به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، نشست علمی- تخصصی «مردم حافظان فرهنگ و آگاهی» همزمان با روز مردم‌شناسی و زادروز دانشمند و مردم‌شناس شهیر ایران، ابوریحان بیرونی شنبه 13 شهریورماه به همت پژوهشکده مردم‌شناسی برگزار شد.
در این نشست سید احمد محیط طباطبایی، مشاور ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محمد میرشکرایی، پژوهشگر و مردم‌شناس پیشکسوت، علیرضا حسن‌زاده، رییس پژوهشکده مردم‌شناسی، سیدطه هاشمی، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی، حمید تنکابنی، رییس مرکز اسناد فرهنگی آسیا - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سخن گفتند.
فعالیت‌های مردم‌شناسی رفتارهای فانتزی نیست
سید احمد محیط طباطبایی، مشاور ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری هشتادمین سال تأسیس نهاد مردم‌شناسی ایران را بهانه‌ای برای قرارگیری پژوهشکده مردم‌شناسی در رأس فعالیت‌های پژوهشگاه دانست و اظهار امیدواری کرد تا پایان سال مجموعه ارزشمندی در حوزه مردم‌شناسی به چاپ برسد.
وی وجود مشکلات در حوزه‌های مختلف را ناشی از نبود نگاه مردم‌شناسی در حوزه‌های مرتبط دانست و تصریح کرد: به عنوان نمونه مشکلات موجود در علم پزشکی ناشی از نبود نگاه مردم‌شناسانه به طب است.
مشاور ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: روند رو به رشد و توسعه کشور در سال‌های گذشته مبتنی بر نگاه مردم‌شناسانه بوده و اگر این رویکرد ادامه پیدا کند فعالیت در تمامی عرصه‌ها با توسعه همراه خواهد بود.
محیط‌طباطبایی تصریح کرد: فعالیت‌های مردم‌شناسی رفتارهای فانتزی نیست که تنها در قالب کتاب و فیلم بگنجد بلکه اقدامات بسیار موثری است که در تمامی فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایران تأثیر گذار است و از این منظر که بنگریم تنوع فرهنگی به وفاق ملی تبدیل می‌شود.
وی گفت: تمامی موضوعاتی که نامطلوب و مانع توسعه به نظر می‌رسند اگر از منظر مردم‌شناسی به آنها نگریسته شود سهل و نقطه اتکا خواهند شد.
مشاور ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در پایان ابراز امیدواری کرد به همت پژوهشکده مردم‌شناسی و ظرفیت علمی مردم‌شناسی کشور و تعامل نهادهای علمی و فنی مسائل مربوط به این حوزه بیشتر مورد توجه قرار گیرند.
کتیبه‌های هخامنشی اسناد مردم‌شناسی هستند
محمد میرشکرایی، پژوهشگر و مردم‌شناس پیشکسوت، ابوریحان را به معنی دقیق کلمه جزو نخستین استادان مردم‌نگاری ایران دانست و افزود: هشتادمین سال تأسیس نهاد مردم‌شناسی در ایران که امسال جشن گرفته می‌شود زمانی است که مردم‌شناسی در تشکیلات فرهنگی کشور رسمیت پیدا کرده در حالی که مردم‌شناسی در ایران خیلی کهن‌تر است.
میرشکرایی با بیان اینکه مردم‌شناسی قدیمی‌تر از زمان ابوریحان بیرونی در ایران است، اظهار کرد: از زمانی‌که انسان توانسته آنچه را در ذهن دارد روی سنگ و کاغذ بیاورد مردم‌شناسی وجود داشته است.
وی کتیبه‌های هخامنشی که حاوی قوانین و مسائل مربوط به آن زمان هستند را اسناد مردم‌شناسی خواند و گفت: به اعتقاد من تصورات چوپانان از زندگی که روی سنگ کنده‌اند نیز اسناد مردم‌شناسی هستند زیرا بیانگر ذهنیات آن افراد است.
این پژوهشگر پیشکسوت، مردم‌شناسی را دانشی به معنای واقعی کلمه دانش مردم و فرهنگ دانست که حفظ آن در ابعاد مختلف کاری مقدس است و پژوهشگران امروز در حوزه مردم‌شناسی به خوبی آن را انجام می‌دهند.
میرشکرایی با ابراز خرسندی از روشن ماندن چراغی که پیشینیان در حوزه مردم‌شناسی افروخته‌اند توسط پژوهشگران فعال در این عرصه گفت: خوشبختانه مردم‌شناسان در امر پژوهش و تحصیل در سال‌های گذشته بسیار رشد کرده‌اند.
