عاشورا در شعر فارسی/3
براتیپور: به زبان عامیانه شعر آیینی نگوییم/ شاعران جوان کتاب «شب شعر عاشورایی شیراز» را بخوانند
عباسعلی براتیپور، شاعر اهل بیت(ع) گفت: برخی شاعران شعر عاشورایی را با زبان فولکلور و عامیانه درمیآمیزند که نتیجه خوبی ندارد. البته استفاده از واژگان مهجور و قدیمی هم فضای شعر آیینی را گنگ میکند.
وی افزود: در گام دوم شاعر نباید از زبان فولکلور و عامیانه استفاده کند زیرا این کار ارزش و ساحت شعر را فرمیکاهد. این نکته را رهبر معظم انقلاب هم در دیدار با شاعران و مداحان اهل بیت(ع) عنوان کردهاند.
شاعر مجموعه «بهت نگاه» افزود: شاعری که در رثای امام حسین(ع) شعر میسراید باید آشنایی کامل با موضوع داشته و مطالعه نسبتاً غنی، عمیق و پر و پیمانی درباره عاشورا کرده باشد. کتابهایی که درباره قیام عاشورا و حضرت سیدالشهدا(س) و یاران باوفایشان نوشته شده میتوانند در این بین به شاعر عاشورایی کمک شایانی کند. به گمانم قریحه شعری در زمینه شعر آیینی لازم است اما شرط کافی برای ورود به این حوزه نیست.
این شاعر اضافه کرد: واژگان مهجور و قدیمی فضای شعر آیینی را گنگ و مبهم میکند و ابهام را در این زمینه میافزاید و مطالعه اشعار عاشورایی را به همین سبب دشوار میکند. این موضوع یکی از آفتهای شعر عاشورای ما محسوب میشود. ما شعرهای عاشورایی زیادی داریم که شاعران باید آنها را هم بخوانند. ترجیعبند محتشم کاشانی، آثار سمیر اصفهانی، و «شمع جمع» فؤاد کرمانی از بهترین شعرهای این حوزه هستند. فؤاد کرمانی فرد باسواد و ملایی بود که در زمان پهلوی اول شعر میسرود و مداحان چه در آن زمان و چه امروز شعرهایش را میخوانند. تصاویر شعری او در اوج است. شاعر آیینی که امروز در رثای امام حسین(ع) شعر میسراید باید چنین شعرهایی را بخواند تا بداند دیگران چگونه شعر میگفتند. خواندن سیره اهل بیت(ع) هم در این بین بسیار مفید خواهد بود. شاعر امروز که درباره واقعه عاشورا شعر میسراید بهتر است شعرش را پس از سرودن به چند استاد فن در این حوزه نشان دهد تا از نظر آنها نیز بگذرد.
شاعر «وعده دیدار» توضیح داد: غلو در شعر عاشورایی خلاف واقع است. نباید نکتهای از زبان سیدالشهدا(س) گفته شود که با شخصیت آن بزرگوار مغایرت دارد. شنیدهام که برخی شاعران به طور مثال در مورد امام حسین(ع) میگویند خدا هم برای او گریه میکرد که این سخن و نمونههای مثل آن، کفرآمیز است. در نقطه مقابل این غلوها محتشم کاشانی به زیبایی میگوید: «در بارگاه قدس که جای ملال نیست/سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است».
وی افزود: بیشتر شاعران بُعد مرثیه سرایی را چنان بیان میکنند تا به هر نحوی که میتوانند اشک بگیرند. اغلب این مرثیهسراییها در شأن ابا عبدالله(ع) نیست. در مقاتل معتبر میخوانیم که حضرت سیدالشهدا(ع) شب پیش از واقعه عاشورا به اهل بیتش گفت که هنگام کشته شدن من بلند گریه نکنید، پیراهن چاک ندهید و اگر دشمن نزد شما آمد زیورآلاتتان را به زمین بریزید تا هر چه میخواهد بردارد و برود. در واقع حضرت امام حسین(ع) نمیخواستند دشمن شاد شوند. این نکته امروز هم صادق است که نباید به گونهای عزاداری کنیم که وهن به ساحت این بزرگان باشد. در یکی از تکایا یکبار دیدم که میگویند «زینب مضطر الوداع الوداع». معنی درست مضطر بیچاره است در حالی که چنین تلقی و کاربرد الفاظ از سوی مداحان ما کار درستی نیست. آنها خاندان عصمت و خانواده امیرالمومنین(ع) هستند و به همین دلیل باید در انتخاب واژهها دقت کرد.
این شاعر گفت: امروز شعرهای عاشورایی زیادی سروده میشود که اغلب آنها سست است اما در این بین کاری که شب شعر عاشورایی شیراز انجام میدهد کار ماندگاری است. شاعران عاشورایی حتی میتوانند کتابی را که هر سال شب شعر عاشورایی شیراز چاپ میکند، بخوانند و از بهترین سرودههای آن کتاب بهره ببرند.
عباس براتیپور متولد 1322 تهران، بیش از پانزده مجموعه شعر در کارنامه خود دارد. «بهت نگاه»، «وعده دیدار»، «کتیبه شکیب»، «در ساحل علقمه»، «ماه در فرات» از کتابهای اوست.
نظر شما