خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- شهاب دارابیان: اول پاییز شاید غمگین‌ترین و شاید هم شادترین روز برای ما ایرانی‌ها باشد. همه این‌ها بستگی به این دارد که ما از کدام پنجره به پاییز نگاه کنیم. بدون شک اگر شما هم از پنجره شعر به آن نگاه کنید، دنیای زیبایی را مشاهده خواهید کرد؛ چراکه همه ما می‌دانیم که شعر و شاعری هویت ما ایرانی‌هاست و دنیای ما را با شاعران‌مان می‌شناسد. وقتی سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نطق سخنرانی خود در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «ایران پایگاه جهانی شدن فرهنگ در جهان بوده است. ایران سهم بسزایی در تلطیف و شاعرانه کردن جهان بشری داشته است.» یعنی شعر و ادب شناسنامه ماست. بنابراین، به جرات می‌توان گفت که در دنیا امروز هیچ چیز به اندازه شعر نمی‌تواند، دنیای ملتهب و پرآشوب را به سمت صلح و آرامش دعوت کند.
وقتی در سخنرانی‌های چند روز گذشته سازمان ملل، رییس جمهور کشورهای آمریکا و رژیم اشغال‌گر قدس با زبان تهدید سخن می‌گویند اما رییس جمهور روحانی می‌گوید: «ایران نه می‌خواهد، امپراتوری تاریخی‌اش را احیا کند و نه می‌خواهد، مذهب رسمی‌اش را حاکم کند و نه می‌خواهد انقلابش را با زور سرنیزه صادر کند. ما به استواری فرهنگ‌مان، حقیقت مذهب‌مان و اصالت انقلاب‌مان آن قدر باور داریم که، هرگز نمی‌خواهیم آنها را چونان اهداف استعماری جدید بر کوله سربازان صادر کنیم.
ما برای ترویج فرهنگ و تمدن و مذهب و انقلاب‌مان، در قلبها وارد می‌شویم و با عقل‌ها سخن می‌گوییم. شعر می‌خوانیم و با حکمت سخن می‌گوییم. سفیران ما، شاعران و عارفان و حکیمان‌مان هستند. ما با مولوی تا این سوی اقیانوس اطلس را در نوردیده‌ایم. ما با سعدی در دل آسیا نفوذ کرده‌ایم. ما با حافظ جهان را فتح کرده‌ایم پس چه نیازی دیگر، به فتح جدید داریم؟!» یعنی شعر اسلحه نفوذ ما در ملت‌هاست و شاعران سربازان این جنگ فرهنگی هستند.
از پاییز و تاثیر شعر صحبت کردیم اما این شرایط وقتی جذاب‌تر می‌شود که بدانیم اول مهرماه زادروز هفت شاعر معاصر یعنی حسین منزوی، مهدی اشرفی، علیرضا لبش، منیره حسینی، محمدباقر کلاهی‌اهری، کاوه گوهرین، عبدالحسین انصاری و استاد آواز ایران محمدرضا شجریان است.
در ادامه به معرفی کوتاهی از این هشت چهره شعر و آواز ایرانی که همزمان با شروع پاییز به جهان هستی پای گذاشته‌اند، می‌پردازیم.
حسین منزوی
حسین منزوی شاعر ایرانی در سال 1325 شهر زنجان متولد شد. وی بیشتر به‌‌عنوان شاعری غزل‌سرا شناخته شد که در سرودن شعر نیمایی و شعر سپید تبحر داشت. منزوی در سال 1344 وارد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد. سپس این رشته را رها کرد و به جامعه‌شناسی روی آورد اما این رشته را نیز ناتمام گذاشت و بعدها در سال 1358 مدرک کارشناسی خود را دریافت کرد. فعالیت در رادیو، نویسندگی و اجرای برنامه‌هایی چون کتاب روز، یک شعر و یک شاعر، شعر ما و شاعران ما، آیینه و ترازو، کمربند سبز و آیینه آدینه، مسئولیت صفحه شعر مجله ادبی رودکی بخشی از فعالیت‌های حرفه‌ای وی است.
با عشق در حوالی فاجعه - مجموعه غزلی سروده شده از سال 1367 تا 1372، این ترک پارسی‌گوی (بررسی اشعارشهریار)، از شوکران و شکر، با سیاوش از آتش، از ترمه و تغزل، از کهربا و کافور، با عشق تاب می‌آورم؛ شامل اشعار سپید و آزاد سروده شده از سال 1349 تا 1372، این کاغذین جامه؛ مجموعه برگزیده اشعار کلاسیک، مجموعه اشعار حسین منزوی، انتشارات آفرینش و نگاه برخی از آثار این شاعر است.
