خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- ستارخان 25 آبان 1293 پس از چهار سال تحمل رنج ناشی از اصابت گلوله به زانوی سردار ملی مشروطه در 48 سالگی باعث مرگش شد.
سه ماه بعد از پذیرفتن خلع سلاح، ستارخان خانه‌نشین شد و پزشکان حاذق برای مداوای پای او تمام تلاش خود را کردند، اما معالجات به جایی نرسید و ستارخان سردار ملی در تاریخ ۲۸ ذی‌الحجه ۱۳۳۲ هجری قمری برابر با ۲۵ آبان ۱۲۹۳ شمسی در حالی که ۴۸ سال بیشتر نداشت، در تهران درگذشت. پیکرش را در بقعه باغ طوطی در جوار بقعه حضرت عبدالعظیم حسنی در شهرری به خاک سپردند.
سردار ملی لقبی بود که پس از فتح تهران و شکست استبداد صغیر به پاس مجاهدت‌ها و دلاوریهای ستارخان به او داده بودند. هر چند ستارخان پس از فتح تهران و دعوت دوباره‌اش برای حضور در شهر با سلام و صلوات و جشن و پایکوبی به پایتخت بازگشته بود، کمتر از یک ماه بعد به حکم مجلس باید تن به مقوله خلع سلاح می‌داد و نافرمانی او و یارانش از این امر، باعث قلع و قمع آنان و درنهایت جراحت ستارخان و مرگ او شد. اما داستان این سردار شجاع ملی با استبداد صغیر به‌طور جدی آغاز شد. پس از بمباران مجلس شورای ملی توسط کلنل لیاخوف روسی، سلطنت‌طلبان تهران را تصرف کردند، اما تهران همه ایران نبود.
در گذشته، چنین تصرف و تسخیری تعیین‌کننده بود، ولی این بار ثابت شد که به دست گرفتن پایتخت گره‌گشا نیست. داوطلبان مسلح نخست در تبریز و سپس در اصفهان، رشت و سرانجام در اکثر شهرهای دیگر از جمله تهران از انقلاب مشروطه دفاع کردند. هر چند درگذشته، پایتخت جریان و روند رویدادهای ایالات را تعیین می‌کرد، اکنون ایالات روند تحولات پایتخت را شکل می‌دادند.
به مناسبت سالروز درگذشت ستارخان با مراجعه به سایت موسسه خانه کتاب و با کلید واژه ستارخان به جستجوی آثاری پرداختیم که درباره این قهرمان ملی تالیف شده است. از دهه پنجاه تا به امروز تک و توک کتاب‌هایی درباره ستارخان به نگارش درآمده است. اگرچه با مراجعه به خاطرات سران مشروطه و آثار مربوط به این رویداد بزرگ تاریخی می‌توان به منابعی دست پیدا کرد که حداقل صفحاتی را به ستارخان و یارانش اختصاص داده‌اند.
از جمله کتاب تاریخ مشروطه احمد کسروی و یا آثاری که به آذربایجان در طول تاریخ تالیف شده حتما سطوری درباره قهرمان محبوب ایران خواهید یافت. با این همه بیشترین کتاب‌ها در دهه 80 ثبت شده است با این حال با اینکه در میانه دهه 90 هستیم تعداد پژوهشگران و کتاب‌هایی که به ستارخان پرداخته‌اند، چشمگیر است. به عبارتی می‌توان امیدوار بود که تا پایان این دهه باز هم کتاب‌های پرباری درباره مدافع انقلاب مشروطه تالیف شود.
