به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، شماره 113 مجله «اطلاعات حکمت و معرفت» با موضوع «فلسفه معماری: پدیدارشناسی مکان 2» منتشر شد. این مجموعه، مکمل مقالات شماره 112 ماهنامه با عنوان «فلسفه معماری: پدیدارشناسی مکان 1» است. در این دو دفتر، معماری با نگاهی فلسفی و با رویکرد پدیدارشناختی بررسی شده است.
منیره پنج‌تنی دبیر دفتر ماه در شماره نخست این مجموعه با تأکید بر اهمیت نگاه فلسفی به معماری و جایگاه ویژه مباحث مربوط به مکان و معماری نزد فیلسوفان چنین نوشته است: «در فلسفه مارتین هایدگر نیز مکان و معماری جایگاه ویژه‌ای دارد. معماری آنچنان با فلسفه پیوند خورده است که بسیاری از فیلسوفان درباره معماری و موضوعات وابسته به آن مانند سکونت و مکان اندیشیده‌اند و بسیاری از معماران از منظری فلسفی کار خود را بررسی کرده‌اند.»
برای معماری اندیشی روش‌های مختلفی وجود دارد اما به گفته دبیر دفتر این مجموعه، شاید یکی از ظریف‌ترین، پر نفوذترین و کارآمدترین آنها پدیدارشناسی باشد. پدیدارشناسی به طور همزمان هم فلسفه و هم روش است؛ اما پژوهشگر در به کارگیری پدیدارشناسی، علاوه بر ضرورت آشنایی با بستر فلسفی آن، نیازمند در دست داشتن چارچوبی برای پژوهش است.
به منظور آشنایی بیشتر با کاربرد پدیدارشناسی به عنوان روش پژوهش به ویژه در حوزه معماری و هنر، منیره پنج‌تنی به سراغ دکتر یزدان منصوریان، متخصص روش‌های پژوهش کیفی، رفته است. در این گفتوگو با عنوان «پدیدارشناسی بیرون از مرزهای فلسفه» کاربرد پدیدارشناسی به عنوان یک «روش پژوهش کیفی» در حوزه‌های مختلف مانند روانشناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی، مردم‌شناسی، علوم پزشکی، پرستاری و در نهایت هنر و معماری بررسی می‌شود. یکی از محوری‌ترین موضوعات این گفتوگو این است که اگر پدیدارشناسی به عنوان یک روش پژوهش در حوزه‌های مختلف به کار می‌رود، آیا افراد با مطالعه آثار فیلسوفانِ پدیدارشناس به چارچوب این روش دست می‌یابند یا دانشمندان و پژوهشگران دیگری هستند که بر اساس خاستگاه فلسفی پدیدارشناسی، چارچوب نظری و پژوهشی آن را استخراج کرده و گام به گام در اختیار پژوهشگر قرار می‌دهند؟
در دومین مقاله این مجموعه، علی بابایی در گفتوگو با خانم دکتر زهره تفضلی با عنوان «اندیشه، زبان و معماری» نقش زبان را در شکل‌گیری اندیشه معمارانه و همچنین جایگاه معماری را در اندیشه گادامر بررسی کرده است.
سومین مقاله به قلم امیرمسعود دباغ «خوانش معماری از منظر نشانه‌شناسی» نام دارد. دباغ بر نیاز به ایجاد چارچوبی علمی برای خوانش و پژوهش معماری تأکید می‌کند و می‌نویسد: «امروزه مطالب متعدد در نفی و اثبات فضاهای معماری به ویژه معماری متأخر ایران بیان می‌شود. این نقدها معمولا فارغ از زاویه دید و ساختاری علمی بوده و صرفا براساس یافته‌های خوانشگر بیان می‌شوند. بعد از قریب به 12 سال تجربه تدریس، پژوهش و کار حرفه‌ای در زمینه طراحی و تئوری معماری، نیاز به روشی جهت خوانش معماری را ضروری می‌دانم. این مقاله، نشانه‌شناسی را به عنوان یک روش جهت قراِئت و نقد و تحلیل و معناسازی معماری مطرح می‌کند و نشانه‌شناسی را به عنوان روشی برای قرائت، نقد و تحلیل و معناسازی معرفی می‌کند.»
