خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- 10 عنوان کتاب در بیست و پنجمین جایزه کتاب سال جهانی برگزیده شد. در فراخوانی که اعلام شده بود کتاب‌های منتشر شده پایان سال‌های 2015  و 2017 و اطلاعات کتابشناختی نزدیک به دو هزار عنوان کتاب دریافت و در نهایت 200 اثر از سوی داوران ارزیابی شد. 70 داور مسئولیت این کار را برعهده داشتند و 22 اثر به مرحله نهایی رسید و داوران 10 کتاب را به‌عنوان آثار برگزیده شناختند.

کتاب‌ها در حوزه‌های مطالعات اسلامی، تاریخ علم، فقه، حقوق، تاریخ، تمدن اسلامی، مطالعات علوم قرآنی، هنر، معماری، اقتصاد اسلامی، علم کلام، تصوف عرفان، تاریخ اسلام و تمدن اسلامی، مطالعات شیعی و اسلام معاصر ارزیابی شدند. کتاب‌ها به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، چینی، عربی، ایتالیایی، گرجی، ترکی آذربایجانی، اردو، ترکی استانبولی، فنلاندی، بوسنیایی، یونانی و صربی نگاشته شده بود اما در نهایت، کتاب‌هایی از آلمان، فرانسه، آمریکا، هند، بلغارستان، ایتالیا، سوئیس، سوئد و ایران در میان برگزیدگان بودند.

در این گزارش دو عنوان کتاب که در حوزه تاریخ و یک عنوان در حوزه ادبیات کهن جای گرفته بودند معرفی می شود تا خوانندگان اطلاع بیشتری از این کتاب ها داشته باشند.



«وضعیتی از آمیختگی: مسیحیان، زرتشتیان و فرهنگ سیاسی ایران در عهد باستان متأخر» نوشته ریچارد ارنست پین، انتشارات: دانشگاه کالیفرنیا 2016.                                                                                                                                                                                                                                                جوامع مسیحی در دوران متأخر باستان در یک نظام سیاسی زرتشتی به نام امپراتوری ایران رونق یافتند که این امپراتوری، سرزمین‌ها و اقلیم‌های مختلف فرهنگی و جغرافیایی از عربستان گرفته تا افغانستان را تحت لوای نهادها و شبکه‌های خود یکپارچه کرد. در حالی که مطالعات پیش از این، مسیحیان را به‌عنوان گروهی حاشیه‌ای، منزوی، و ستم‌دیده در این امپراطوری می‌انگاشتند، کتاب وضعیتی از آمیختگی ـ نمایانگر اختلاط و حضور آنان در شبکه‌های نخبگان، همراه شدن آن‌ها با تلقی نظری و علمی ایرانیان از سیاست، و مشارکت ایشان در نهادهای حکومتی است.

گسترش مسیحیت در ایران تباعی از آراء و رسوم زرتشتی مبنی بر رعایت سلسله مراتب و رواداری تبعیض‌هایی بود که براساس آن مسیحیان، یهودیان، و سایرین صرفا صاحب آن دسته از مناصب مشروع در فرهنگ سیاسی ایران می‌شدند که در مقایسه با مناصب دین امپراتوری موقعیت دون پایه‌تری داشت. مسیحیان، به‌نوبه خود، با رجوع به منابع ایدئولوژیک و تجربه نهادسازی‌شان، از مکتوبات ناظر به زندگی قدیسان گرفته تا چند و چون حکمیت قضایی اسقف‌های مسیحی، خود را در فرهنگ سیاسی آن دوران که ساخته و پرداخته آنها نبود جای دادند. کتاب وضعیتی از آمیختگی، در تلاش برای گنجاندن تاریخ اجتماعی مسیحیان شامات شرقی در محور داستان امپرتوری ایران، پایداری و استقامت یک امپراتوری متشکل از فرهنگ‌های ناهمگون در طی 4 قرن را به تصویر می‌کشد.
 
