سه‌شنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۴
ایران در دوره معاصر صادرکننده علم ریاضی نبوده است

فرید قاسملو نویسنده کتاب «رهیافتی به تاریخ ریاضیات در ایران معاصر» می‌گوید: پژوهش‌های بسیاری از سوی اروپاییان در تاریخ علم صورت گرفته که بدانیم علم در ایران و دیگر کشورهای اسلامی چه روندی را دنبال کرده است اما در دوره معاصر ایران صادرکننده علم ریاضی نبوده است.

فرید قاسملو، نویسنده کتاب «رهیافتی به تاریخ ریاضیات در ایران معاصر» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره توجه به ریاضیات معاصر گفت: علت اصلی توجه به ریاضیات دوره معاصر نبودن پژوهش درباره تاریخ علوم در این دوره از تاریخ ایران است. در قرون وسطی پیشین و پسین ایران و دیگر کشورهای اسلامی صادرکننده علم به دیگر کشورهای جهان بودند بنابراین پژوهش‌های بسیاری از سوی اروپاییان در تاریخ علم صورت گرفته که بدانیم علم در ایران و دیگر کشورهای اسلامی چه روندی را دنبال کرده است اما در دوره معاصر ایران صادرکننده علم ریاضی نبوده است. بنابراین پژوهشگر اروپایی برای بررسی تاریخ علم نیازمند مطالعه این دوره از تاریخ علوم ایران نیست و لازم است تا سیر علم ریاضی در ایران معاصر بررسی شود.
 
وی افزود: با اینکه تاکنون کتابی اختصاصی برای بررسی تاریخ ریاضیات در ایران معاصر منتشر نشده است، چند پژوهش در زمینه بررسی و تحلیل تاریخ معاصر ایران و رویدادهای فرهنگی دوران قاجار به‌صورت کتاب در دست داریم. علاوه بر پژوهش هما ناطق با عنوان کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران و پژوهش مونیکا رینگر با عنوان آموزش، دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار اثری بسیار مهم است. مجموعه سه جلدی پژوهش حسین محبوبی اردکانی با عنوان تاریخ موسسات جدید تمدنی در ایران برای بررسی مجموعه‌ای از رخدادهای فرهنگی دوران قاجار از جمله انتشار مجله، افتتاح دارالفنون و مانند آن بسیار اهمیت دارد.
 
نویسنده کتاب «رهیافتی به تاریخ ریاضیات در ایران معاصر» ادامه داد: مجموعه‌ای از آثار مربوط به تاریخ ریاضیات در ایران معاصر به‌صورت نسخه خطی نگه‌داری می‌شوند. این آثار هم شامل مجموعه‌ای از نخستین ترجمه‌ها و هم مجموعه‌ای هستند از آثار تألیفی کتاب‌هایی با موضوع ریاضیات که در دوران قاجار تألیف شده‌اند. برای دستیابی به این دست‌نویس‌ها، موجودی سه کتابخانه ملی ایران، مجلس شورای اسلامی و موزه ملی ملک  استفاده و بررسی شده است. علاوه بر فهرست‌های راهنمای دست‌نویس‌های این سه کتابخانه، از کوشش درخور توجه مصطفی درایتی و همکاران با عنوان فهرست‌واره دست‌نوشته‌های ایران بسیار استفاده شده است.

 
 


نگاهی به کتاب

کتاب «رهیافتی به تاریخ ریاضیات در ایران معاصر» خوانندگان را با علم جدیدی آشنا می‌کند؛ اینکه از چه زمانی آغاز شده و چه کسانی در آن گام گذاشته‌اند. همچنین ریاضیدانان، معلمان ریاضی ایران و برنامه‌های درس ریاضی در مدارس، دانشگاه‌ها و آثاری که در علوم ریاضی نوشته و یا ترجمه شده است معرفی می‌کند. «رهیافتی به تاریخ ریاضیات» از سوی انتشارات فاطمی به چاپ رسید است.
 
مهم‌ترین مجموعه استفاده شده برای متون چاپ سنگی در تهیه این کتاب، از کتابخانه ملی ایران و کتابخانه مجلس شورای اسلامی به‌دست آمده‌ است. همچنین، از چند فهرست تهیه شده برای کتاب‌های سنگی ایران (شامل گزارش‌های شچگلوا، بابازاده و جلیسه) بسیار استفاده شده است.
 
این کتاب چند فصل دارد اما در نگاه کلی می‌توان آن را در قالب سه بخش اصلی تقسیم‌بندی کرد. در بخش نخست (شامل فصل‌های اول و دوم) بعضی از زیرساخت‌ها و داده‌های نظری کتاب بررسی شده است.
 
بخش دوم (شامل فصل سوم تا ششم) که مهمترین قسمت کتاب است؛ دانش ریاضی را در ایران معاصر براساس تقسیم‌بندی دوره‌ای بررسی کرده است. در این بخش از کتاب ریاضیات در ایران پیش از دارالفنون تا تأسیس آن، ریاضیات در ایران از تأسیس دانشگاه تهران تا وقوع انقلاب اسلامی، ریاضیات در ایران از وقوع انقلاب اسلامی تا تاسیس مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات در تهران بررسی شده است.
 
در بخش سوم کتاب (از فصل هفتم تا پایان کتاب) نویسنده تلاش بر آن داشته است تا مهم‌ترین مؤلفه‌ها، جریان‌ها و مسائل مربوط به ریاضیات در کشور را به‌طور جداگانه بررسی کند؛ بر این اساس، در فصل‌های جداگانه به موضوع‌هایی چون تأثیر صنعت چاپ بر ریاضیات، جراید تخصصی ریاضی در ایران، واژه‌گزینی در حوزه ریاضیات به زبان فارسی، برنامه‌های درسی (پروگرام‌های آموزشی) مربوط به ریاضیات، سیاق و نقش آن در ریاضیات کشور و... پرداخته است.
 
همچنین در دو بخش آخر کتاب، به ترتیب منابع مورد استفاده و نیز ضمائم الکترونیک (مجموعه‌ای از اسناد، برنامه‌های آموزشی، کتاب‌های سنگی، خطی و منابع دیگر) که هریک می‌توانند به‌طور تخصصی‌تر در پژوهش‌های آینده به کار آیند، ارائه شده‌ است.

 کتاب «رهیافتی به تاریخ ریاضیات» در 337 صفحه، شمارگان یک‌هزار نسخه و به قیمت 32 هزار تومان از سوی انتشارات فاطمی روانه بازار کتاب‌های علمی شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها