گزارش صوتی این نشست را اینجا بشنوید.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست بررسی «کارنامه کتابدار، کتابشناس، مترجم؛ کیکاووس جهانداری» با حضور چهره‌های برجسته فرهنگی، مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و مهین خلیلی، همسر زنده‌یاد جهانداری دوشنبه پنجم بهمن‌ماه در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد. در این نشست علی‌اصغر حداد، مترجم ادبیات داستانی به زبان آلمانی، سیدصادق سجادی، معاون پژوهشی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، علی بهرامیان، مدیر اسناد مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، هما افراسیابی، کتابدار کتابخانه مجلس شورای اسلامی و مرتضی هاشمی‌پور سخنرانی کردند. دبیری این نشست را هاشمی‌پور به عهده داشت. همچنین در پایان نشست مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، حسن محجوب، مدیر انتشارات سهامی انتشا درباره زنده یاد جهانداری به کوتاهی سخن گفتند.

جهانداری با متون کهن فارسی زندگی کرد

بهرامیان گفت: افرادی مانند جهانداری، ایرج افشار، عباس زریاب‌خویی، احمد تفضلی، عبدالحسین زرین‌کوب و محمد دانش‌پژوه خود را وقف فرهنگ ایران کرده بودند و این وقف هم به معنی علایق ناسیونالیستی و شونیستی نبود، بلکه اندیشه انسان‌دوستی و تعلق‌خاطر آنها را به این فرهنگ ربط می‌داد و باعث شده بود که تنها یک وظیفه و آن هم شناسایی فرهنگ ایران و شناساندن آن به هم‌وطنان را برای خود متصور باشند.
 
وی افزود: از این منظر می‌توان گفت تقریبا در نسلی که زنده‌یاد جهانداری نیز متعلق به آن بود، فاصله‌ای میان زندگی شخصی و کاری آنها وجود نداشت. به همین دلیل مشاهده می‌کنید فردی مانند افشار حتی سفرهایش نیز برای ایران‌شناسی بود. از طرفی جهانداری تا جایی که من به خاطر دارم انگار خودش را نمی‌دید و مانند سایر هم نسلانش هیچ تفاوتی در علایقش در فرهنگ دوستی و معرفی ایران وجود نداشت.
 
این تاریخ‌پژوه بیان کرد: کارهای ترجمه جهانداری به دو گروه تحقیقی – پژوهشی (سفرنامه‌ها و آثارتاریخی) و ادبیات داستانی تقسیم می‌شود که در هر دو گروه دارای یک نثر فاخر فارسی شیوا و گیرایی است که مشخص است فرد مترجم اندوخته بسیار فراوانی از زبان فارسی دارد و زبان فارسی را به خوبی آموخته و با متون فارسی قدیم به طور جدی برخورد داشته و به عبارتی زندگی کرده است.
 

تعبیر افشار از آثار جهانداری؛ ترجمه‌های بی‌نظیر از ادبیات آلمانی

افراسیابی یکی دیگر از سخنرانان این نشست با اشاره به اثرگذاری فرهنگی و علمی جهانداری گفت: وی یکی از برجسته‌ترین و تاثیرگذارترین چهره‌های علمی و فرهنگی ما به شمار می‌آمد. فردی از فرهیختگان و دانشوران خاموش و ساکت ایران بود که عمر پربرکت خود را بدون هیچ ادعایی در راه خدمت به فرهنگ این کشور بزرگ سپری کرد. وی از مترجمان پرکاری بود که آثار ارزنده‌ای چون «سفرنامه پولاک» و «تشکیل دولت ملی ایران» را از زبان آلمانی به فارسی برگرداند. ترجمه‌های شیوا و بدون غلط که به زودی خواستاران فراوان یافت و هر یک به چاپ‌های متعدد رسید، به گفته بسیاری از بزرگان، از جمله ایرج افشار، دامنه و عمق معلومات کیکاووس میرزای جهانداری را نشان می دهد. وی در ادبیات آلمانی در ایران بسیار کم نظیر و شاید بی‌نظیر بود.
 
وی در بخش دیگری از سخنانش درباره نقش جهانداری در تاسیس برخی کتابخانه‌های ایران عنوان کرد: کتابخانه مجلس سنا و کتابخانه بنیاد فرهنگ ایران که هر دو به لحاظ منابع ایران‌شناسی در زمره معدود کتابخانه‌های ایران بودند با پیگیری وی شکل گرفت. این کتابشناس فرهیخته با سفارش‌های مکرر خود کتاب‌های جدید ایران‌شناسان را برای کتابخانه‌ها فراهم می‌کرد. وی از نخستین سال‌های تاسیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در شمار اعضای هیات علمی آن قرار گرفت و در سمت مدیر منابع خارجی این مرکز، کتاب‌های مهم دنیای ایران‌شناسی و شرق‌شناسی را برای کتابخانه مرکز فراهم می‌آورد.
 
این کتابدار کتابخانه مجلس شورای اسلامی بیان کرد: شاید یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های وی، ریاست کتابخانه مجلس سنا (کتابخانه شماره دو مجلس شورای اسلامی حال حاضر) باشد که در سال 1328 و به همت سیدحسن تقی‌زاده تاسیس شد و وی در خلال سال‌های 1345 تا 1357 ریاست آن را به عهده گرفت. هر چند یازده سال قبل از ریاست جهانداری، در زمان شادروان عباس زریاب‌خویی، سمت معاونت آن را بر عهده داشت اما رشد اصلی مجموعه در زمان وی صورت گرفت، زمانی که وی رییس کتابخانه شد، مجموعه کتابخانه بین 3000 تا 3500 جلد بود و در سال 1358 رشد مجموعه در حدود 50000 جلد بود.

افراسیابی با یادآوری خاطره‌ای که جهانداری برایش بازگو کرده بود، گفت: در زمانی که مجموعه‌سازی کتابخانه سنا را آغاز کرده بودیم، وقتی زریاب‌خویی به برای تهیه رساله دکترا به آلمان رفته بود، از وی خواستیم با توجه به اشرافی که به مجموعه دارد، اگر منبع مناسبی دید برای کتابخانه تهیه کند. وی فهرست «ابن ندیم» چاپ فلوگل را به قیمت 200 تومان برای کتابخانه تهیه و ارسال کرد. از هیات رئیسه مجلس بنده را خواستند، تعجب کردم چون هیات رئیسه به کتابخانه عنایتی نداشت، پس با من چه کار داشت؟ وقتی رفتم دیدم همه اعضا نشسته‌اند و به من گفتند شما می‌دانید چه بلایی سر مملکت آوردید؟ شما این کتاب را 200 تومان خریده‌اید. پروفسور جمشید اعلم که از اعضای هیات رئیسه نبود در حال رفت و آمد به آنجا بود، کتابی را که درباره جراحی گوش و حلق تالیف خودش و چاپ دانشگاه تهران بود، نشان داد و گفت: قیمت این کتاب فقط 10 تومان است با توجه به این که تعداد صفحاتش هم از کتابی که شما خریده‌اید خیلی بیشتر است؛ آقا این پول این مملکت را این‌طور خرج نکنید!

در این نشست مجید غلامی جلیسه، مدیر عامل موسسه خانه کتاب با اهدای لوح تقدیر و اهدای یکی از کتاب‌های نفیس استاد محمد فرشچیان از همسر زنده‌یاد جهانداری قدردانی کرد.
 
گزارش تکمیلی این نشست به زودی منتشر خواهد شد.