به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) صبح دوشنبه (23 خردادماه) علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشستی با دست‌اندرکاران برپایی بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، پیشنهادهایی برای چگونگی برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ارائه کرده و گفته بود که در طول سال گذشته جلسات متعددی را درباره چگونگی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران با مجریان این طرح داشته و نظر وی در ابتدا این بود که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به چهار نمایشگاه تخصصی کتاب تقسیم و در بازه‌های زمانی مختلف در طول سال برگزار شود.
جنتی عنوان کرده بود که گرچه این کار طبیعتاً مزایایی را در داشت اما با مشاهده شور و اشتیاق حاصله از سوی لایه‌های مختلف مردمی و شرکت اقشار مختلف در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به این جمع‌بندی رسیده است که همچون سال‌های گذشته این نمایشگاه به صورت جامع برگزار شود اما ارشاد در صدد است که نمایشگاههای تخصصی همانند نمایشگاه کتب دانشگاهی، کتب کودک و نوجوان و ... در مقاطع مختلفی از سال برپا شود.
به دلیل اهمیت برپایی نمایشگاههای کتاب به‌ویژه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و نمایشگاههای تخصصی کتاب در ترویج فرهنگ کتابخوانی و افزایش سرانه مطالعه کشور، خبرگزاری کتاب می‌کوشد در سلسله گفت‌وگو با صاحب‌نظران و کارشناسان حوزه کتاب و نمایشگاهی، به بررسی چگونگی برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب در فواصل مختلف سال، فواید و معایب این پیشنهاد بپردازد.
حامد میرزابابایی، رئیس سه دوره نمایشگاه بین‌المللی کتب کاربردی دانشگاهی و مدیرعامل انجمن فرهنگی ناشران بین‌المللی ایرانیان در این باره توضیح داد: همانطور که اطلاع دارید، موضوع تفکیک نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به بخش‌های مختلف و برپایی آنها در فواصل زمانی مختلف سال، که از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شد، در حد یک پیشنهاد بود و ایشان در ادامه این پیشنهاد نیز اشاره کرد زمانی که عظمت این نمایشگاه را دیدم به نظرم حیف آمد که این رویداد فرهنگی با این گستره و عظمت از دست برود.
رئیس سه دوره نمایشگاه بین‌المللی کتب کاربردی دانشگاهی با اشاره به نکته وزیر ارشاد مبنی بر این‌که «وزارت ارشاد درصدد برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب در فواصل زمانی مختلف است» گفت: در این راستا باید به چند مقدمه توجه کرد تا بتوان نظر درستی درباره این‌که آیا برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب، اقدام خوبی است یا خیر ارائه کرد؟ در نخستین مرحله باید مشخص شود که مقصود از نمایشگاه تخصصی کتاب چیست؟ آیا مقصود، برپایی بازارچه‌های فصلی کتاب است؟ آیا منظور ایجاد بازارهای مقطعی فروش کتاب است؟ و یا این‌که آیا هدف این است که نمایشگاه به سمت حرفه‌ای شدن پیش برود و مخاطب حرفه‌ای به آن مراجعه کند؟
میرزابابایی توضیح داد: مقصود از نمایشگاههای تخصصی کتاب حرفه‌ای، برپایی نمایشگاه‌هایی است که مخاطب حرفه‌ای به آن مراجعه کند، بستری برای توسعه گردش اقتصادی نشر، برقراری ارتباط میان تولید کننده کتاب و خریدار کتاب و ... را فراهم آورد.
