محمدرضا رسولی در سخن سردبیر این شماره از فصلمنامه در مطلبی با عنوان «دو نگاه به ادبیات جامعه‌شناسی معرفت» می‌نویسد: «جامعه‌شناسی معرفت یکی از حوزه‌های پراهمیت دانش اجتماعی است که برای اولین بار به وسیله مارکس شیلر اندیشمند سرشناس آلمانی با همین اصطلاح مطرح شد. شیلر جامعه‌شناسی معرفت را دانشی می‌داند که موضوع آن بررسی روابط و پیوندهای میان انواع زندگی اجتماعی و اقسام گوناگون معرفت‌هاست.
جامعه‌شناسی معرفت دانش مطالعه رابطه بین اندیشه انسان و زمینه اجتماعی آن است و در معنای کلی رابطه تفکر و جامعه را مورد مطالعه قرار می‌دهد. بنابراین جامعه‌شناسی معرفت مجموعه یافته‌های فلسفی، مذهبی و زیباشناختی را در برمی‌گیرد و شماری از اندیشمندان، این حوزه با بسیاری از شاخه‌های جامعه‌شناسی امروز تعریف و قلمرو معینی ندارد.
در دهه‌های اخیر در نتیجه وجوب زمینه‌های معرفتی و اجتماعی، جامعه‌شناسی معرفت در مرکز توجه نظریه‌های جامعه‌شناختی قرار گرفته و دانش جامعه‌شناسی را به پهنه انتقادی کشانده است تا جایگاه خود را محکم‌تر کند. جامعه‌شناسی معرفت در موقعیت جدید در موضع فلسفه علم قرار می‌گیرد. چرخش جامعه‌شناسی معرفت از یک حوزه محدود به یک عرصه جدی انتقادی به گسترش توجه به رویکرد معرفتی در جامعه علمی منجر شده است؛ بنابراین بحثی که در جامعه‌شناسی معرفت مطرح است و باید به آن پرداخت اینکه مباحث نظری نوین مرتبط با جامعه‌شناسی معرفت چگونه تعبیر و تفسیر می‌شوند و تغییر و تحولات معرفتی و اجتماعی ناشی از پارادایم‌های جدید اجتماعی از کدام زاویه مورد بحث و مداقه قرار می‌گیرند.
اما بخش «نقد شفاهی» این شماره به مطلبی با عنوان «در دالان نیمه‌تاریک گیر افتاده‌ایم» از منوچهر آشتیانی اختصاص دارد که عاطفه نامداری آن را نوشته است.
ایران و دو جنبش در نیم قرن به قلم علی‌اکبر فرهنگی، جنسیت، جامعه و جامعه‌شناسی به قلم شیرین احمدنیا، جامعه‌شناسی روسپیگری: تابوشکنی در میانه محدودیت‌ها به قلم آرمان ذاکری، سرمایه‌داری و دموکراسی به قلم رحمان سعیدی، هژمونی فرهنگ بر جغرافیا به قلم علی احمدی، جنبه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تاریخ مردم ایران به قلم نیما اکبری و زنان در زندان به قلم مهدخت قربانی عناوین مطالبی است که در بخش «نقد تالیف» مشاهده می‌شود.
مخاطبان همچنین می‌توانند در بخش «نقد ترجمه» مطالب متعددی را با عناوین بحران در خرد انسانی به قلم محمدامین قانعی‌راد، انسان‌شناسی زبان‌شناختی به قلم فرهنگ ارشاد، قصدیت جمعی: دانشنامه فلسفه استنفورد به قلم محمدعلی مرادی، گذار از سرمایه‌داری، چگونه، چه وقت؟ به قلم دکتر کمال پولادی، دانش و آموزش مفاهیم نظریه‌های جامعه‌شناسی به قلم محمدعلی زکی، ترس در جامعه معاصر به قلم بهروز گرانپایه و میدان‌های اعتراض در جنبش زنان به قلم مریم نورائی‌نژاد را مشاهده کنند. سید محمد دادگران نیز در بخش «نقد دیروز» مطلبی را درباره «مد و مدرنیته» نگاشته است.
در بخش «واکاوی» نیز محمدامین قانعی‌راد به بررسی آثار جامعه‌شناسی معرفت در زبان فارسی: ادبیاتی نه چندان فقیر پرداخته است. همچنین محمدعلی مرادی نیز درباره فراسوی جامعه‌شناسی معرفتی سخن گفته و محمد توکل چیستی جامعه‌شناسی علم یا معرفت را بررسی کرده است.
در بخش «یک کتاب، یک گفت‌وگو» عباس عبدی، محسن گودرزی و سعید ارکان‌زاده یزدی درباره کتاب «صدایی که شنیده نشد» با عنوان «این پژوهش پروژه نظام شاه نبود» سخن گفته‌اند.
کتاب‌پژوهی جامعه‌شناختی: گذرگاه باریک جامعه‌شناسی معرفت و علم به قلم روشنک فرهودی نیز عنوان مطلبی است که در بخش «شایسته خواندن» درج شده است.
شماره سیزدهم فصلنامه نقد کتاب علوم اجتماعی ویژه فصل بهار 1396 به قیمت 10 هزار تومان و به همت موسسه خانه کتاب روانه کیوسک‌های مطبوعات شده است.
نظر شما