به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «آیین دادرسی کیفری»، شنبه سوم مرداد 1394 با حضور علی‌اصغر مهابادی، عباس تدین، بهروز جوانمرد ــ نویسنده کتاب ــ و سید علی آل‌داود در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.

سیدعلی آل‌داود ــ محقق و حقوقدان ــ در این نشست به معرفی اجمالی این اثر پرداخت و درباره سابقه بحث قانون و قانون‌نویسی در ایران، به دوره ناصرالدین‌شاه قاجار اشاره کرد و افزود: بعد از استقرار مشروطه در ایران، بین شرع‌مداران و عرف‌گرایان، آیین دادرسی وجود داشت که البته خالی از تنش نیز نبود. نگارش این قوانین و نوشتن تبصره بر آن به همت سید حسن مدرس صورت پذیرفت اما در آغاز مورد تصویب مجلس قرار نگرفت. سرانجام با درک روشن سید حسن مدرس قانون به تصویب رسید و سال‌ها مبنای قضاوت بود.

آل‌داود، «آیین دادرسی کیفری» نوشته بهروز جوانمرد را یکی از کامل‌ترین کتاب‌ها در این زمینه دانست.

جامعیت کتاب و اهمیت آیین دادرسی کیفری
عباس تدین ــ حقوقدان و استاد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز ــ گفت: چنان‌ که نویسنده نیز در کتاب خود اشاره کرده است، برای اطلاع از وضعیت حقوق مدنی شهروندان یک کشور باید به قوانین کیفری و دادرسی آن کشور رجوع کرد.

وی با بیان این که اهمیت قوانین کیفری تا جایی است که کتاب‌های مناسبی از سوی استادان این رشته نوشته شده است، کتاب‌های مرحوم دکتر آخوندی و همکاران وی را از نمونه‌های درخشان در این حوزه دانست.

تدین ادامه داد: قانون آیین دادرسی کیفری در ایران را می‌توان در چند بخش مورد بررسی قرار داد که در کتاب نیز به این موضوع پرداخته شده است، البته در آیین دادرسی کیفری در ایران برخی عناوین را نمی‌توانیم برتابیم در حالی‌ که در جای جای قوانین صحبت از «انصاف» و «عدالت» است. نویسنده در کتاب حاضر به این موضوع اشاره کرده است که بین «انصاف» و «عدالت» تفاوت وجود دارد، به‌ طوری‌ که «عدالت» به اصحاب داوری و «انصاف» به اصحاب دعوا باز می‌گردد.

این حقوقدان افزود: برخی قوانین آیین دادرسی کیفری منصفانه و عدالت‌خواهانه نیست و بیشتر جنبه امنیتی پیدا کرده که نیازمند بازنگری است. سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا باید اختیاراتی را پیش‌بینی کنیم که از این حالت خارج می‌شود و جنبه امنیتی پیدا می‌کند و به جای حفظ حقوق اصحاب دعوا و به‌ویژه متهم، به او اجازه نمی‌دهیم وکیل بگیرد.

تدین در بخشی دیگر از سخنانش به کتاب «آیین دادرسی کیفری» پرداخت و اظهار کرد: نویسنده در این کتاب به ایجاد نهادهای جدید مانند نهادهای حمایتی از کودکان و نوجوانان اشاره کرده است. البته اعتقاد به ایجاد چنین نهادهایی خوب و مطلوب است اما باید زیرساخت‌های تشکیل این نهادها نیز در کشور وجود داشته باشد.

وی با اظهار امیدواری به این‌ که قوانین، عدالت و انصاف بین اصحاب دعوا را تأمین کنند، گفت: در دادگستری‌ها دادگاه‌‌های یک و دو و یا دادگاه‌های کودکان تشکیل می‌شود اما آیا تغییر نام و نامگذاری دادگاه‌ها، می‌تواند دلیلی برای تضمین عدالت و انصاف باشد در حالی‌ که در دقیقه 90 تعداد قضات دادگاه‌ها را به بهانه تعدیل نیرو کم می‌کنند؟

تدین با بیان این‌ که نویسنده تلاش کرده است تا کتاب را بر اساس آخرین تحولات قوانین کیفری بنویسد، گفت: این کتاب در دو جلد نوشته شده است. در جلد نخست به بحثی از کلیات مربوط به آیین دادرسی کیفری، دعاوی ناشی از جرم و تشریفات رسیدگی در مرحله دادسرا اشاره شده و در جلد دوم نیز دادگاه‌ها و احکام کیفری بررسی شده‌اند. کتاب، دارای جامعیت است و بر اساس اصلاحات و قوانین جدید آیین دادرسی کیفری نوشته شده است.

از ایرادهای قانون‌نویسی در ایران
علی‌اصغر مهابادی دیگر حقوقدان حاضر در این نشست بود. وی با اشاره به برخی جابه‌جایی‌ها در قوانین کیفری گفت: یکی از ایرادها در قانون‌نویسی ایران این است که وسعت نظر زیادی به رئیس دستگاه قضا داده شده است که با این وجود هیچ رأی قطعی نخواهیم داشت، زیرا هر رأی می‌تواند از سوی رئیس دستگاه قضا، نقض شود. روشن است که در این میان شأن دیوان عالی کشور نیز نزول می‌کند.

وی ادامه داد: «محدودیت آزادی»، تعدد «ضابطین خاص» و مسأله حقوق بشر از ایرادهایی است که می‌توان به قوانین کیفری ایران گرفت. «خروج از کشور» نیز دیگر موضوعی است که در قوانین به آن اهتمام نشده است. بر اساس ماده 188 قاضی اجازه دارد تا دستور عدم خروج از کشور را صادر کند بدون این‌ که دلیلی برای آن بیاورد.

کتابی بر اساس آخرین تحولات و اصلاحات
در ادامه نشست نقد و بررسی کتاب «آیین دادرسی کیفری» در سرای اهل قلم، بهروز جوانمرد به‌ عنوان نویسنده این اثر دوجلدی به سابقه تحقیق و تألیف در این زمینه از هشت سال گذشته اشاره کرد و گفت: این کتاب برای پنجمین‌بار و براساس آخرین تحولات و اصلاحات قوانین آیین دادرسی کیفری نوشته و ویراست شده است.

وی با اشاره به تغییرات کتاب بر اساس آخرین تحولات قوانین، به معرفی کتاب خود پرداخت و اظهار کرد: کلیات و مرحله دادسرا، در جلد نخست کتاب قرار گرفته است و جلد دوم نیز به بررسی موضوعات صلاحیت‌ها، مراجع رسیدگی،کیفیات رسیدگی و اعتراض به آرا و اجرای احکام اختصاص دارد. در جلد دوم، دادگاه‌های کیفری یک و دو همچنین نظامی، انقلاب و اطفال و نوجوانان و دادگاه ویژه روحانیت از جمله مباحثی است که به آن پرداخته شده و تا جایی که ناشر (انتشارات جاودانه) اجازه داده، آخرین تحولات اصلاحات قوانین در این کتاب آمده است.