ریچارد پین، مورخ ایران اواخر باستان است. تحقیقات وی عمدتا بر محور امپراتوری ایران، به ویژه قابلیت امپراتوری ایران (ساسانی) در آمیزش موفق اجتماعی، فرهنگی، و جغرافیایی جمعیت‌های مختلف است. همچنین، وی علاقه مند به تاریخ اجتماعی جوامع مسیحی و زرتشتی در اوایل جهان اسلام، تعاملات خاور نزدیک با آسیای مرکزی و میانه، و مطالعه تطبیقی امپراتوری‌های باستانی خاور نزدیک و مدیترانه است. وی دکترای خود را در سال 2009 از دانشگاه پرینستون دریافت داشته و از سال 2013 تاکنون دانشار گروه تاریخ، گروه زبان‌ها و تمدن‌های خاور نزدیک، و موسسه شرق‌شناسی در دانشگاه شیکاگو بوده است. او برنده جایزه بلیس بوده و به خاطر کتاب وضعیتی از آمیختگی از انجمن فلسفی آمریکا، انجمن بین‌المللی مطالعات ایرانی، و آکادمی آمریکایی دین جوایزی دریافت داشته است. از میان سایر کتاب‌های (انگلیسی) وی می‌توان به «جهان‌وطنی و امپراتوری»، «دیرینه‌شناسی سیاست‌های ساسانیان»، و «بصیرت‌های اجتماعی در جهان پسارومی» نام برد. وی همچنین مقالاتی در زمینه تاریخ ایران و اسلام در مجلات معتبر به چاپ رسانده است.




«کوه‌نشینان خاور نزدیک در عهد باستان: زاگرس‌نشینان در هزاره نخست پیش از میلاد» نوشته سیلویا بالاتی انتشارات: هاراسوویتز. ویسبادن، 2017

از روزگار پیشاتاریخ، جوامع شبانی در دره‌ها و دشت‌های کوهستانی زاگرس (غرب ایران) سکنی گزیده‌اند. روابط، تنش‌ها، و تعاملات فرهنگی میان ساکنان کوهستان و دشت‌های بین‌النهرین در طی عصر برنز آغاز شده بود. به استناد منابع خاور نزدیک و سپس یونانی و لاتین، این مراودات در دوره هزاره نخست پیش از میلاد افزایش می‌پردازد و روابط آن اقوام را با محیط پیرامون خود و حاکمان سیاسی آن دشت‌ها به تصویر می‌کشد.

در میان این مردمان، برای مثال، مادهای «فارغ از قید و بندهای تمدنی»، پرورش‌دهندگان و تاجران اسب‌های نجیب، منائیان ساکن در سرزمین‌ وسیعی محصور بین دو قدرت رقیب آشوری و اروارتویی، و کاسیان «رزم‌آور» بودند که شجاعانه در برابر حمله ارتش عظیم اسکندر مقاومت کردند. کوهستان‌های حاشیه جنوبی زاگرس نیز که محل زندگی اقوام مختلفی از کشاورزان و دامپروران ایلامی و ایرانی بود، به‌عنوان موطن پارس‌ها و منطقه مرکزی امپراتوری آن‌ها حائز اهمیت اساسی بود. این اثر نشان می‌دهد که ایرانی ها توانستند بزرگترین امپراتوری را در تاریخِ خاور نزدیک با باستان پیش از اسکندر تاسیس کنند. در این میان خطه فارس از فضل تقدم برخوردار است. رویکرد میان‌رشته‌ای اتخاذرشده در این مطالعه که سوابق تاریخ را در کنار اطلاعات باستان‌شناختی، باستان‌ جانورشناختی، دیرینه‌ گیاه‌شناختی، و قوم‌شناختی قرار می‌دهد، دیدگاه جامع و چندجانبه‌ای در مورد موضوعی کمتر کاوش شده در تاریخ باستان ارائه می‌دهد.