برگزاری مراسم هشتادمین سال تأسیس نهاد مردم‌شناسی
علیرضا حسن‌زاده، رییس پژوهشکده مردم‌شناسی دیگر سخنران این نشست بود که با اشاره به خدمات شایسته استاد میرشکرایی در ایجاد ارتباط میان مرکز مردم‌شناسی و پژوهشکده مردم‌شناسی تصریح کرد: 22 آذر ماه امسال همزمان با هفته پژوهش، مراسم هشتادمین سال تأسیس نهاد مردم‌شناسی در ایران برگزار خواهد شد.
وی با بیان اینکه مردم‌شناسی در 80 سال گذشته دستاوردهای بسیاری داشته است، تعمیق خودآگاهی ملی با نگاه به زبان، موسیقی ، اسطوره‌ها و...، نشان دادن جایگاه مردم در مسائل مختلف و تنوع فرهنگی را از مهم‌ترین این دستاوردها اعلام کرد.
نقش مردم‌شناسی در یکپارچگی و نزدیکی اقوام مختلف در ایران
دیگر سخنران این نشست سیدطه هاشمی، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به جایگاه ابوریحان بیرونی در حوزه مردم‌شناسی گفت: این دانشمند ایرانی فعالیت‌های زیادی را در این حوزه به انجام رسانده، از این رو زادروز وی به نام روز مردم‌شناسی نام گرفته است.
وی با اشاره به طرحی که توسط دانشگاه آزاد اسلامی با همکاری سایر دانشگاه‌های داخل و خارج از کشور برای نزدیکی اقوام و ادیان مختلف در حال پیگیری است، افزود: این طرح در استان‌های یزد و کرمان که هم‌وطنان زرتشتی و مسلمان به‌صورت کاملا مسالمت‌آمیز در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند، در حال اجرا است.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به یکپارچگی و نزدیکی اقوام مختلف در ایران برخلاف سایر کشورها تصریح کرد: پژوهشکده مردم‌شناسی می‌تواند کمک شایانی در اجرای این طرح و گسترش آن در حوزه ادیان دیگر با دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشد.
وی با اشاره به خدمات دانشگاه آزاد در حوزه مردم‌شناسی افزود: این دانشگاه در سطوح مختلف درحوزه مردم‌شناسی دانشجو می‌پذیرد و طرح‌هایی نظیر شناسایی مفاخر و مشاهیر کشور، پژوهش تاریخ شفاهی، اهدای جایزه باستانی پاریزی، بزرگداشت مفاخر و ... را در دست پیگیری دارد.
استراتژی پاسخگویی به مسائل عصر حاضر با مردم‌شناسی
حمید تنکابنی، رییس مرکز اسناد فرهنگی آسیا - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دیگر سخنران این نشست خشونت را بحرانی دانست که امروزه حوزه فرهنگ ایران، آسیا و جهان را فرا گرفته است.
وی گفت: اینکه خشونت چیست و از کجا آمده جای تأمل دارد و باید در حوزه فرهنگ مورد بررسی قرار گیرد. رسالت اصلی اصحاب دانش در علوم انسانی این است که مشکل خشونت را به مساله تبدیل کرده و با مطالعات مردم‌شناسی در اقلیم‌ها، شرایط مختلف، عوامل تأثیرگذار و ... این مهم را بررسی کنند.
رییس مرکز اسناد فرهنگی آسیا - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: امروزه دانش مردم‌شناسی باید استراتژی پاسخگویی به مسائل عصر حاضر را داشته باشد.
در ادامه این مراسم از تلاش‌ها و کوشش‌های گرانسنگ استاد محمد میرشکرایی تجلیل و سخنرانان نشست به بیان مطالبی در خصوص ویژگی‌های اخلاقی و حرفه‌ای وی پرداختند.
همچنین از پوستر همایش و نمایشگاه هشتادمین سال تأسیس نهاد مردم‌شناسی در ایران و کتاب مجموعه «گفت‌وگوهای هشتادمین سال» رونمایی و از اعظم امینی (طراح پوستر) و مریم امینی (کوشنده کتاب) قدردانی شد.
این مراسم با قدردانی از رییس و اعضاء مرکز اسناد فرهنگی آسیا پژوهشگاه علوم انسانی، رییس و اعضای پژوهشکده حفاظت و مرمت و همکاران پژوهشکده مردم‌شناسی در پروژه ساماندهی پوشاک اقوام ایرانی و پیشکسوتان مردم‌شناسی علی‌اکبر حمیدی، بهروز وجدانی، بهروز اشتری، محمد ابوالفضلی، مینو کریم‌نیا، ناهید سخائیان و مهر‌الزمان نوبان همراه بود.
در پایان پیشکسوتان مردم‌شناسی به بیان خاطرات و گوشه‌ای از فعالیت‌های خود در حوزه مردم‌شناسی پرداختند.
یکشنبه ۱۴ شهریور ۱۳۹۵ - ۱۵:۲۱
نظر شما