محمدرضا بنی‌صدر در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اظهار کرد: نشر ما در شرایط پیچیده و دشواری قرار دارد و شمارگان کتاب در آن 500 تا 1000 نسخه است، بهای مواد اولیه تولید کتاب به‌ویژه کاغذ، زیاد است و از این‌رو ناشران برای انتشار یک اثر هزینه‌های بسیاری را متقبل می‌شوند. گذشته از این، در شرایطی که کتاب به زحمت به فروش می‌رسد یا به عبارت بهتر، آمار خرید کتاب پایین آمده است، باید دید آیا ناشران تمایل دارند هزینه دیگری مانند خرید رایت را در فهرت هزینه‌های خود قرار دهند؟! این موضوع زمانی حساس‌تر می‌شود که ناشران بدانند هیچ نهادی هم در فرایند خرید رایت از آنها حمایت نخواهد کرد.
ارائه تسهیلات ویژه برای خرید رایت
این کارشناس مسائل حقوق نشر افزود: در کشورهای دیگر مانند فرانسه برای خرید رایت، از ناشر و مترجم حمایت می‌شود. در کشور ما نیز دولت می تواند با در اختیار گذاشتن تسهیلاتی مانند ارائه وام کم‌بهره به ناشران و مترجمان آنها را به خرید رایت تشویق کند.
وی توضیح داد: اگر قرار است در کشور ما در حوزه فرهنگ یک اتفاق جدی رخ دهد باید در نشر کتاب حمایت بدون تبعیض صورت بگیرد. در مجموع پیوستن به کپی‌رایت را امری ضروری می‌دانم اما باید پیش از هرکاری زیرساخت‌های آن در ایران فراهم شود؛ به عبارت دیگر، ابتدا باید مشکلات نشر داخلی حل شود و همزمان با این گشایش در مسیر پیوستن به کنوانسیون برن گام برداشت.
قانون‌های فعلی موجود در حوزه نشر ناشناخته‌اند
بنی‌صدر با بیان این‌که اساساً در کشور ما حمایت از مؤلفان و مترجمان جا نیفتاده است، توضیح داد: در کشور ما قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 و قانون حمایت از مترجم مصوب 1352 وجود دارد اما بسیاری از اهالی فرهنگ و نشر از آن آگاهی کامل و جامعی ندارند و حتی برای اهل حقوق هم جا نیفتاده است و رسیدگی به آن در محاکم دادگستری رواج چندانی ندارد.
وی ادامه داد: ما هنوز در حل مسائل داخلی کشورمان مانده‌ایم چه برسد به این‌که بخواهیم در عرصه‌های بین‌المللی هم ورود پیدا کنیم. مؤلف و مترجم داخلی ما هنوز در قراردادهایی که منعقد می‌کند، با مشکل مواجه می‌شود. ما هنوز شاهدیم که ناشر بدون کسب اجازه از مؤلف و ناشر اصلی، کتاب دیگری را منتشر می‌کند. همچنین تعداد کتابفروشی‌های تهران و شهرستان‌ها واقعاً انگشت‌شمارند. مشکل دیگر نشر این است که تعداد کتاب‌های اُفست‌شده در بازار نشر، سرسام آور شده است؛ در چنین شرایطی، معتقدم باید ابتدا این مشکلات حل شوند. در این صورت است که به صورت خودکار زیرساخت‌های پیوستن به کپی‌رایت فراهم می‌شود.
این وکیل پایه یک دادگستری، درباره فواید رعایت کپی‌رایت، عنوان کرد: پیوستن به کنوانسیون برن مفید است زیرا هم آثار ایرانی در دنیا شناخته می‌شوند و هم ترجمه‌های تکراری و موازی در بازار عرضه نمی‌شوند اما این نکته را نباید فراموش کرد که چه در صورت پیوستن به کنوانسیون برن و چه در صورتی که ایران به این کنوانسیون نپیوسته باشد، همواره این دغدغه وجود دارد که وقتی مترجم ضعیف و تازه‌کار موفق به خرید رایت یک اثر فاخر شود، مترجم حرفه‌ای و مسلط به حوزه آن اثر فاخر، از خرید رایت آن محروم می‌ماند. در نتیجه مخاطبان ایرانی از مطالعه ترجمه خوب، درست و امین محروم می‌مانند. بنابراین باید دولت با تشکیل کارگروه‌های تخصصی، در این مورد بحث و تبادل‌نظر کند تا به راهکار جدی برای برون‌رفت از این معضل دست یابد.
یکشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۵ - ۱۰:۲۵
نظر شما