به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، از زمانی که صنعت چاپ کتاب رونق گرفت توجه به جلد کتاب و طراحی آن یکی از دغدغه‌های اصلی این صنعت محسوب می‌شد. از زمان‌های دور تا کنون جلد کتاب‌ها معمولاً از جنس خود صفحات کتاب سخت و ضخیم‌تر بوده که اصطلاحاً به آن جلد زرکوب یا گالینگور گفته می‌شود. در زمان معاصر یک سری جلدهای دیگر نیز مرسوم شده است که ضخامت آن کمتر و کمی نزدیک به صفحات کاغذی است که در ایران به جلد «شومیز» مشهور است.
سایت منتال فلوس در گزارشی تاریخچه جالبی از پیدایش جلدهای کاغذی آورده است که به گفته این سایت اولین بار در جنگ جهانی دوم ابداء شد. در جنگ جهانی دوم وقتی نازی‌ها کتاب‌ها را آتش می‌زدند، متفقین در اقدامی تبلیغاتی به سربازانشان برای مطالعه کتاب می‌دادند و در این زمان بود که برای حمل ساده کتاب‌ها در کنار جنگ‌افزارها این جلدهای کاغذی ابداء شد.
قیمت پایین این جلدهای کاغذی که اولین بار توسط آمریکایی‌ها ابداء شده بود، باعث شد در سال‌های پس از جنگ نیز توسط انتشارات مشهور آمریکایی ادامه پیدا کند. اولین بار در سال‌های دهه 30 میلادی کتاب‌های با جلد کاغذی توسط انتشارات پنگوئن و «پاکت بوکس» منتشر شد. اولین کتاب‌های با جلد کاغذی به آثار داستانی بلند و کوتاه محدود می‌شد که در آن زمان به رمان‌های ارزان قیمت مشهور شده بود.
انجمن کتابخانه‌های آمریکا در سال‌های جنگ در کمپینی با عنوان «کتاب پیروزی» تعداد انبوهی از این کتاب‌های ارزان قیمت با جلد کاغذی را تهیه کرد و بین سربازان متفقین توزیع کرد که اولین آنها مربوط به آثار مصور «اچ.استنلی تامپسون» بود که هنرمند گرافیست ارتش آمریکا بود. «ریموند تروتمن» رئیس بخش کتابخانه ارتش آمریکا در زمان جنگ جهانی یک سری انبوه از کتاب‌های مصور استنلی را بین سربازان توزیع کرد که همگی سبک و دارای جلدهای کاغذی بودند و سربازان می‌توانستند آنها را در جیب‌شان حمل کنند.
بر اساس گزارش آتلانتیک ارتش آمریکا یک سری صندوقچه‌هایی برای حمل این کتاب‌ها به میدان جنگ تهیه کرده بود که برای هر 150 سرباز یک صندوق وجود داشت که در کنار سلاح برایشان کتاب جابجا می‌کرد. در این صندوق‌ها هر نوع کتاب داستانی که بتواند سربازان را سرگرم کند وجود داشت.
از داستان‌های سوپرمن و رمان‌هایی مثل «موبی‌دیک» (وال سفید) هرمان ملویل، «خوشه‌های خشم» جان اشتاینبک گرفته تا کتاب‌های سیاسی و تاریخی و ... در این صندوق‌ها برای سرگرم کردن سربازان چیده می‌شد و همراه صندوق‌های سلاح به میدان‌های جنگ فرستاده می‌شد. حقیقتی که در جنگ جهانی دوم وجود داشت کمبود سربازان باسواد میان متفقین بود ولی با این وجود تنها سرگرمی سربازان کتاب بود و به همین خاطر از انواع کتاب‌های مصور نیز برای میادین جنگ تدارک دیده می‌شد.
در یکی از اسناد موجود در کتابخانه کنگره آمریکا در سال‌های 1925 تا 1942 تنها 155هزار نسخه از کتاب «گتسبی بزرگ» نوشته «اف. اسکات فیتسجرالد» های با جلد کاغذی برای سربازان آمریکایی فرستاده شد.
بعد از اینکه جنگ جهانی دوم به پایان رسید انتشارات مشهوری مثل پنگوئن همچنان به انتشار این کتاب‌های ارزان قیمت با جلدهای کم کیفیت ادامه دادند که البته با استقبال گسترده‌ای روبرو شد و به تدریج چاپ این کتاب‌ها در میان ناشران سراسر جهان تبدیل به یک عادت یا شاید تجارت پرسود شد. به تدریج مخاطبان این کتاب‌ها بیشتر شد و این کتاب‌ها تبدیل به برند تجاری در صنعت چاپ شد و تا کنون نیز ادامه دارد. بر اساس آمارهای منتشر شده از سال 1949 تا کنون تعداد کتاب‌های با جلد کاغذی نسبت به بقیه جلدها فروش بیشتری داشته است.
چهارشنبه ۱۳ دی ۱۳۹۶ - ۱۰:۴۶
نظر شما