خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-ملیسا معمار: امروزه کتاب‌های بسیار زیادی در حوزه تالیف و ترجمه از سوی ناشران مختلف برای کودکان و نوجوانان منتشر می‌شود که از میان آنها برخی آثار برای کودکان و نوجوانان جذابیت بیشتری پیدا می‌کنند. از جمله این آثار می‌توان به مجموعه «تام گیتس» نوشته لیز پیشون اشاره کرد که توانسته در فروش، گوی سبقت را از سایر آثار تالیف و ترجمه حوزه کودک در ایران برباید. بر اساس آمار موسسه خانه کتاب، نخستین کتاب این مجموعه با عنوان «دنیای معرکه تام گیتس» با ترجمه بهرنگ رجبی از نشر هوپا توانست با فروش بیش از 400 نسخه در طرح تابستانه کتاب، پرفروش‌ترین کتاب کودک باشد.
 
 
«تام گیتس»؛ پرفروش‌ترین کتاب کودک در جهان
علی عسگری، مدیر نشر هوپا، درباره پرفروش شدن مجموعه تام گیتس می‌گوید: پرفروش شدن این مجموعه در ایران اصلا چیز عجیبی نیست چون این مجموعه در همه کشورها پرطرفدار است و از سال 2014 که نخستین جلد آن منتشر شده تا به حال جزء پرفروش‌ترین آثار کودک در جهان است.
 
به گفته وی، این مجموعه ویژگی‌هایی دارد که آن را با سایر آثار متمایز کرده است که از آن جمله می‌توان به شخصیت اصلی داستان اشاره کرد، این کاراکتر بسیار شیطان و بازیگوش است و به همین دلیل برای بچه‌ها جذابیت دارد، از سویی دیگر نقاشی‌هایی که شخصیت اصلی این داستان برای بیان مطالبش می‌کشد، بسیار ساده است و حالت آماتوری دارد که برای بچه‌ها جذاب است. این نقاشی‌ها علی‌رغم حرفه‌ای بودن، طوری طراحی شده‌اند که درنظر کودکان بسیار ساده به نظر می‌رسند و کودک تشویق می‌شود مانند کاراکتر اصلی داستان به روایت زندگی روزمره و نقاشی کشیدن بپردازد. به گونه‌ای که بعد از انتشار این مجموعه تعداد زیادی از کودکان به ما مراجعه می‌کردند و داستان‌هایی را که با الگوبرداری از تام گیتس درباره زندگی خودشان نوشته بودند به ما نشان می‌دادند.
 
این ناشر می‌افزاید: البته مساله دیگری هم که در استقبال از این مجموعه موثر بود، علاوه بر ترجمه بسیار خوب بهرنگ رجبی، گرفتن حق کپی رایت این مجموعه از ناشر خارجی بود که سبب شد ما تصاویر را در اختیار داشته باشیم و با کیفیت بهتری کتاب را منتشر کنیم.
 
تا به حال 9 جلد این مجموعه با عنوان‌های «دنیای معرکه تام گیتس»، «بهانه‌های باحال تام گیتس»، «همه چیز عالی است (یک جورهایی)»، «تام گیتس لنگه ندارد(البته بعضی وقت ها)»، «ایده‌های بیست (حالا بگو نوزده)»، «جایزه‌های خیلی خفن»، «یک کوچولو خوشبختی»، «بعله! شاید هم نه» و «بهترینِ کلاس (تقریباً)» با ترجمه بهرنگ رجبی از سوی انتشارات هوپا منتشر شده است.
 
زبان «تام گیتس» صادقانه و کلیشه‌شکن است
بهرنگ رجبی، مترجم «تام گیتس» نیز درباره این مجموعه به سبک نوشتن داستان‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: لیز پیشون، در این کتاب، از شکل تازه‌ای از نویسندگی استفاده کرده که حدود 6 سال پیش در دنیا باب شده است. نخستین نمونه از این سبک، مجموعه 12 جلدی «خاطرات یک بچه ریقو» نوشته جف کینی است که تا به حال حدود 5 ترجمه مختلف از آن از سوی ناشران در ایران منتشر شده است و مجموعه «تام گیتس» دومین نمونه از این سبک است. بعد از این دو مجموعه نیز حدود 200 کتاب مختلف بر اساس این سبک در کشورهای انگلیسی زبان منتشر شده است.

