش و روابط بین رشته‌ای و هم جهت شدن نهادها با فرایندهای مدرن آموزش و پژوهش و توزیع دموکراتیک اطلاعات و دسترسی آزاد و نامحدود به آنها اظهار کرد: انقلاب دموکراتیک، از طریق سیستم دموکراتیک به‌وجود می‌آید و بهترین شرح برای آن در کتاب «نظم گفتمان» فوکو بیان شده است.
 
این انسان‌شناس افزود: در این کتاب، فوکو چگونگی ایجاد دانش از طریق سیستم هنجارمند دانشگاه را نشان می‌دهد. در سیستم دموکراتیک، از طریق سیستم‌هایی از جمله ارزیابی از طریق امتحان، میزان دانش افراد مشخص می‌شود. در این روش، اجازه آموزش یا حتی شروع پژوهش نیز از طریق سیستم کسب می‌شود.
 
فکوهی با اشاره به تاریخچه انقلاب صنعتی گفت: سیستم دموکراتیک، با انقلاب صنعتی پا به عرصه ظهور نهاد و آکادمی با معنای جدیدش به‌وجود آمد. در این سیستم محتوا نسبت به گذشته کاملا تغییر کرده است؛ مثلا در بخش دانشگاهی، سیستم قدرت اجازه آموزش یا پژوهش را برای افراد مختلف صادر می‌کند.
 
آیا تنها شکل شناخت، شناخت آکادمیک است؟
این مدرس دانشگاه تهران ادامه داد: در سیستم دموکراتیک، بسیاری از واژه‌ها و معنای آنها تغییر یافت. بسیاری از کلمات و واژه‌های علمی در قرن 19 ساخته شده و همه از ریشه یونانی و رومی گرفته شده است؛ به عنوان مثال مهم‌ترین واژه‌ای که هر روز با آن مواجهیم، واژه «دکتر» است که در واقع یک واژه کلیسایی است و از واژه «دکس» ریشه یافته است. این واژه در فارسی معادل کلمه «فقیه» است.
 
وی با طرح این پرسش که «آیا تنها شکل شناخت، شناخت آکادمیک است؟» عنوان کرد: علمی که با انقلاب صنعتی به‌وجود آمد، دموکراتیزه شده و کاملا محدود است. برای فهم نوع رفتار فرد در مکان‌های مختلف، باید از شناخت اجتماعی بهره برد، چراکه شناخت آکادمیک گویای تمام جنبه‌های رفتاری انسان نیست.
 
فکوهی افزود: این شناخت با انقلاب صنعتی ظهور کرد و در گسترش علم در میان مردم نقش بسیار مهمی را ایفا کرده است. این شکل جدید از شناخت، باعث پایان دوره انحصار علم شده است. در انقلاب دموکراتیک، همه افراد با هم برابر هستند و بنابر لیاقت و شایستگی هر فرد، شایسته‌سالاری صورت می‌گیرد.
 
تفاوت سیستم دموکراتیک و دستاورد دموکراتیک
استاد انسان‌شناسی دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به تفاوت سیستم دموکراتیک و دستاورد دموکراتیک گفت: در سیستم دموکراتیک، دولت‌ها نقش اساسی را ایفا می‌کنند، در حالی‌که دستاوردهای دموکراتیک، همواره بر علیه دولت‌ها به‌کار برده می‌شوند. مثال بارز این سیستم، دانشگاه هاروارد است که هر ساله با اختصاص بورس به افراد بی‌بضاعت، داستانی از موفقیت آنان می‌سازد و به بزرگ‌نمایی آن می‌پردازد.
 
وی اظهار کرد: برخی معتقدند که انقلاب اطلاعاتی با ظهور رایانه‌ها آغاز شد و برخی دیگر شروع این انقلاب را به عصر اینترنت مربوط می‌دانند، اما آنچه اهمیت دارد، جابه‌جایی گسترده اطلاعات در میان افراد است. انقلاب اطلاعاتی با تمرکززدایی که در سیستم پساخردی دارد، به سیستم‌های دیگر متصل می‌شود.
 
فکوهی افزود: انقلاب اطلاعاتی، مدرنیته را مورد حمله قرار می‌دهد و در واقع می‌توان چنین پیش‌بینی کرد که انحصار علمی بین 10 تا 15 سال آینده به‌طور کامل از میان خواهد رفت.
 
نشست تخصصی «چشم اندازهای جدید پژوهش و آموزش در نگاه بین رشته‌ای انسان شناختی» عصر سه‌شنبه (هفتم بهمن‌ماه) در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار شد.