مدیر کمیته بین‌الملل بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اظهار کرد: در مرحله بعد، باید مشخص شود که منظور از تخصصی شدن نمایشگاههای کتاب در چه زمینه‌ای است؛ آیا منظور، تخصصی شدن در زمینه فیزیک نمایشگاه (مکان برپایی نمایشگاه) است یا منظور، تخصصی شدن محتوای نمایشگاه، گرایش مخاطبان یا گرایش تولید کنندگان کتاب است؟
وی افزود: اگر منظور، تخصصی شدن در فیزیک نمایشگاه است نمایشگاههای استانی کتاب به لحاظ مکان، نوعی نمایشگاه تخصصی کتاب محسوب می‌شوند. اما اگر مقصود از نمایشگاههای تخصصی کتاب، محتوای آنهاست، باید مشخص شود که برای چه کسی قرار است این نمایشگاه‌ها به لحاظ محتوایی تخصصی شوند؛ آیا برای فروشنده، یا برای پدیدآورنده کتاب یا برای مخاطبان کتاب؟ اگر چنین باشد می‌توانیم بگوییم نمایشگاه پدیدآورندگان نشر نیز راه‌اندازی شود. با تمام این اوصاف اگر الزاماً معیار، همان معیار پیش فرض موجود در نمایشگاه کتاب تهران است (یعنی نمایشگاههای تخصصی کتاب کودک و نوجوان، آموزشی، دانشگاهی، عمومی و بین‌الملل) باشد، جداسازی آنها به لحاظ فیزیکی چه خواصی می‌تواند داشته باشد؟
رئیس سه دوره نمایشگاه بین‌المللی کتب کاربردی دانشگاهی عنوان کرد: حال پرسش مهم‌تر اینجاست که اساساً نمایشگاه چرا؟ آیا اصلاً برگزاری نمایشگاه به صورت فعلی‌اش موفق یا مثبت و مفید است؟ آیا پس از برگزاری 28 دوره از نمایشگاه کتاب، پاسخ روشنی برای مثبت یا منفی بودن برگزاری آن داریم؟ آیا می‌توانیم قسم بخوریم که برگزاری نمایشگاه کتاب تهران و نمایشگاههای تخصصی کتاب به نفع نشر کشور بودهاند؟
وی در ادامه سخنانش، اظهار کرد: متأسفانه باید بگوییم نمایشگاههای کتاب به این شکل، مانع از شکل‌گیری ویترین‌های کتاب در استان‌ها و شهرستان‌ها شده‌اند. نمایشگاههای کتاب، کتابفروشی‌ها را در استان‌ها نابود کرده‌اند. در حالی که همان پولی را که صرف نمایشگاه کتاب تهران می‌شود می‌توان صرف هزینه پُست کتاب‌ها کرد و بازار توزیع و فروش را ارتقا داد.
میرزابابایی بیان کرد: پرسش دیگر این است که آیا تاکنون سابقه برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب را داشته‌ایم یا خیر؟ پاسخ مثبت است. در ادامه، این پرسش پیش می‌آید که آیا این نمایشگاه‌ها موفق بودهاند؟
مدیرعامل انجمن فرهنگی ناشران بین‌المللی ایرانیان در ادامه، گفت: یک دسته از نمایشگاههای تخصصی کتاب که تاکنون برگزار شده‌اند، استانی هستند ــ این یعنی برپایی نمایشگاه تخصصی به لحاظ مکان برپایی ــ دسته دیگر این نمایشگاه‌ها مانند نمایشگاه کتاب ادیان قم، محتوامحور هستند. در این میان، نمایشگاه‌هایی موفق نبودند که دولت در برگزاری آنها دخالت مستقیم داشته است. نمایشگاه بین‌المللی کتب کاربردی دانشگاهی نمونه‌ای از نمایشگاههای کتاب دسته دوم به شمار می‌آید؛ این نمایشگاه تاکنون 12 دوره برگزار شده است و به دلیل این‌که پای خود را از وابستگی‌ها کنار کشیده، همواره موفق بوده است. ناگفته نماند که سیزدهمین دوره این نمایشگاه مهرماه سال جاری برگزار خواهد شد.
مدیر کمیته بین‌الملل بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران توضیح داد: اگر قرار است نمایشگاههای کتاب ضعف ویترین یا ضعف وجود شبکه توزیع را پُر کنند، این کار در حد رفع حاجت اشکالی ندارد اما اگر بناست این نمایشگاه‌ها تبدیل به مصیبتی برای کتابفروشی‌های استانی و شبکه توزیع کتاب در کشور شوند، برگزار شدن آنها بدون تردید به زیان نشر کشور است و به لحاظ اجرایی نیز باید به دست بخش خصوصی سپرده شوند به عبارت دیگر دولت فقط بسترسازی کند و در تأمین زیرساخت‌ها حمایت کرده و بقیه امور را به بخش خصوصی واگذار کند.
