خسرو ناقد در کتاب «خردکشی: روشنفکران و انقلاب اکتبر» نوشته است: اگر عصر روشنگری را آغاز پیریزی دوران مدرن در نظر بگیریم که در آن جهاننگری و نظام ارزشی و شیوه تفکر اروپائیان یکسره از نو شکل گرفت، شاید بتوان مفهوم «روشنفکری» را زائیده روح جنبش روشنگری دانست.
ناقد در پیشگفتار کتاب آورده است: «روشنفکری» مفهومی است برآمده از جوامع مدرن که گرچه نسبتی با اندیشهورزی و روشنگری و گاه نخبگی و تحصیلکردگی دارد، ولی برابرنهاده و جایگزین آنها نیست. با این همه، اگر عصر روشنگری را آغاز پیریزی دوران مدرن در نظر بگیریم که در آن جهاننگری و نظام ارزشی و شیوه تفکر اروپائیان یکسره از نو شکل گرفت، شاید بتوان مفهوم «روشنفکری» را زائیده روح جنبش روشنگری دانست.
این مولف درباره گردآوری منابع متفاوت برای تالیف این کتاب گفته است؛ این منابع را دوسال پیش از فرارسیدن صدمین سالگرد انقلاب اکتبر 1917 آغاز کردم و کوشیدم تا کار را همزمان با مراسمی که به این مناسبت در گوشه و کنار جهان برگزار میشود و همراه با گفتو گوهایی که در این باره صورت میگیرد به پایان ببرم و آماده انتشار کنم؛ گر چه گمان دارم که موضوع و مضمون کتاب، جدا از این مناسبت نیز، در خور درنگ و دراندیشیدن است. در این کتاب، کوشش شده است تا بر اساس گفتههای و نوشتههای تنی چند از روشنفکران سرشناس غربی، به ویژه کسانی که در دوران انقلاب اکتبر و سالهای پس از آن به روسیه سفر کردند، به بررسی نگاه و نگرش آنان به انقلاب اکتبر و واکاوی نقد و نظر و نظریههای و همچنین پیامدهای کنش و واکنش آنان پرداخته شود.
خسرو ناقد
در اکتبر سال 1973 میلادی، اولین نظام تمامیت خواه عصر جدید در روسیه سربرآورد و رویای باورنکردنی بسیاری از مارکسیستهای به واقعیت پیوست. ناکجا آبادی در نقشه جغرافیای، جایی برای خود باز کرد و به سرزمین قدرتمند تبدیل شد. حال این آرمانشهر نه تنها میبایست نشانههایی از آرمانشهر تامس مور و آفتاب شهر تومازو کامپانلا و آتلانتیس جدید فرانسیس بیکن را در خود داشته باشد، بلکه همچنین میبایست مظهر عینی مانیفست حزب کمونیست کارل مارکس و فردریش انگلس و مدینه فاضله روشنفکران آرمانخواه هم بشود.
روشنفکران روس و انقلاب اکتبر، روشنفکران و انقلاب اکتبر، در کعبه آمال پرولتاریا، ژاک دریدا و بازگشت مسکو، از تجربه کرون اشتات تا پیمان هیتلر-استالین، جورج برنارد شا و پرسش کشتن یا نکشتن، برتراند راسل و بلشویسم در عمل و نظر، والتر بنیامین و یادداشتهای مسکو، آرتور کوستلر، حزب کمونیست و آلیس در سرزمین عجایب، آندره ژید و بازگشت از روسیه شوروی، لیون فوبشت وانگر و گزارش یک سفر، برتولت برشت و نظم بزرگ و زایش دین از روح خداناباوری فصلهای این کتاب را تشکیل میدهند.
این کتاب با ویراستاری فرشاد مزدرانی در هزار نسخه و با قیمت بیست و دو هزار تومان، برای نخستین بار، توسط نشر نی، در سال جاری منتشر شده است.
نظرات