عبدالحسین نیک‌گهر در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «فانوس جادویی زمان» اثر داریوش شایگان را برای مطالعه پیشنهاد کرد و افزود: «فانوس جادویی زمان» اثر فوق‌العاده‌ای است. شایگان 40 صفحه مقدمه بر این کتاب نوشته و می‌توان گفت جز او کس دیگری نمی‌‌توانست این کتاب را بنویسد چرا که تسلط بسیار زیادی روی زبان‌های انگلیسی، فرانسه و آلمانی داشته و هر چه درباره پروست نوشته شده ایشان دیده است و می‌توان گفت این اثر واقعا یک شاهکار و حادثه است.

وی ادامه داد: من که تحصیل‌کرده فرانسه هستم و با پروست آشنایی دارم این کتاب برایم بسیار جذاب بود. من حتی پروست را جزء تکالیف مدرسه دخترانم قرار داده بودم و خواندن آثار او برایم بسیار جالب است.

نیک گهر گفت: با وجود آثار بسیاری که ترجمه کردم، اما باید بگویم ترجمه آثار پروست دشوار بود. در سال 59 که هنوز مدرسه رازی بود. سحابی یکی از کارهای او را ترجمه کرد و بعد کار راحت‌تر شد و البته سلامتی‌اش را روی ترجمه این کار گذاشت.

این مترجم پیشکسوت جامعه شناسی در پایان عنوان کرد: به هر حال باید بگویم کار داریوش شایگان در «فانوس جادویی زمان» روی بررسی آثار و افکار پروست بسیار قابل توجه و خواندنی است.

 
«فانوس جادویی زمان» نام جدیدترین اثر داریوش شایگان، پژوهشگر و فیلسوف کشورمان است که به بررسی زندگی و آثار مارسل پروست با تاکید بر «در جست‌وجوی زمان از دست رفته» پرداخته است. این کتاب همزمان با 18نوامبر، نودمین سالروز درگذشت این نویسنده بزرگ قرن بیستم مجوز انتشار گرفت و به زیر چاپ رفت.

شایگان در این کتاب به تشریح و تفسیر تاملات پروست پرداخته و در این راستا ارجاعات زیادی هم به شاهکار پروست دارد. مبنای کار شایگان در این بررسی، ترجمه هفت جلدی این رمان به دست مهدی سحابی است. شایگان در این کتاب اشاره می‌کند که علاقه او به پروست به دوران تحصیلش در ژنو بازمی‌گردد. او در کلاس‌های ژان روسه که به بررسی و تحلیل آثار پروست اختصاص داشته شرکت می‌کرده و از آن پس درصدد مطالعه آثار او برآمده است. او درباره پروست یادآور می‌شود که با گذر زمان و فروکش کردن تب رمان نو و سرافراز درآمدن رمان جستجو از نقد تاریخی هرگونه تردید در جاودانگی نام پروست و اثر او منتفی است. 

شایگان در این کتاب در مقدمه‌ای 40 صفحه‌ای به طور کلی به افکار پروست و منابع الهام او می‌پردازد و به نظریات نویسندگان و فیلسوفانی چون ژاک ریویر، والتر بنیامین، ژیل دلوز، رولان بارت و... درباره مارسل پروست اشاره می‌کند.

در ادامه در شش فصل این کتاب که به ترتیب «مارسل پروست پیش از آفرینش رمان در جستجوی زمان از دست رفته»، «خواب-خاطره»، «روانشناسی در فضا حلقه-زمان-مکان»، «جستجو: حکایت یک سیروسلوک»، «هنر و جوهر»،«زمان بازیافته» نام دارند، نویسنده به صورت مفصل با ارجاع به جای جای رمان، اثر را از دیدگاه‌های روانشناسی، اجتماعی، فلسفی و ادبی بررسی می‌کند.

کتاب «فانوس جادویی زمان؛ نگاهی به رمان در جستجوی زمان از دست رفته اثر مارسل پروست» نوشته داریوش شایگان در 478 صفحه از سوی انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شده است.