به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بخش کتاب این نشریه، منیره پنج‌­تنی، دبیر بخش کتاب، با محوریت بررسی رابطه فلسفه و سیاست به نقد و بررسی کتاب «فلسفه و سیاست واقعی» (نشر مرکز- 1395) پرداخته و در ادامه همین موضوع را در گفت­‌وگو با دکتر کمال پولادی با بررسی چند اثر دیگر ادامه داده است. همچنین در این بخش پنج کتاب مربوط به حوزه فلسفه و علوم انسانی معرفی شده است.

دبیری دفتر ماه این شماره را منوچهر دین­‌پرست بر عهده داشته و مشتمل بر شش نوشتار است. بحران محیط‌ زیست شاید یکی از اصلی‌­ترین و برجسته‌­ترین دغدغه مشترک انسان­‌ها باشد و در واقع «سال‌هاست که تبدیل به یکی از مهم‌ترین مسائل جدی دنیای امروزه شده است. اگرچه پیش از این متفکران و اندیشمندان، با انتشار کتاب و مقالات و حتی ایراد سخنرانی‌هایی اهمیت و جایگاه محیط‌زیست را گوشزد کرده بودند اما اکنون وضع به گونه‌ای است که حتی پای سیاست‌مداران و دولتمردان هم به بحث محیط‌ زیست کشیده شده است.»

در این شماره از مجله حکمت و معرفت سعی شده بحث اهمیت و جایگاه محیط‌ زیست را از منظر دین اسلام، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ادیان الهی که پیروان بسیاری در دنیای حاضر دارد، بررسی شود. تبیین اهمیت محیط ‏‌زیست براساس دین اسلام می‏تواند رهیافت فراگیری به تعامل انسان با محیط‌زیست طبیعی فراهم آورد و به این موضوع در آیات مختلفی از قرآن اشاره شده است. دبیر دفترماه این شماره از نشریه بر این نظر است که بررسی تطبیقی مبانی اسلام و محیط‏‌زیست نشانگر آن است که «اسلام به دلیل گونه نگرشش به جهان هستی، از مبانی و اصول مستحکم‌‏تری برای هدایت فکری عامل انسانی برخوردار است و همین عامل انسانی می‌تواند راهی جدی برای بحران محیط‏‌زیست بگشاید.»

صد و سی و ششمین دفتر ماه این نشریه مشتمل بر شش نوشتار است. اولین نوشتار گفت‌و‌گویی با آیت‌الله دکتر سیدمصطفی محقق داماد، رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم، دربارۀ جایگاه و اهمیت فقه به‌عنوان منبعی عملی برای رعایت مسائل دینی و نسبت آن با محیط ‏‌زیست است.

دومین مقاله با عنوان «اسلام، جهان اسلامی معاصر و بحران محیط‌ زیست» به قلم دکتر سید حسین نصر است که تا کنون کتاب‌ها و مقاله‌ها و سخنرانی‌های متعددی درباره بحران محیط‏‌زیست ارائه کرده است. در این مقاله دکتر نصر «ضمن تبیین جایگاه و اهمیت محیط‏‌زیست در اسلام با نقد وضعیت دنیای مدرن و صنعتی‌سازی‌های گسترده توسط دولتمردان به آگاهی‌سازی جدی درباره بحران محیط‏‌زیست پرداخته است.

وی معتقد است که این بحران امور متعددی را در برمی‌گیرد از جمله اکوسیستم طبیعی جهان، محیط انسانی، هوایی که تنفس می‌کنیم، غذایی که می‌خوریم، آبی که می‌نوشیم، و حتی عملکرد دستگاه‌های درون بدنمان. به‌علاوه، این بحران هارمونی کل بافت حیاتی در زمین و نیز سیستمی که حیات انسانی را ممکن می‌کند، به خطر می‌اندازد. با وجود این، اغلب مسلمانان درست مانند دیگر همنوعان خود مثل خواب‌گردها وسط این بحران قدم می‌زنند و کوچک‌ترین اطلاعی از آنچه پیرامونشان می‌گذرد، و نیز علل و عوامل بحرانی که زیست انسان را روی کره زمین تهدید می‌کند، ندارند. و این خواب‌گردی درحالی اتفاق می‌افتد که اسلام تعالیم معنوی ارزشمند، تأثیرگذار و کارامدی درخصوص محیط‌زیست، عالم طبیعت و روابط انسان‌ها مطرح کرده است.» 

سومین مقاله با عنوان «جهانی شدن و محیط‏‌زیست‌گرایی اسلامی» از ريچارد فولتز  نیز  به بررسی بحث جهانی شدن که یکی از مهم‌ترین مسائل دنیای امروز شده، پرداخته است. فولتز در این مقاله باتوجه‌به سنت اسلامی و منابع فقهی، احادیث، قرآن، عرفان و فلسفه و با محوریت قرار دادن انسان به‌عنوان موجوی که خلیفه‌الله نامیده می‌شود بحث محیط ‏‌زیست را تبیین کرده است.

دکتر سید جواد میری در چهارمین نوشتار این دفتر نیز «وضعیت نامعلوم بحران محیط‌زیست در پارادایم قدسی» را بررسی کرده است. تمرکز نویسنده در مقاله مذکور این است که مشکلات جهان کنونی را، که عواقبی زیست‌محیطی هم برای بشریت و هم برای زیست‌گاه طبیعی او به‌وجود آورده، می‌توان با ملاحظات احترام‌آمیز به انسان و طبیعت از میان برداشت. یعنی با هریک از آنها به‌طرزی غیرابزارگرایانه رفتار و در برخورد با هریک از آن حوزه‌های خاص رویکردی غایت‌اندیشانه اتخاذ کرد. آنچه مدرنیته را پیش می‌راند باید جای خود را به عاملی بدهد که حیات را از لحاظ جهان‌شناسانه امکان‌پذیر می‌کند، به‌عنوان مثال، بخشندگی به‌جای منافع اقتصادی خودمحور.