در مقاله چهارم دکتر فاطمه (مائده) صانعی، برای بررسی رویکرد سنت‌گرایان در معماری، نخست مفاهیم و اصول کلی هنر را در چشم انداز سنت گرایان معرفی کرده و سپس کاربست این مفاهیم و اصول را در قلمرو معماری با نمونه نشان می‌دهد.
مقاله پنجم با عنوان «بازنگری نقادانه‌ای بر سرشت پیچیده مکان» بخش دوم مقاله خانم دکتر ورونیکا اینگ است که دکتر ویدا نوروز برازجانی ترجمه کرده است. مقاله ششم باعنوان «تجربه زیباشناختی و ابژه زیباشناختی» ترجمه مقدمه کتاب برجسته «پدیدارشناسیِ تجربه زیباشناختی» به قلم «میکل دوفرن» است که با ترجمه حسین کاظمی منتشر شده است.
مقاله هفتم «در جست‌وجوی تجربیات جدید بدن به واسطه فضا: نسبت میان سوژه و فضا» به قلم اوا مهدلیکوا به نسبت میان سوژه و فضا می‌پردازد و تجربه فضا را عنوان یکی از ضروری‌ترین و طبیعی‌ترین تجربیات وجود آدمی بر می‌شمارد؛ این مقاله را مهرداد پارسا ترجمه کرده است.
«ژاک دریدا و سیاست معماری» به قلم فرانچسکو ویتاله و ترجمه پویا ایمانی، هشتمین مطلب دفترماه را تشکیل می‌دهد. دریدا، معماری را «آخرین دژ متافیزیک» نامیده است و واسازی معماری را ضروری می‌داند. مولف در این مقاله می‌کوشد، ارتباط این موضوع را با مفهوم امر سیاسی نزد دریدا یعنی «هستی- مکان- سیاست» تبیین کند. آخرین مطلب دفتر ماه شماره 113 مجله اطلاعات حکمت و معرفت، مقاله‌ای است به قلم دیوید سیمون، با عنوان «پدیدارشناسی، مکان، محیط و معماری» با ترجمه زهرا نجفی که تأکیدی است بر اهمیت پدیدارشناسی در کنار روش‌های کمّی. بخش دوم این ماهنامه «گنجینه مخطوطات» نام دارد و مشتمل بر یک مقاله با عنوان «نجوای سبکروحان» به قلم مرضیه سلیمانی است.
بخش ادب و هنر این مجله دربردارنده مقاله «نشان شناسی و شمایل شناسی» به قلم ووادیسواف تاتارکیویچ است که سید جواد فندرسکی ترجمه کرده است. چهارمین بخش مجله با نام اندیشه و نظر دو مقاله را در بر می‌گیرد. مقاله نخست «تحولات فکری و مذهبی اروپا در آستانه قرون وسطی» نام دارد که پاتریسیا بریل آن را نگاشته و ترجمه و تحقیق آن را نیز محمدجواد محمدی عهده‌دار بوده است؛ همچنین مقاله «هورقلیا: عالم مثال یا عالم صورت‌های مثالی و ادراک خیالی» نوشته هانری کربن و با ترجمه انشاءالله رحمتی که آخرین مقاله بخش اندیشه و نظر را تشکیل می‌دهد.
دو بخش پایانی صد و سیزدهمین شماره ماهنامه اطلاعات حکمت و معرفت، طبق روال شماره‌های گذشته به معرفی و نقد و بررسی کتاب و گزارش‌های مهم یک ماهِ گذشته حوزه اندیشه اختصاص دارد. در بخش کتاب منیره پنج‌تنی معماری ایران را در آثار اوژن فلاندنِ نقاش در قالب گفتوگو با حشمت الله انتخابی بررسی کرده و کتاب‌های مربوط به حوزه پدیدارشناسی و همچنین معماری را برای علاقه‌مندان این حوزه معرفی کرده است.
شماره 113 ماهنامه «اطلاعات حکمت و معرفت» با عنوان «فلسفه معماری: پدیدارشناسی مکان 2» با بهای دو هزار تومان از آغاز شهریور در اختیار متخصصان و علاقه‌مندان این حوزه قرار گرفته است.
سه‌شنبه ۳ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۱:۵۴
نظر شما