میرزابابایی اظهار کرد: برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب به معنای جایگزینی نمایشگاه کتاب تهران، خطر بزرگی است. چون اگر قرار باشد فروشگاه‌های فصلی کوچک برگزار شوند، پُر از ایراد و مشکل است؛ خود نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان فروشگاه بزرگ مشکل دارد حالا چه برسد به این‌که بخواهد این فروشگاه بزرگ در قالب فروشگاه‌های کوچک برگزار شوند! اما اگر قرار است نمایشگاههای تخصصی کتاب حرفه‌ای برگزار شوند، بسیار خوب است. چرا که آنجا مخاطب حرفه‌ای می‌آید و ناشر، فروشنده و تولیدکننده کتاب برای عقد قرارداد به آنجا مراجعه می‌کنند و بستر ساز گسترش ارتباط حلقه‌های مختلف صنعت نشر در کشور می‌شود.
وی عنوان کرد: اساساً معتقدم هزینه اجرایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و نمایشگاههای استانی کتاب صرف، زیرساخت‌های شبکه توزیع کتاب شوند. همچنین معتقدم باید از حالت نمایشگاه محور خارج شویم و در نهایت فقط یکی ـ دو نمایشگاه تخصصی کتاب در طول سال برپا شوند که حرفه‌ای نیز باشند.
میرزابابایی تأکید کرد: با صراحت می‌گویم اگر برپایی چنین نمایشگاههای تخصصی کتاب که حرفه‌ای نیز هستند، نظام‌مندی و برنامه‌ریزی درستی (برنامه 5 ساله) برای اجرا داشته باشند، گرچه ممکن است در ابتدا مشکلاتی و نارضایتی‌هایی را برای ناشران و فروشندگان ایجاد کند اما در میان‌مدت و بلند‌مدت بدون تردید به نفع نشر کشور خواهد بود و عملیاتی و اجرایی است.
در این باره بخوانید:
1- شهرام‌نیا: از ظرفیت‌های استانی برای برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب استفاده کنیم/ نمایشگاه کتاب تهران قادر است خودگردان اداره شود (اینجا)
2- صفری: نمایشگاههای تخصصی کتاب پیش از نمایشگاه کتاب تهران برگزار شوند/ ایجاد مشکلات اجرایی در صورت همزمانی نمایشگاه‌ها (اینجا)
3- فروغی: هرگونه تغییر در شیوه برپایی نمایشگاه کتاب تهران نیازمند زمان بسیار است/ضرورت راه‌اندازی دبیرخانه ثابت (اینجا)
4- توکل‌صدیقی: ارزش نمایشگاههای تخصصی کتاب کمتر از نمایشگاه کتاب تهران نیست/ نیمه دوم سال؛ بهترین زمان برای نمایشگاه تخصصی (اینجا)
5- حسینی‌نیک: برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب یک ضرورت است/ لزوم برپایی نمایشگاههای مجازی (اینجا)
6- آموزگار: نمایشگاههای تخصصی میزان دسترسی به کتاب را افزایش می‌دهند (اینجا)
7- بیگی حبیب‌آبادی: ضرورتی ندارد همه نمایشگاههای تخصصی کتاب در یک سال برگزار شوند (اینجا)
8- شاطریان: مزایای برگزاری نمایشگاههای تخصصی بسیار بیشتر از معایب آن است/ کتابفروشی‌ها دنبال راه‌های جدید جذب مخاطب باشند (اینجا)
9- جعفریه: مکان عرضه کتاب، کتابفروشی است نه نمایشگاه/ دستکاری در ژنتیک چرخه نشر به خلق موجودی ناقص‌الخلقه منجر می‌شود (اینجا)
10- سالاریان: نمایشگاههای تخصصی کتاب، خلأ توزیع را جبران می‌کنند (اینجا)
11- فضائلی: برگزاری نمایشگاههای تخصصی نیازمند کارشناسی در حوزه فرهنگی و اقتصاد حوزه نشر است (اینجا)
12- مدیر نشر فاطمی: برگزاری نمایشگاه صرفا با هدف فروش کتاب، رفتن به بیراهه است (اینجا)
13- دهقانی: برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب به‌تدریج به بخش خصوصی واگذار شود (اینجا)
یکشنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۴ - ۰۹:۴۸
نظر شما