«جهان‌بینی زیست‌محیطی اسلامی» عنوان پنجمین مقاله این مجموعه به قلم حامده خادم جهرمی، مجتبی حمایت خواه جهرمی است. «مؤلفان معتقدند جهان‌بینی زیست‌محیطیِ اسلامی یکی از جامع‌ترین و کاربردی‌ترین دیدگاه‌هایی است که نحوۀ تعامل با عناصر زیست‌محیطی را برمبنای آموزه‌های اخلاقی و ارزشی ارائه می‌دهد و رفتارهای زیست‌محیطی انسان را مسئولیت‌ساز و موجب ضمان می‌داند. چراکه رفتارهای زیست‌محیطی انسان‌ها در جهان معاصر مسائل زیست‌محیطی عدیده‌ای را چون آلودگی آب، هوا، خاک، تخریب جنگل‌ها، گرمایش جهانی، بارش اسیدی و... باعث شده است. این مسئله بسیاری از اندیشمندان حوزه‌های مختلف را به این اندیشه واداشته است که به بازاندیشی تعاملات انسان و محیط‌زیست بپردازند و در این زمینه ریشه این تعاملات تخریب‌ساز را در کم‌توجهی به ابعاد اخلاقی و معنوی این رابطه جستجو کنند.»

پایان­ بخش دفتر ماه این شماره از نشریه مقاله­‌ای است با عنوان «نگرش اسلام به محیط‌زیست» که مسعود شاورانی نگاشته است. این مقاله را باتوجه‌به نوع تألیف آن باید مقاله‌ای مأخذشناسانه در سنت معرفتی دین اسلام و جایگاه محیط‏‌زیست در آن برشمرد. چراکه مؤلف مالکیت خداوند بر جهان، جایگاه انسان و روش پیامبر اسلام (ص) را در مواجهه با طبیعت به‌لحاظ علمی دقیقا بررسی و منابع آن را به‌دقت ذکر کرده است.

بخش دوم نشریه با عنوان «ادب و هنر» مشتمل بر دو مقاله است. نخستین مقاله «فرمانروایان فارسی پرور دکن» نام دارد و به قلم امیر سعید الهی است. مقاله دوم را رضا یعقوبی با عنوان  «تجربه دینی از نگاه مولانا» نگاشته است.

سومین بخش نشریه با عنوان «اندیشه و نظر» از سه مقاله دیگر تشکیل شده است. نخستین مقاله با عنوان «درآمد به متافیزیک» را گریگوری فرید و ریچارد پلت نگاشته و  انشاءالله رحمتی به فارسی ترجمه کرده است. مقاله دوم با عنوان «مکتب قسطنطنیه در آستانه ظهور اسلام» به قلم پاتریسیا بریل که ترجمه و تحقیق آن را محمد جواد محمدی به عهده داشته است.

مقاله آخر این بخش نیز به قلم ولفگانگ فن لیدن و با عنوان «می‌اندیشم، پس هستم» و با ترجمه مرتضی قرایی گرکانی، محمد مهدی موسوی است.

بخش چهارم نشریه کتاب نام دارد. آغاز­گر این بخش چهارمین قسمت مقاله­ای با عنوان «استعاره‌ها و نمادهای ادب عامه (بخش چهارم)» به قلم سید مسعود رضوی آمده است.

سپس منیره پنج­‌تنی، دبیر بخش کتاب نشریه، ابتدا مطلبی با عنوان «اتهام زنی سیاست به فلسفه» نگاشته و در آن رابطۀ سیاست و فلسفه را با محوریت کتاب «فلسفه و سیاست واقعی» (نشر مرکز- 1395) به قلم ریموند گوس بررسی کرده است.

وی در ادامه این بخش با هدف بررسی رابطه فلسفه و سیاست در حوزه نظر و عمل، به سراغ دکتر کمال پولادی رفته و با او گفت­وگوی مبسوطی با عنوان «فلسفه و سیاست واقعی» با محوریت چند اثر دیگر انجام داده است.

این آثار عبارت از مجموعه دوره پنج‌­جلدی تاریخ اندیشه سیاسی شامل، از سقراط تا ماکیاولی، از ماکیاولی تا مارکس، قرن بیستم، در شرق باستان، در ایران و اسلام (نشر مرکز) هستند. در ادامه این بخش پنج کتاب فارسی و انگلیسی معرفی شده است. این آثار عبارتند از: فیلسوف دانشجو است (نشر کرگدن- 1395)، شبرنگ بهزاد (جیحون)، تاریخ اجتماعی ایران در عصر آل­بویه (نامک)، عرفان شمس (اطلاعات)، قند پارسی و شعردرمانی (اطلاعات). بخش پنجم نشریه با عنوان «گزارش» به روایت برخی از وقایع یک ماه اخیر در حوزه اندیشه می‌­پردازد.

شماره 136 نشریه اطلاعات حکمت و معرفت با عنوان «اسلام و محیط ­زیست» به مدیر مسئولی و دبیری انشاالله رحمتی با بهای 5000 تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.