رضا اسماعیلی، شاعر، غزلسرا و منتقد شعر یادداشتی درباره مجموعه شعر «جوهر جان» سروده حسنا محمدزاده در اختیار خبرگزاری کتاب ایران قرار داده است.
«حسنا محمدزاده از بانوان شاعری است که در عرصه شعر – به دور از هر گونه حاشیه – خوب درخشیده است. شاعری جوان، فعال، پر کار، اهل مطالعه و آشنا با پیشینه هزار و دویست ساله ادبیات پارسی. او هر چند در قالبهای مختلف دست به تجربه زده است، اما به غزل تعلق خاطر بیشتری دارد و با ظرفیتها و ظرافتهای این قالب ادبی به خوبی آشناست. رفتار او با زبان، رفتاری شاعرانه و هوشمندانه، و زبان غزلهای او روان، منسجم و یکدست است.
احساس زلال، فرهیختگی اندیشه ، تخیل زیبا، فخامت کلام و نجابت زبان(بخصوص در عاشقانه سروده ها)، گستردگی دایره واژگان، بیان وصفی – روایی (در پاره ای از غزل ها)، نگاه نو به پدیده ها و اشیاء، و تنوع و تکثر اوزان عروضی، زبان غزلهای او را به زبان نسل اکنون نزدیک کرده است. همچنین مراقبه زبانی، دوری از تکلف و تصنع و پرهیز از زبان بازیهای فضلفروشانه، بر شیرینی و دلنشینی غزلهای او افزوده است. در غزلهای حسنا محمدزاده، جوشش و کوشش پا به پای هم پیش میروند و در نهایت اثری قابل تامل و بدیع میآفرینند:
بشکن ای کوه من ! آن بغض دماوندی را
خیس کن گونهات ، این آبی اروندی را
پس گره کن به سرخاک ، همان سربندی
که به پیشانی هر پنجره میبندی را
قرنها سلسله در سلسله دادی بر باد
خرقهی شاهی افشار و تب زندی را
کندی از دامن پر چین خزر با دستت
ترکمان چایترین وصلهی پیوندی را
زندهای ... زنده، که هر روز مسیحا نفسی
بر تنت میدمد آن روح خداوندی را
سرو من! چشمهی خون بود که بخشید به تو
این همه سبزی جانبخش و تنومندی را
مادر عشقی و با شیرهی جان باید داد
حق بالندگی مادر و فرزندی را
و اما در مورد مجموعه شعر«جوهر جان» - نامزد هفتمین جایزه پروین اعتصامی - این مجموعه شعر در بر دارنده 40 غزل با موضوعات دفاع مقدس، پایداری و انقلاب اسلامی ست. حسنا محمدزاده در قاب و قالب غزلهای این مجموعه، با اعتقاد و باورمندی تمام به بازآفرینی و روایت هنرمندانه ارزشهای بر آمده از دوران دفاع مقدس نشسته است. البته او پیش از این نیز مجموعه اشعار«هنوز قلب قلم درد می کند...برگرد!»، «عشقهای بیحواس»، «یک مشت آسمان»، «خورشیدهای توأمان»، «زیر هر واژه آتشفشان است»، «سربه مُهر» و «قفستنگی» را به جامعه ادبی عرضه کرده که همه این آثار علاوه بر استقبال خوب مخاطبان، مورد توجه منتقدان نیز قرار گرفته است.
نکتهای که در خصوص «جوهر جان» پرداختن به آن ضروری ست، لحن با صلابت و حماسی غزلها در عین برخورداری از نرمی و لطافت تغزل است. شاعر در «جوهر جان» ازعرصه تلفیق هنرمندانه فرم و محتوا سربلند بیرون آمده است و محصول کار او، غزلی پرتپش و برانگیزاننده است. نمونههای زیر گواه خوبی بر این ادعاست:
مشخص کرده با خونش، زمين حد و حدودت را
به روی ديده جا داده فرازت را، فرودت را
*****
سرو من ! چشمهی خون بود که بخشید به تو
این همه سبزی جانبخش و تنومندی را
*****
قيامت میکند نامت، قيامت میکند عشقت
معين کرده با خونش، زمين حد و حدودت را
*****
برای همسران شهدا:
از شانههایت درس میگیرند، گاهی تمام مردها حتی
دنیا سرش بالاست وقتی تو، سرمشق زنهای وفاداری
پیوند حوادث صدر اسلام با تاریخ پرافتخار دوران دفاع مقدس، استفاده از استعارههای نوآفرین و تلمیحات قرآنی منطبق با آموزههای اصیل دینی و ترسیم سیمای قهرمانان ملی – مذهبی در سرودههای این بانوی شاعر مُبین موانست او با قرآن و آشناییاش با فرهنگ و تاریخ اسلام و ایران است. این امتیاز غزل های او را از غنا و شکوهمندی بیشتری برخوردار کرده است. بیتهایی برای نمونه:
زمان گذشت و به پایان تلخ راه رسید
اذان ظهر به حیعلیالصلاه رسید
که ناگهان به زمین ریخت سورهای زخمی
ایاک نعبد و ایاک نستعینش را
یا:
پیچیده قرآن لابلای بوی اسپند، نجوای «یهدیکم صراطا مستقیما»
«انا فتحنا قومکم فتحا عظیما»،ای مرد! باید تا ته دنیا ستودت
*****
شاهنامه مگو، شور آرش... بال سیمرغ، در چنگ آتش
جوهرش خون داغ سیاوش، بیت بیتش کمینگاه شیران
بدیهیست که بیان دقایق و ظرایف غزلهای این بانوی شاعر که نام روشنش مرا به یاد بزرگانی همچون مشفق کاشانی، سهراب سپهری و سپیده کاشانی میاندازد، در یک یادداشت امکانپذیر نیست و فرصتی فراختر میطلبد. این یادداشت نیز که نیمنگاهی به مجموعه شعر«جوهر جان» داشت، صرفا به رسم ادب و عرض تبریک قلمی شد. به امید آن که در فرصتی دیگر بتوانم آن گونه که شایسته و بایسته است در آیینه غزلهای خواهر شاعرم خانم حسنا محمدزاده بنگرم و حق مطلب را بیش از این ادا کنم - ان شاءالله.»
کتاب «جوهر جان» سروده حسنا محمدزاده شامل 40 غزل با مضامین دفاع مقدس ومقاومت اسلامی90 صفحه، به بهای 8600 تومان توسط انتشارات هزاره ققنوس منتشر شده است. این اثر نامزد هفتمین جایزه پروین اعتصامی نیز بود.
نظر شما