به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، رمان «مریم» از مجموعه زنان تاریخ‌ساز به قلم زهرا زواریان، داستان‌نویس و پژوهشگر ادبی به تازگی در نشر علمی فرهنگی منتشر شده است. مریم، مادر حضرت عیسی (ع) و یکی از پاک‌ترین زنان تاریخ، محور این داستان قرار گرفته و راویان اصلی قصه نیز پنج پرنده هستند که هریک نماد حضوری معنادارند که  بخشی از زندگی مریم را روایت می‌کنند. این نوع روایت، بر جذابیت و کشش داستان افزوده و نگاه تازه و نویی را به زندگی این بانو بخشیده است.
 
نویسنده کتاب «مریم» در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، ‌درباره شکل گرفتن ایده این اثر بیان کرد: وقتی قرار شد درباره حضرت مریم (ع) بنویسم، چیزی که خیلی نگرانم می‌کرد این بود که داستان حضرت مریم (ع) بارها در قالب‌های داستان و فیلم ارائه شده و خلق اثری نو بر محور داستانی تکراری، کاری است بسیار دشوار. برای تولید روایتی تازه از داستانی تاریخی درباره یک قدیسه، طرح‌ها و زاویه‌ دیدهای مختلف را بررسی کردم. اطلاعات کمی از تاریخ زندگی ایشان وجود دارد و با داده‌های اندک، دست داستان‌نویس ناگزیر بسته است.
 
زواریان ادامه داد: پس از مطالعات زیاد، دنبال عناصر مشترکی در فصل‌های مختلف زندگی حضرت مریم (ع) گشتم و به‌نظرم آمد شاید پرندگان تنها موجوداتی بودند که در تنهایی‌های این بانو در معبد، بیابان، فرار و گریز از دست مأموران و حتی بعد از مبعوث شدن حضرت عیسی (ع) حضور داشته‌اند و می‌توانند راویان جذابی برای ماجراها باشند. همچنین مایل نبودم که مریم (ع) خودش روایت‌کننده داستان زندگی‌اش باشد، زیرا دستم خیلی بسته می‌شد و فضاسازی‌ها احیانا تکراری و مجالی برایم فراهم نمی‌شد که بتوانم فضاهای تاریخی آن روزها را روایت کنم. برای انتخاب پرندگان مناسب هم وقت زیادی صرف کردم و در این‌باره خیلی مطالعه کردم. این روند بسیار شورانگیز بود و به نوعی پرندگان هم در این داستان تاریخ پیدا کردند و خوشبختانه توانستم با رجوع به داستان تاریخی این پرندگان بخش‌هایی از زندگی بانو مریم را روایت کنم. در نهایت، فصل‌های زندگی مریم (ع) به پنج فصل به نام‌های هُدهُد، کبوتر، سَلوی، هما و فونیکس تقسیم شد.
 
این پژوهشگر ادبی، گفت: در معبد عمران و پیش از تولد مریم (ع)، هُدهُد، از نوادگان مرغ سلیمان، را در روندی داستانی با فضاسازی و ایجاد انگیزه‌های لازم از اورشلیم و معبد سلیمان به معبد عمران کشاندم. در ادامه داستان، پس از تکلیف و محرر شدن مریم (ع) و سکونت در معبد، کبوتر تنها همدم وی بود. شاه‌پرها در مصر پرندگانی مقدس بودند و حتی روی دیوار غارها و مراکز باستانی،‌ حکاکی این پرندگان دیده می‌شود و به این دلیل شخصیت آن‌ها برایم جذاب بود. این کبوتر پس از مرگ کلئوپاترا، به دلایلی انگیزه پیدا می‌کند که به بیت‌‌لحم بیاید.
 
نویسنده کتاب «دیانا که بود» افزود: حضرت مریم (ع) در بیابان و هنگام وضع حمل مسیح (ع) تنها بود و دراین مرحله سَلوی، پرنده بنی‌اسرائیل که ساکن بیابان است و در آیات قرآن از آن یاد شده راوی مناسبی برای این بخش از داستان بود. در شرایط سخت به‌دنیا آمدن عیسی، این پرنده به‌عنوان مونس مریم (ع) داستان را پیش می‌برد. جالب‌ترین پرنده داستان، هُما بود که به نحوی به تاریخ اساطیری ایران اشاره دارد. این پرنده در باور ایرانیان، نماد سعادت و خوش‌یمنی بوده است و همراه مغ‌ها و پیشگوهای ایرانی وارد اورشلیم و بیت‌لحم می‌شود و داستان بخش چهارم را روایت می‌کند.
 
