پس از تغییر مدیرعامل موسسه خانه کتاب، روند سیاست‌های چاپ نشریات به سوی کیفی‌تر شدن رفت و با ساختار جدیدی انتشار دور جدید مجلات شروع شد، با این وجود می‌توان گفت که فصلنامه‌های نقد کتاب ادامه‌دهنده روند انتشار کتاب ماه بوده است. در تعریف جدیدی که صورت گرفت، 15 عنوان فصلنامه تخصصی چاپ می‌شود. اکنون 13 فصلنامه نقد کتاب با عناوین «ایران و اسلام»، «اطلاع‌رسانی و ارتباطات»، «اخلاق، علوم تربیتی و روانشناسی»، «تاریخ»، «زبان و ادبیات»، «علوم اجتماعی»، «علوم محض و کاربردی»، «فقه و حقوق»، «قرآن و حدیث»، «کودک و نوجوان»، «کلام، فلسفه و عرفان»، «کتاب میراث» و «هنر» منتشر شده‌اند.
از ویژگی‌های متمایز این دوره از انتشار فصلنامه‌های نقد کتاب، چاپ فصلنامه «ایران و اسلام» به سر دبیری احمد رحیمی ریسه است. این فصلنامه به مطالعات ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی درباره کتاب‌های خارج از ایران اختصاص دارد و اهل مطالعه می‌توانند کتاب‌های خارج از کشور را از این طریق بشناسند.
«کتاب میراث» به سردبیری مجید غلامی جلیسه نیز عنوان فصلنامه جدید دیگری است که در حوزه نسخ خطی منتشر می‌شود و کار جدیدی در این حوزه به شمار می‌آید. قرار است به زودی دو عنوان فصلنامه نقد کتاب دیگر با عناوین «اقتصاد و مدیریت» و «علوم سیاسی» نیز منتشر شود.
فقدان نقد کتاب به مولفان اجازه کتابسازی میدهد
افشین داورپناه معاون پژوهشی و فرهنگی خانه کتاب، تقویت حوزه‌های تخصصی نقد کتاب را یکی از مهمترین اهداف نشر این فصلنامه‌ها می‌داند و می‌گوید: هدف از انتشار این نشریه‌ها تقویت نقد است، چون تصور می‌کنیم که نقد حلقه مفقوده تولید محتوای علمی در حوزه نشر کشور به شمار می‌آید، بنابراین تا وقتی نقد تقویت نشود راه برای ارزیابی کیفی کتاب‌ها بسته می‌ماند. از سوی دیگر فقدان نقد کتاب به برخی از افراد اجازه میدهد که از آثار دیگران سوء استفاده و بدون ارجاع به منابع مورد استفاده در کتاب‌هایشان، کتابسازی کنند.
وی ادامه میدهد: در بخش‌های تخصصی مثل نشریه‌های علمی کشور مشکل عمده این است که مقالات و کتاب‌هایی چاپ می‌شوند اما چون این آثار نقد نمی‌شود، کسی اساساً این موضوع را جدی نمی‌گیرد. افراد بعضاً بدون ملاحظات اخلاقی کتاب‌هایشان را منتشر می‌کنند و از منابعی که بهره برده‌اند به مخاطب ارائه نمی‌دهند اما اگر نقد تقویت شود امکان سوء استفاده از کتاب‌ها و مقالات دیگران وجود ندارد.
نقد در حوزه تخصصی جدی گرفته شود
وی با تاکید بر جدی گرفتن نقد در حوزه تخصصی می‌افزاید: اکنون به جای پرداختن به نقد عمومی جامعه، به ویژه با توجه به اینکه سطح سواد جامعه افزایش پیدا کرده، حضور نقد جدی در حوزه‌های تخصصی مختلف احساس می‌شود. این رویکرد بیشتر می‌تواند به جامعه خدمت کرده و موثر باشد تا نقد عمومی که افراد فعال در آن فاقد تخصص‌های لازم در این باره هستند.
نحوه انتخاب کتاب‌هایی که بررسی و نقد می‌شوند
به گفته داورپناه، در فصلنامه‌های تخصصی نقد کتاب این امکان فراهم آمده که افراد آکادمیکی که در نقد نوشتن تخصص دارند به نقادی کتاب روی بیاورند و آثاری که انتخاب می‌شود را نقد و بررسی کنند. معمولاً کتاب‌هایی که در هر فصل در حوزه‌های تخصصی منتشر می‌شوند، در شورای سردبیری اولویت‌بندی شده و متناسب با اهمیت آنها مهمترین کتاب‌های آن حوزه نقد و بررسی شوند.