کتابشناسی ستارخان
• حماسه ستارخان
عباس پناهی‌ماکوئی ؛ مترجم:کیخسرو کشاورزی - موسسه انتشارات امیرکبیر - 855 صفحه - چاپ 1 سال 1359
• ستارخان
محمود احیایی؛ نقاش:محمدحسین تهرانی - کورش - چاپ 1 سال 1369 - 10000 نسخه - 450 ريال
• پژواک سیمای ستارخان در ادبیات آذربایجان
م. عافیت ؛ مترجم:اسد بهرنگی - نشر بهرنگی - 58 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1376 - 2000 نسخه - 1600 ريال
• ستارخان: سردار ملی و نهضت مشروطه
محمد احمدپناهی - کتاب نمونه - 512 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1376 - 5000 نسخه - 9500 ريال
• جنگ‌نامه تبریز (دلاوریهای ستارخان و باقرخان و مردم تبریز)
به‌اهتمام:بهرام بیات‌سرمدی ؛ شاعر:محمود تندری - صفی علیشاه - 284 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1377 - 3000 نسخه - 12500 ريال
• قیام آذربایجان و ستارخان
اسماعیل امیرخیزی - موسسه انتشارات نگاه - 578 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1379 - 3000 نسخه - 35000 ريال
• ستارخان
عبدالمجید نجفی؛ ويراستار:احمد بروجردی - سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، دفتر انتشارات کمک آموزشی - 132 صفحه - پالتویی (شومیز) - چاپ 2 سال 1380 - 10000 نسخه - 3000 ريال
• ستارخان ائل قهرمانی: مجموعه اشعار
شاعر:فرج فاتحی - نیک‌آموز - 136 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1381 - 2000 نسخه - 12500 ريال
• ستارخان
محمد احمدپناهی - ترفند - 112 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 3 سال 1384 - 1500 نسخه - 11000 ريال
• ستارخان و جنبش آذربایجان
نریمان حسن‌زاده ؛ مترجم:پرویز زارع‌شاهمرسی - شیرازه - 232 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1386 - 1000 نسخه - 46000 ريال
• روزی روزگاری ستارخان
علی ناصری ؛ تصويرگر:علیرضا جلالی‌فر ؛ ويراستار:سارا کاوندی - امیرکبیر، کتابهای‌شکوفه - 108 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1387 - 5000 نسخه - 11000 ريال
• تحقیقی پیرامون عاملین فاجعه شوم پارک اتابک و تراژدی ستارخان
محمدحسن پدرام - اختر - 610 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1387 - 1000 نسخه - 88000 ريال
• ستارخان
عباس پناهی‌ماکوئی؛ مترجم:غلام خاتون - اختر - 794 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1388 - 1650 نسخه - 125000 ريال
• گنجینه تاریخ ایران سه سردار بزرگ ایران (ستارخان - باقرخان - میرزاکوچک خان جنگلی)
گردآورنده:فرحناز هادی‌پور برزگر - پل،خلاق - 96 صفحه - خشتی (شومیز) - چاپ 1 سال 1389 - 5000 نسخه - 25000 ريال
• مجموعه کلمات قصار و سخنان ستارخان (به انضمام خاطرات و دیدگاه‌های مشاهیر موافق و مخالف سردار)
محمدحسن پدرام - اختر - 214 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1389 - 1000 نسخه - 55000 ريال
• دو نقد تاریخی در مورد شاه اسماعیل و ستارخان
محمدحسن پدرام - اختر - 104 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1390 - 1000 نسخه - 25000 ريال
• ستارخان سردار ملی در آئینه زمان به انضمام کلمات قصار، شجره‌نامه، دیدگاه‌های مشاهیر و روایاتی از سرگذشت سردار
محمدحسن پدرام - اختر - 144 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1390 - 1000 نسخه - 35000 ريال
• ستارخان و جنبش آذربایجان
نریمان حسن‌زاده؛ مترجم:پرویز زارع‌شاهمرسی - شیرازه - 232 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 3 سال 1390 - 1000 نسخه – 70000ریال
• دیدار با همرزم ستارخان
نصرت‌الله فتحی؛ به‌اهتمام:رضا همراز - نشر آذربایجان - 344 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 2 سال 1394 - 1000 نسخه - 175000 ريال
• ستارخان، خیابانی، میرزا کوچک جنگلی: ایران رها از فقر و ظلم
شاپور رواسانی - اطلاعات - 220 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 2 سال 1395 - 1050 نسخه - 80000 ريال
• قیام آذربایجان و ستارخان
اسماعیل امیرخیزی - آیدین،یانار - 552 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 2 سال 1395 - 500 نسخه - 350000 ريال
• مجموعه مقالات همایش ملی مشروطه آذربایجان از کهن شهر مراغه تا دارالسلطنه تبریز: علما آذربایجان و مشروطیت، ستارخان سردار ملی ایران و مجاهدان مشروطه
گردآورنده:رحیم نیکبخت؛ گردآورنده:یوسف بیگ‌باباپور - منشور سمیر - 524 صفحه - جلد 1 - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1395 - 300 نسخه - 450000 ريال
سه‌شنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۵ - ۱۱:۰۰
نظر شما