وی در سال 1383 بر اثر آمبولی ریوی در تهران درگذشت و در کنار آرامگاه پدرش در زنجان به خاک سپرده شد.
محمدعلی بهمنی درباره منزوی می‌گوید: «اگر بخواهیم غزل بعد از نیما را بررسی کنیم باید بگوییم که هوشنگ ابتهاج در غزل پلی می‌زند و منوچهر نیستانی از این پل عبور می‌کند و ادامه‌دهنده این راه حسین منزوی است که طیف وسیعی را به دنبال خود می‌کشد.»
محمدرضا شجریان
محمدرضا شجریان (زاده 1 مهر 1319 مشهد) موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز، خواننده و خوشنویس اهل ایران است. وی از برجسته‌ترین هنرمندان موسیقی سنتی ایرانی است و آلبوم‌های بسیاری را در این زمینه منتشر کرده است. او به دلیل نوع صدا و سبک مخصوص به خود و تصنیف‌های ملی میهنی که اجرا کرده، شناخته می‌شود.
سایت انجمن آسیا وی را پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی، روزنامه ونکوور سان او را یکی از مهم‌ترین هنرمندان موسیقی جهان و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال 2010 وی را یکی از 50 صدای برتر جهان معرفی کرده است.
محمدرضا شجریان، رئیس کنونی شورای عالی خانه موسیقی ایران، بنیان‌گذار گروه شهناز و مبدع چند ساز موسیقی است. همچنین از فرزندان محمدرضا شجریان، همایون و مژگان در زمینه موسیقی فعالیت دارند.
شجریان در قرائت قرآن نیز فعالیت داشته و دعای ربنا معروف‌ترین تلاوت‌های قرآنیِ اوست. این اثر توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثر ملی ثبت شده است. خوانندگان سرشناسی چون ایرج بسطامی، شهرام ناظری، حسام‌الدین سراج، حمیدرضا نوربخش و پسرش همایون از شاگردان شجریان هستند.
مهدی اشرفی
مهدی اشرفی در اول مهرماه سال 1359 در شهرستان دلیجان متولد شد. وی فعالیت‌های ادبی خود را از سال 1370 در انجمن ادبی دلیجان آغاز کرد. او در ابتدا به سراغ غزل رفت اما بعد از مدتی شیفته شعر آزاد شد و به نوشتن شعر آزاد روی آورد. نخستین دفتر شعر مهدی اشرفی با نام «اتاق پرو» در سال 1391 توسط نشر چشمه منتشر و با استقبال خوب و بی‌نظیر مخاطبان روبه‌رو شد و جزو کتاب‌های پرفروش نشر چشمه در سال 1391 بود.
دومین مجموعه شعر او به نام «افراد» در نمایشگاه بین‌المللی کتاب سال 95 توسط نشر نیماژ عرضه شد که آن کتاب نیز جزو پرفروش‌های این نشر بود. به عقیده بسیاری از کارشناسان دو کتاب «اتاق پرو» و «افراد» تاثیر بسیار زیادی در حوزه شعر آزاد داشته است، به طوری که شاعران زیادی تحت تاثیر این مجموعه شروع به نوشتن کرده‌اند. مهدی اشرفی در حال حاضر دبیر بخش شعر آزاد نشر نیماژ است.
علیرضا لبش
علیرضا لبش اول مهرماه سال 1360 در قم متولد شد. «خنده در مراسم تدفین»، «نسکافه‌های بعدازظهر»، «مرثیه‌ای برای گمگشتگی»، «کافه خنده» و «کبریت کم‌خطر» کتاب‌های منتشر شده اوست.
او شاعر، نویسنده و طنزپرداز است. برای مطبوعات و خبرگزاری‌ها هم می‌نویسد. برنامه‌هایی در رادیو و تلویزیون به عنوان طنزپرداز و مجری داشته و دارد. در جشنواره‌ها و جوایز مختلف ادبی برگزیده شده است که آخرین آن سومین دوره جشنواره شعر نیاوران بود که در شهریورماه 1396 برگزار شد.
منیره حسینی
منیره حسینی، متولد 1362 تهران، فارغ‌التحصیل رشته خبرنگاری است و تا به امروز شش مجموعه شعر با نام‌های «خیلی چیزها روشن می‌شود»، «حتا شبیه خودم زندگی نکرده‌ام»، «بی‌حواس‌ترین زن دنیا»، «عاشقانه‌های جنجالی»، «با کناری‌ات کنار نمی‌آیم» و «سکسکته» را چاپ کرده است.
نخستین کتاب او با عنوان «بی‌حواس‌ترین زن دنیا» در سال 90 اثر شایسته تقدیر جایزه ادبی قیصر امین‌پور شد.