زواریان اظهار کرد: شاید تنها پرنده‌ای که در این داستان تاریخ نداشت و از دم عیسی (ع) جان گرفت، فونیکس بود. این پرنده اجداد و گذشته‌ای نداشته و از عدم خلق می‌شود. برای یافتن نام پرنده‌ای که مسیح زنده کرد، جستجوی زیادی کردم. برخی روایات به خفاش اشاره کرده‌اند، ولی براساس مستندات موجود به این نتیجه رسیدم که او را فونیکس بنامم که در اساطیر ایرانی شاید همان سیمرغ باشد.
 
نویسنده «خاتون عشق» ادامه داد: داستان از لحاظ داده‌های تاریخی خالی بود و درباره زندگی، آداب و رسوم، شخصیت و احوالات حضرت مریم (ع) و پرندگان روایت‌گر زیاد نمی‌دانستم، به این جهت خیلی تلاش کردم که با شورانگیز نشان دادن این پرندگان، خلأ موجود را پر کنم. یکی از عناصر مهم وجودی پرندگان، آواز و صدای آن‌هاست که در این زمینه تحقیق و بررسی بسیاری انجام دادم، چرا که برخی از این آواها به لحاظ رمزی دارای معانی خاصی است که می‌شد تعابیر نمادین را از دل آن‌ها بیرون کشید و به کمک آن داستان را پیش برد. بهره‌گیری از این آوازها و نواها، روال قصه را دلنشین‌تر کرد.
 
این پژوهشگر ادبی با اشاره به مستند کردن مباحث به آیات و فرازهای قرآنی در کتاب «مریم»، افزود: در تالیف این رمان، خط قرمزم این بود که روایتم قرآنی باشد، به این مضمون که داستان تاریخی را در چارچوبی ارائه کنم که قرآن بیان کرده و مستند به آیات قرآن باشد. به این دلیل تمام آیات مرتبط با حضرت مریم (ع) را استخراج و شأن نزول و نوع روایت‌های مربوط به موضوع را نیز مطالعه کردم.
 
زواریان در ادامه گفت: سعی کردم با التزام به روایت داستانی، تا حد امکان معانی آیات را ساده‌نویسی کنم. مطالعه منابع دیگر نیز وقت زیادی گرفت. باید از طریق این منابع به دوره‌ای تاریخی می‌رفتم که زندگی حضرت مریم (ع) در آن شکل گرفته است. توجه به آداب و رسوم و ادبیات رایج آن دوره و متن‌ها و شعرهایی از «مزامیر داوود»، «غزل غزل‌های سلیمان» و بخش‌هایی از تورات که مریم (ع) زمزمه می‌کرد نیز کمک کرد فضاسازی‌های داستانی، جذاب‌تر و غنی‌تر شوند.
 
این داستان‌نویس درباره انگیزه اصلی تالیف رمان «مریم»، بیان کرد: هر نویسنده رویایی دارد و رویای من خودشناسی است؛ به این معنی که خداوند چه هدفی از خلقت زن به لحاظ هستی‌شناختی داشته است. به بیانی دیگر، دنبال جایگاه خودم در عالم می‌گردم. با همین انگیزه علاقه‌مند شدم تحقیق کنم که زنان قدسی تاریخ‌ساز چه کسانی بوده‌اند. ما همیشه از مردان تاریخ‌ساز سخن گفته‌ایم، منابع تاریخی زیادی درباره آنها داریم اما متأسفانه درباره زنان، منابع تاریخی سکوت اختیار کرده و از این نظر بسیار فقیر هستیم. ما درباره حضرت مریم زیاد شنیده‌ایم اما به طور عمیق و هستی‌شناسانه به زندگی این بانو و دیگر بانوان بزرگ تاریخ نپرداخته‌ایم.
 
نویسنده مجموعه داستان «قصه‌های دخترانه» با اشاره به دشواری‌های نوشتن درباره قدیسین، افزود: در این داستان دستم برای نوشتن، نسبت به تالیف اثری درباره یکی از بانوان مقدس اسلام همچون حضرت فاطمه (س) و حضرت زینب (س)، بازتر بود. برای تالیف کتاب‌هایی درباره ائمه و معصومین، باید با دقت و توجه بیشتری عمل کرد و خط‌قرمزها را در نظر گرفت و به نظر می‌آید دست نویسنده تا حد زیادی بسته‌تر است.
 


نخستین چاپ کتاب «مریم» در 221 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 14 هزار تومان از سوی انتشارات علمی فرهنگی راهی بازار نشر شده است.