سیلویا بالاتی محقق دوره پسادکترا در رشته تاریخ باستان در دانشگاه کیل آلمان است. وی مدرک فوق‌‌لیسانس خود را در رشته مطالعات خاور نزدیک باستان از دانشگاه پاویا در ایتالیا دریافت کرد، و سپس در دانشکده تحصیلات تکمیلی «توسعه انسانی در چشم‌اندازها» واقع در دانشگاه کیل، تحقیق درباره ایران باستان را با راهنمایی پروفسور یوزف ویزه‌هوفر آغاز کرد. او مدرک دکترای خود را در سال 2014 با دفاع از رساله دکتری در مورد اقوام باستانی کوهستان زاگرس اخذ نمود. خانم بالاتی، در سال 2015 به پاس رساله‌های برجسته‌اش در زمینه تحقیقات انسانی ـ محیط‌زیستی و باستان‌شناسی چشم‌انداز، جایزه یوهانا مستورف دریافت داشته است.



«برگرفت شاهنامه به عنوان آئینه‌ای برای پادشاهان در سده‌های میانی» نسرین عسگری، انتشارات: بریل 2016

این کتاب در بررسی خود از میان گستره‌ای از منابع سده‌های میانی نشان می‌دهد که اثر فردوسی اساسا به عنوان کتاب حکمت و پند برای پادشاهان و نخبگان دربار فهمیده می‌شده است. استدلال می‌گردد که مطالعه شاهنامه در چنین بستر محتوایی به روشن شدن معنای حکایات رمزآلود این اثر کمک شایانی می‌کند. دستا‌ود مهم این نوشتار، شناسایی گونه ی ویژه‌ای در ادبیات به نام اختیارات شاهنامه (متن‌گزینی از شاهنامه) شامل انتخاب اشعار طبقه‌بندی شده بر اساس محتوا در میان شاهنامه است که محتوای غاب آن‌ها حکومت‌داری و پادشاهی است. همچنین این تحقیق روشن می‌سازد که برخلاف تصور عموم شاهنامه در سده‌های 11 و 12 یعنی پیش از قدیمی‌ترین نسخه خطی موجود از شاهنامه در تاریخ 1217 میلادی کتابی نام‌دار بوده است.
 
به منظور تبیین روش‌هایی که در آن شاهنامه به مثابه آیینه‌ی شهریاران و سلاطین عمل م‌کمد. نیوسنده به تحلیل روایت اردشیر (224-241 میلادی) بنیانگذار سلسله ساسانیان در شاهنامه می‌پردازد. با استناد به ادبیات زرتشتی، استدلال می‌شود که اردشیر در شاهنامه به عنوان یک شخصیت نجات‌دهنده به تصویر کشیده شده است. در چنین بستری شرح داده می‌شود که چرا ایده‌ی پیوند پادشاهی و مذهب به عنوان موضوعی مهم در تقریبا همه‌ی آیینه‌های ایرانی سلاطین در قرون وسطی، اغلب به ارشیر نسبت داده شده است. نگارنده همچنین دوره اردشیر در شاهنامه را با 9 اثر ایرانی حکمت‌آموز برای حاکمان در قرون وسطای آغازین مقایسه می‌کند تا نشان دهد که تصویر اردشیر در شاهنامه مطابق اصول و قواعد اخلاقی-سیاسی ارائه شده در آثار ایرانی-اسلامی بعدی در باب حکمت فرمانروایان است. تحلیل تطبیقی در این بخش از کتاب ریشه‌های ماقبل اسلام برخی مفاهیم اصلی موجود در ادبیات حکمت‌آموز ایرانی-اسلامی سده‌های میانی را دنبال می‌کند.
 
نسرین عسگری در سال 1012 دکترای خود را از دانشگاه تورنتو دربافت کرد. در حال حاضر، وی مدرس و محقق دوره پست دکتر در گروه مطالعات آسیایی دانشگاه بریتیش کلمبیا است. وی به عنوان کارشناس مدعو در بخش هنرهای ایرانی کتاب، تحقیقاتی در کتابخانه بادلین آکسفورد به انجام رسانده، و مقالاتی در باب تعاملات متن و تصویر در هنرهای ایرانی کتاب در دانشگاه آکسفورد و کمبریج ارائه کرده است. مقالات تحقیقاتی وی در مجلات معتبر مطالعات ایرانی و نرتیو کالچر به چاپ رسیده‌اند.