معاون پژوهشی و فرهنگی خانه کتاب درباره میزان تاثیرگذاری این نشریات نیز توضیحاتی میدهد و می‌گوید: اگر فصلنامه‌های نقد کتاب بتواند با جامعه یا جوامع هدف خود که دانشجویان، فضا‌های آکادمیک و انجمن‌های علمی هستند ارتباط برقرار کنند، می‌توانند به عنوان یک ابزار مناسب برای توسعه علوم و نشریه‌های علمی مورد استقبال اجتماعات علمی قرار گیرند.
این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که بازخورد تاثیرگذاری نشریه‌ها چگونه گردآوری و بررسی می‌شود نیز می‌گوید: ما از طریق برگزاری نشست‌هایی در ارزیابی عملکرد هر یک از این نشریه‌ها با انجمن‌های علمی تخصصی آن حوزه بازخوردها را بررسی می‌کنیم به طور مثال درباره علوم اجتماعی می‌توانیم با انجمن جامعه شناسی ایران ارتباط بگیریم. بنابراین به طور کلی می‌توان از این طریق برای بهتر شدن فصلنامه‌ها اقدام کرد. از سوی دیگر بازخوردهایی که از طریق سایت و روابط عمومی دریافت می‌شود، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
دو عنوان فصلنامه تخصصی نقد کتاب به نمایشگاه می‌آید
بهمن نوروز زاده چگینی، سرپرست هماهنگی فصلنامه‌های تخصصی نقد کتاب با بیان اینکه اکنون 13 عنوان نشریه در حال تولید است، می‌گوید: تا کنون 9 عنوان نشریه چاپ شده و تا آخر همین هفته نیز نشریه‌های «فقه و حقوق» به سردبیری حجت‌الاسلام ابهری و «قرآن و حدیث» به سردبیری مهدوی‌راد به نمایشگاه کتاب می‌ر‌سد.
وی ادامه میدهد: سیاستی که برای انتشار مجلات در نظر گرفته شده این است که این فصلنامه‌ها می‌خواهد تلنگری به ناشر، مولف و مترجم بزند، اینکه این سه حلقه بدانند که جایی وجود دارد که به صورت جدی‌تر می‌خواهد آثار را نقد و بررسی کند بسیار مهم است. بنابراین این مجلات می‌خواهند یار و یاور نویسنده و مترجم باشند. از سوی دیگر مولف نیز باید بداند که بیهوده دست به قلم نزند و کتابسازی نکند.
وی درباره تغییرات صورت گرفته در ساختار جدید نشریه‌ها نیز توضیح میدهد: مجلات فعلی دیگر روی مقالات کار نمی‌کنند و محور اصلی تمامی فصلنامه‌ها نقد و بررسی کتاب‌هاست. قبلاً ممکن بود کتاب‌های قدیمی‌تر بررسی شود اما اکنون کتاب‌های جدید بررسی و نقد می‌شوند.
ویرایش متمرکز در تمامی فصلنامه‌ها اعمال می‌شود
چگینی با اشاره به ویرایش یکسان فصلنامه‌های نقد کتاب می‌افزاید: این مجلات یک بخش ویرایش متمرکز دارد چراکه یکسان بودن مطالب مجلات تاثیر مهمی روی مخاطبان خواهد داشت. هیات علمی مجلات را افرادی متخصص تشکیل می‌دهند و سعی می‌کنند مسیری را تعریف کنند که دانشجوی اهل تحقیق، وقتی فصلنامه را باز می‌کند مسیر مشخص و منظمی را استنباط کند.
وی در پایان تاکید کرد: اگر این مجلات به خوبی حمایت شوند می‌توانند بیش از پیش جریان ساز بوده و برند شوند.
بر اساس این گزارش، اکنون سایتی برای فصلنامه‌ها تعریف شده و علاقه‌مندان می‌توانند مقالات را از این طریق ارائه و مشاهده کنند. مدیران فصلنامه‌ها نیز از طریق این سایت دریافت مقالات و نکات مربوط به آن را دنبال می‌کنند. سعی شده تا با هماهنگی واحد توزیع، این نشریات در کل دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی توزیع شود.
نظر شما