به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «نقد و بررسی محتوای کتابهای علم اطلاعات و دانششناسی در سال 1393» عصر شنبه (19 اردیبهشت‌ماه) با حضور دکتر غلامرضا فدایی، رئیس دانشكده كتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه تهران، دکتر داریوش مطلبی، دبیر کمیته علمی، فرهنگی و سراهای اهل قلم، دکتر مهدی علیپور حافظی، مؤلف و مترجم و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، دکتر حمیدرضا جمالی مهموئی، استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه خوارزمی و نخستین دانشمند بین‌المللی ایران در شاخه علوم اجتماعی و دکتر علی جلالی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در سالن کارنامه نشر برگزار شد.
بررسی کیفیت آثار مرتبط با علم اطلاعات
داریوش مطلبی در این نشست ضمن ارائه گزارش آماری تولید کتاب براساس آمار مؤسسه خانه کتاب در حوزه علم اطلاعات و دانششناسی گفت: چه تعداد از این آثار تولید شده، از کیفیت لازم برخوردار است؟ آیا کتابهای منتشر شده همه شاخه‌های این رشته را پوشش می‌‌دهند؟
وی با تأکید بر لزوم تدوین نقشه راه در حوزه نشر کتابهای حوزه علم اطلاعات و دانششناسی افزود: منابع شاخه علم اطلاعات و دانششناسی نتیجه سه گروه است. ابتدا افراد صاحب تجربه‌ای که متأسفانه انگشت‌شمارند، آثاری که نتیجه پایان‌نامه‌های دانشگاهی و کتابهایی که مصداق کتابسازی هستند.
کتابهایی با درجه علمی پایین
حمیدرضا جمالی مهموئی در ادامه این نشست تخصصی گفت: در رشته علم اطلاعات و دانششناسی از نظر کمی مشکلی وجود ندارد و در همه موضوعات کتابهای متنوعی تولید نمی‌شود. متخصصان و حرفه‌‌مندان شاهد تولید کتابهایی در حد درجه علمی خود نیستند. کتابهای کاربردی نیز چندان مورد توجه ناشران و نویسندگان نیست.
وی با اشاره به شیوه تولید کتابهای شاخه علم اطلاعات و دانششناسی افزود: کتابهای این حوزه بیشتر نتیجه گردآوری یا محتوای پایان‌نامه‌های دانشگاهی است.
استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه خوارزمی در ادامه درباره دلایل کیفیت اندک کتابهای حوزه علم اطلاعات و دانششناسی گفت: فقدان تجربه و تخصص در تألیف کتاب، باعث شده که بسیاری از نویسندگان کتابهای این حوزه، با اهدافی غیر از ترویج علم به تولید کتاب اقدام کنند. فرهنگ دانشگاهی ما مقوله چاپ کتاب را بااهمیت نمی‌دانند. تولید کتاب در جامعه دانشگاهی ما پیش‌پا افتاده است. فقدان نقد منصفانه و سازنده نیز از دیگر آسیب‌های این حوزه است.
جمالی ادامه داد: ایجاد اجتماع علمی، در افزایش کیفیت کتابهای این حوزه نقش اساسی دارد و اجتماع علمی، موجب ایجاد گفتمان علمی خواهد شد.
چقدر به تولید کتاب نیاز داریم؟
علیپور حافظی، به‌عنوان دیگر سخنران این نشست اظهار کرد: باید توجه داشته باشیم که کشور ما چقدر به تولید کتاب نیاز دارد؟ آیا در حوزه تولید کتاب سازماندهی داریم؟ ناشران در همه حوزه‌های علم اطلاعات و دانششناسی به انتشار کتاب مبادرت کرده‌اند که از منظر کاربردی بودن قابل بررسی است.
وی افزود: بحث کتاب در این حوزه در سه محور نویسندگان، ناشران و بازار قابل بررسی است. باید پاسخ دهیم که برای چه هدفی می‌نویسم؟ کتابهای تخصصی به قلم سه قشر از نویسندگان تولید می‌شود. ابتدا افرادی که نویسندگی شغل آن‌هاست، افرادی که هدفشان ترویج علم است و نویسندگانی که با اهداف مادی به تولید کتاب اقدام می‌کنند.
نویسندگی به تجربه نیاز دارد
علیپور حافظی با تأکید بر عنصر تجربه در تولید کتاب ادامه داد: نویسندگی نیازمند مقدماتی مانند تجربه نویسنده است.
عضو هیات علمی ایرانداک درباره راهکار‌های تولید باکیفیت کتابهای دانشگاهی اظهار کرد: برای تولید بامحتوا، توجه به چهار مقوله کنترل و هدایت انگیزه تولید و انتشار محتوا، توجه و آموزش ناشران و به‌ویژه مترجمان به زبان مبدأ و مقصد، ایجاد نظام ارزیابی در مؤسسات انتشاراتی و تقویت جریان نقد سازنده ضروری است.
گاهی کتاب با انگیزه ارتقا‌ء نوشته می‌شود
غلامرضا فدایی، رئیس دانشكده كتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه تهران نیز در ادامه درباره کیفیت آثار حوزه علم اطلاعات و دانششناسی گفت: متأسفانه موضوع کیفیت، در همه ابعاد نظام آموزش عالی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. عوامل مختلفی در کاهش کیفیت کتاب تأثیر دارند. گاهی کتاب با انگیزه ارتقا‌ء نوشته می‌شود.
وی افزود: در حالی‌که هنوز رشته علم اطلاعات و دانششناسی پایه‌های محکمی در نظام آموزش عالی ما پیدا نکرده است و فقط به تولید کتاب اقدام کرده‌ایم. برای رفع این آسیب، نیازمند سازماندهی ناشران هستیم.
تکرار مباحث در منابع مختلف
مدرس گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه تهران تصریح کرد: تکرار مباحث در منابع مختلف از دیگر آفات نشر علم اطلاعات و دانششناسی است.
فدایی گفت: کیفیت، در تولید کتابهای حوزه علم اطلاعات و دانششناسی مورد بی‌توجهی قرار گرفته و این در حالی است که از نظر آماری مشکلی وجود ندارد. در تدوین نقشه راه برای حل مشکلات نشر علم اطلاعات و دانششناسی تأکید دارم.
وی ادامه داد: نقشه راه، به فعالان و نویسندگان حوزه کتابداری ضمن طراحی چشم‌انداز از گذشته و وضعیت فعلی نیز شمه‌ای نشان می‌‌دهد.
فقر خلاقیت و نوآوری در تولید کتاب
علی جلالی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه این نشست تصریح کرد: سازماندهی در حوزه نشر علم اطلاعات و دانششناسی، باید با هدف نیاز‌سنجی صورت بگیرد.
وی افزود: فقر خلاقیت و نوآوری از اساسی‌ترین دلایل تولید مصادیق کتابسازی است. برای ساماندهی نشر این حوزه، باید به فکر نهادی برای وفاق کارشناسان باشیم. نیاز‌سنجی برای تولید محتوای نظری و عملی نیز ضروری است.
مدرس دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه درباره عوامل مؤثر بر تولید بی‌کفیت آثار دانشگاهی اظهار کرد: فقر نگاه علمی در جامعه دانشگاهی و حرکت در پهنا به جای عمق نیز در تولید کتابهای بی‌محتوا مؤثر است.
یکشنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۰۸:۰۰
نظر شما