کودکانی که حوصله کتابخوانی طولانی ندارند «تام گیتس» بخوانند 
به اعتقاد این مترجم، از ویژگی‌های بارز این مجموعه می‌توان به قصه‌های سبک و ساده و قابل فهم برای کودکان و عدم پیوستگی بین قصه‌ها اشاره کرد. درواقع هر کتاب مجموعه ای از 8 – 9 ماجرایی است که برای تام اتفاق می‌افتد و می‌توان آنها را به صورت مقطع خواند و نیازی به پیگیری مکرر ندارد. در نتیجه برای بچه‌ها که حوصله کتاب خواندن طولانی را ندارند بسیار سبک و مناسب است. از سویی دیگر زبان کتاب، صادقانه و کلیشه‌شکن است. راوی مانند اغلب شخصیت‌های داستان‌های کودک، بچه سربه‌راه و ساده‌ای نیست. او شیطنت می‌کند، دیگران را سرکار می‌گذارد، دروغ می‌گوید و بر این اساس بچه‌ها راحت با آن همذات پنداری می‌کنند و این دلیلی است که اینقدر به «تام گیتس» در ایران و جهان توجه می‌شود.
 
وی می‌افزاید: علاوه بر این قصه‌ها مبتنی بر گونه‌های داستان‌نویسی موفق‌اند و سیری که شخصیت طی می‌کند برای اینکه به موفقیت برسد طبق قاعده‌ها و کلیشه‌هایی است که قرن‌ها در داستان‌نویسی رواج داشته و در جذب مخاطب موفق بوده است. در این کتاب هم از همین کلیشه‌ها استفاده شده است، کلیشه‌هایی که مخاطب را درگیر و قصه را پرکشش می‌کند.
 
«تام گیتس» برایم جذاب بود
رجبی درباره چگونگی انتخاب این مجموعه برای ترجمه نیز می‌گوید: پیش از این قصه‌های کوتاهی از آیزاک بشویس سینگر را برای کودکان ترجمه کرده ‌بودم تا اینکه نوید سیدعلی اکبر از نشر هوپا به من پیشنهاد داد مجموعه «تام گیتس» را ترجمه کنم. من هم کتاب را خواندم و برایم جذاب بود. در آن زمان 6 جلد از سوی ناشر انگلیسی منتشر شده بود. در مدت زمانی که 6 جلد نخست این مجموعه را ترجمه می‌کردم. جلدهای 7 و 8 هم منتشر شدند و بعد از تحویل 6 جلد نخست به ترتیب سایر جلدها را نیز ترجمه کرده و به نشر هوپا تحویل دادم. تا به حال 13 جلد از سوی ناشر انگلیسی منتشر شده است که من همه آنها را ترجمه کرده و به نشر هوپا تحویل داده‌ام. اما ناشر تا به حال 9 جلد از این مجموعه را منتشر کرده است.


لیز پیشون، نویسنده این مجموعه، متولد ۱۹۶۳ در لندن است. او از کودکی عاشق نقاشی کشیدن بود، در دانشگاه گرافیک خواند و مدتی به عنوان مدیر هنری در صنعت موسیقی فعالیت کرد. اما پس از چندی شروع به نوشتن و تصویرگری کتاب کودکان کرد. نخستین کتاب تصویری‌اش را با نام «حشره‌ خیلی زشت» در سال ۲۰۰۴ منتشر کرد. این کتاب و چهار کتاب دیگرش «برادر بزرگم بویس»، «بیل خسته»، «پنگوئن‌ها» و «سه خوک ترسناک و گرگ گنده مهربان» که برای خردسالان نوشته و تصویرگری کرده، جایزه‌های بسیاری را از آن او کرده است. ماجراهای «تام گیتس» نخستین مجموعه‌ای است که لیز پیشون برای کودکان و نوجوانان نوشته و تا به حال به بیش از ۳۶ زبان ترجمه شده است و طرفداران بسیاری در بین کودکان سراسر دنیا دارد. نخستین جلد مجموعه «تام گیتس» با عنوان «دنیای معرکه تام گیتس» جایزه‌ کتاب خنده‌دار رولد دال و جایزه واترستونز و جایزه ردهاوس را در کارنامه خود دارد. جلد چهارم این مجموعه هم با عنوان «فکرهای نبوغ آمیز (بیشترشان)» جایزه‌ بلوپیتر را از آن خود کرده است.
 
داستان‌های «تام گیتس»، تلفیقی از متن و تصویرند و بیشتر حجم این کتاب‌های قطور و پربرگ را تصویر پر کرده که همین امر به علاوه طنز اثر آن را برای کودکان به ویژه کودکان کم‌خوان مناسب کرده است. غالبا کودکان با خواندن داستان‌های تام گیتس نوشتن را فعالیتی سرگرم‌کننده یافته و به نوشتن و روایت کردن با کمک تصویر تشویق می‌شوند.