به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از روابط عمومی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، پنج مجلد از فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی، شامل مقالات نشریه‌ها (از 1377 تا 1390ش) از سوی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) منتشر شده است.

مجلد یکم تا ششم فهرست مقالات فارسی به همت زنده‌یاد ایرج افشار تدوین و منتشر شد. نظر استاد این بود که تدوین و انتشار آن فهرست تداوم بیاید و در عین حال مشخصات مقالات مجموعه را، افزون بر همه نشریه‌های مرتبط، در بر بگیرد. مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی هم کوشید این نظر استاد افشار را عملی کند و به توصیه وی شورایی به نام «گروه راهبردی» برای نظارت مستمر و فنی بر این کار تعیین شد. از 1377 ش با نظارت گروه راهبردی برای تدوین و انتشار مشخصات کتاب شناختی مجموعه‌ها، یادنامه‌ها، سالنامه‌ها، گاهنامه‌ها و ارج‌نامه‌ها هم کوشش تازه‌ای به عمل آمد. مجموعه این مشخصات بسیار گسترده است و از این‌رو، گروه راهبردی با توجه به امکانات موجود تصمیم گرفت که فهرست‌نویسی مقالاتِ نشریه‌ها از فهرست‌نویسی مقالات مجموعه‌ها جدا شود و فهرست هر کدام جداگانه انتشار بیابد.

پس از این تصمیم، استاد افشار طی نامه‌ای (به تاریخ 18 دی ماه 1389، که تصویر آن به دنبال این پیشگفتار آمده است)، مسئولیت تدوین فهرست مقاله‌های فارسی را به ایران‌ناز کاشیان و تدوین فهرست مقالات مجموعه‌ها را به عباس مافی، از همکاران دیرین خود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و از همکاران کنونی کتابخانه مرکز دایر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی سپرد. با تصویب گروه راهبردی و مدیر مرکز، پارکوهی هارطونیان، از کتاب‌داران و فهرست‌نگارانِ با سابقه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و این مرکز، هم به همکاری با این طرح دعوت شدند.

این فهرست در برگیرنده مشخصات 25188 مقاله منتشر شده از 1377 تا 1390ش است. این نکته ضروری است که مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، بنابر روش معمول و مطلوب خود، همه نکته‌هایی را که کتاب‌شناسان و فهرست‌نگاران در نقد و نظرهایشان درباره مجلدات قبلی فهرست مقالات فارسی در مطبوعات طرح کرده‌اند، بررسی کرده، مدنظر قرار داده و در موارد لازم، تذکرات و اصلاحات آنان را اعمال کرده‌ است. کسانی که دست در کار تدوین و انتشار فهرست‌ها هستند، خوب می‌دانند که احتمال بروز خطا در ضبط ارقام و اعداد و نام‌ها بسیار است و هر تذکری در این باره، بر دقت در کار می‌افزاید.

امیدوارم کتاب‌شناسان و فهرست‌نگاران همچنان به نقادی و نکته‌سنجی ادامه داده و به انتشار مصون از کژی و کاستی این اثر برجای مانده از روانشاد استاد ایرج افشار، یادگار ماندگاری که به فرهنگ ایرانی و عرصه کتاب‌شناسی و فهرست‌نگاری ملی تعلق دارد، یاری برسانند. مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی هم در راه تدوین و انتشار این اثر ارجمند و تکامل بخشیدن به آن در حد مقدورات خود، از هیچ کوششی دریغ نخواهد ورزید.

فهرست‎نگاری جلد یازدهم فهرست مقالات فارسی‌، شامل مشخصات مقالات چاپ شده از 1391 ش به بعد، آغاز شده است و به محض آنکه از مشکلات مالی مرکز کاسته شود، انتشار می‌یابد. به منظور دستیابی به همه نشریه‎ها، از دانشگاه‌ها، مؤسسه‎های پژوهشی و مطبوعاتی، ناشران مطبوعات، اداره‎های فرهنگ شهرستان‎ها و بنیادهای هم‌تراز آنها کتبا و رسما درخواست شد یک شماره از هر نشریه و مجموعه‎ای که انتشار می‎دهند، به این مرکز ارسال دارند تا مشخصات مقاله‌های آنها در فهرست مقالات فارسی درج شود. متأسفانه مرکز تاکنون پاسخ قابل توجهی دریافت نکرده است.

دسترسی به همه نشریه‎های فارسی از راه کتابفروشی‎ها و دکه‌های مطبوعاتی گاه بسیار دشوار و گاه تقریبا ناممکن است. در اینجا از مسئولان همه نشریه‌های علاقه‎مندند به درج مشخصات مقاله‎ها در فهرست مقالات فارسی، درخواست می‎شود از فرستادن نسخه‎ای از نشریات خود مضایقه نکنند. چنانچه مجلدی از فهرست مقالات فارسی فاقد مشخصات کتاب شناختی مقاله‌های نشریه‎ای باشد، بدان معناست که کتابخانه دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و گروه تدوین فهرست مقالات فارسی به آن نشریه دست نیافته است. مدیران و مسؤلان نشریات به خوبی واقف هستند که هر فهرستی تا جای ممکن باید جامع باشد، و رسیدن به جامعیت و کمال هر فهرستی بدون همکاری گسترده در سطح ملی امکان‎ پذیر نخواهد بود.

با توجه به گسترش دامنه فعالیت‌هایی‌ که محور اصلی آنها کتاب‌شناسی، فهرست‌ها و نمایه‌های اطلاع‌رسان و به‌طور کلی منابع شناخت کتاب است، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی از هرگونه پیشنهاد و طرح در این زمینه، که بتوان با کمترین هزینه مالی به کارآمدترین نتیجه دست یافت، استقبال می‌کند. امیدوارم یاری‌های گسترده‌تر همه دوستداران استاد ایرج افشار و رهروان راه او، این اثر ملی و متعلق به همه فارسی‌زبانان، ایران‌پژوهان و پژوهشگران حوزه مطالعات فرهنگ و تمدن ایرانی را درصورتی پر بارتر، کامل‌تر و ارزشمندتر از پیش عرضه کند.

فهرست مقالات فارسى (يادنامه ها؛ ارج نامه ها...) در 1860 صفحه و با بهاء 150 هزار تومان به فروش می‌رسد.