محمدباقر کلاهی اهری
محمدباقر كلاهي اهری متولد سال 1329 است. نخستين مجموعه شعر او با عنوان «بر فراز چار عناصر» در سال 1355 منتشر شد. «باغي در منقار بلبلی»، «از نو تازه شويم»، «كاش»، دفتري از «گزيده‌ی ادبيات معاصر»، «كلاغ» و «آوازهای عاشقی» از دیگر مجموعه شعرهای منتشر شده این شاعر هستند.
کاوه گوهرین
کاوه گوهرین (زاده یک مهر 1334 خورشیدی در اهواز) نویسنده، شاعر و پژوهشگر ادبیات ایران است. گوهرین در دهه 50 با سیاوش کسرایی آشنا می‌شود و به توصیه او، پس از اعدام خسرو گلسرخی در 29 بهمن 1352، برای پیشگیری از پراکنده شدن آثار او اقدام به جمع‌آوری سروده‌ها و مقالات وی از میان اوراق مجلات و روزنامه‌های آن دوره می‌کند.
دفتر نخستین مجموعه اشعار گلسرخی با عنوان انتخابی خود او «ای سرزمین من» و طرح جلدی درخشان از علیرضا اسپهبد، به سال 1373 از سوی موسسهٔ انتشارات نگاه منتشر شد که در اندک زمانی نایاب شد و بعدها به چاپ‌های متعدد رسید. دفتر دوم این شعرها نیز باز هم با عنوان انتخابی گلسرخی «پرنده خیس» به سال 1374 از سوی موسسه فرهنگ کاوش منتشر شد و پس از تجدید چاپ، سرانجام دو مجموعه «ای سرزمین من» و «پرنده خیس» به همراه اشعاری نویافته و تصاویری چاپ نشده از خسرو گلسرخی با عنوان «خسته‌تر از همیشه» در سال 1380 از سوی انتشارات آرویج منتشر شد.
آخرین تلاش کاوه گوهرین در گردآوری و تدوین آثار گلسرخی، مجموعه‌ای از اشعار اوست که انتشارات نگاه دوبار در سال‌های 91 و 92 منتشر کرده و شعرهای جدیدی از خسرو را نیز در خود دارد که تا به امروز کامل‌ترین مجموعه اشعار گلسرخی است. کاوه گوهرین درکنار تحقیق و پژوهش یکی از فعالان دوران تجدید حیات «کانون نویسندگان ایران» بود و با عضویت در جمع مشورتی کانون، در تنظیم و تصویب اساسنامه کانون نویسندگان به همراه یارانی دیگر همچون رضا براهنی، هوشنگ گلشیری، فرج سرکوهی، منصور کوشان و بسیاری دیگر تلاش فراوان کرد.
مجموعه‌ای از هایکوهای او با عنوان «هایکوهای ایرانی» نخستین بار در تیراژی محدود در آمستردام منتشر شد و پس از آن یک محقق و ادیب ایرانی به نام «دکتر رضا خالصی» این هایکوها را به انگلیسی ترجمه کرد و براساس ترجمه انگلیسی، یک شاعر هلندی به نام «کلس خوفرس» (klass Govers) این هایکوها را به هلندی برگرداند.
چاپ دوم این کتاب در ایران با طرح‌های درخشان طراح وگرافیست عراقی «باسم الرسام» به سال 1381 منتشر شد.
«در سرزمین وینسنت» شعری بلند است که در واقع خاطرات دوران اقامت در هلند و دیگر کشورهای اروپایی است و دیدار با نویسندگان و شاعران غربت نشین را روایت می‌کند. این منظومه نیز به سال 1380 از سوی دو ناشر «آرویج» و «گیو» منتشر شد.
«افسانه و افسون»، «گلستان سعدی»، «لیل و مجنون»، «هایکوهای ایران»، «میعاد با خورشید»، «داستان دوستان» برخی از آثار منتشر شده از کاوه گوهرین است. از او تا به امروز بیش از 25 کتاب منتشر شده است.
عبدالحسین انصاری
عبدالحسین انصاری متولد 1354 نورآباد ممسنی است. وی تا کنون پنج مجموعه شعر مستقل به چاپ رسانده که از این میان می‌توان به کتاب‌های «باید برای زنبیل خالی‌ات شعری بگویم»، «هزاره اول قبل از پرواز»، «زمین کودکی غمگین»، «تنها نشانی‌ات بوسه‌ای است» و «مشق‌های بلاتکلیف» اشاره کرد. از وی همچنین گزیده اشعاری با عنوان «از دوست داشتن» از سوی انتشارات هزاره ققنوس منتشر شده است.
شنبه ۱ مهر ۱۳۹۶ - ۱۴:۳۰
نظر شما