به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حضرت علی‌اکبر (ع) در ۱۱ شعبان سال ۳۳ هجری قمری در مدینه به دنیا آمد. پدرش امام حسین (ع) و مادرش لیلی بنت ابی مرة است. گزارش‌های تاریخی، لقب وی را اکبر و کنیه‌اش را ابوالحسن نوشته‌اند، اما شیخ مفید لقب او را اصغر گفته و اکبر را لقب امام سجاد دانسته است (شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۵).
 
در مورد برخی از جنبه‌های زندگی علی‌اکبر، اختلافاتی وجود دارد. برخی از نسب‌شناسان و تاریخ‌دانان، او را بزرگترین فرزند امام حسین (ع) ذکر کرده‌اند (ابن سعد، الطبقات الکبری، دار الفکر، ج۵، ص۲۱۱؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۴۴۶؛ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۴۱۹ـ۴۲۰) و برخی دیگر وی را کوچک‌تر از امام سجاد (ع) دانسته‌اند (شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱۴).
 
براساس کتاب «فُرسانُ الهیجاء»، چهره علی‌اکبر (ع) باابهت بود و چون ماه تابان می‌درخشید. به زیبایی و پاکیزگی آراسته بود. چهارشانه و میانه قامت بود. رنگی روشن و به سرخی آمیخته و چشمانی سیاه و گشاده با مژه‌هایی پرمو داشت، اندامش متناسب و معتدل و سینه و شانه‌اش پهن بود (محلاتی، فرسان الهیجاء، ص۴۰۹-۴۱۰). امام حسین(ع) او را شبیه‌ترین مردم در خلقت و آفرینش، اخلاق و صفات روحی، گفتار و آداب اجتماعی به رسول خدا (ص) معرفی می‌کرد. (سید بن طاوس، لهوف، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۹؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۴).
 
فضائل ذاتی و نسبی حضرت علی‌اکبر (ع)
 
کتاب «آینه محمد (ص): فرازهایی از زندگی حضرت علی‌اکبر (ع)» اثر حجت‌الاسلام محمدباقر انصاری، تاکنون از سوی انتشارات «دلیل ما» 9 بار تجدیدچاپ شده است. این اثر در نخستین چاپ خود در سال 1383 در 50 هزار نسخه توزیع شد که با استقبال مخاطبان خیلی زود به چاپ مجدد رسید و در نوبت‌های بعدی نیز میانگین شمارگان آن بین پنج تا 10 هزار نسخه بوده است.
 
به بهانه سالروز ولادت باسعادت حضرت علی‌اکبر (ع) و روز جوان، محمدباقر انصاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، در معرفی موضوع و محتوای این کتاب، بیان کرد: در سال 1383 که برای نخستین‌بار روز ولادت حضرت علی‌اکبر (ع) به‌عنوان روز جوان نامگذاری شد، سفارش نوشتن کتابی درباره فرزند رشید امام حسین (ع) که برای نسل جوان جذاب و قابل استفاده باشد به من ارائه شد. کتاب «آینه محمد (ص): فرازهایی از زندگی حضرت علی‌اکبر (ع)» در نخستین‌چاپ با شمارگان 50 هزار نسخه منتشر شد.
 


وی ادامه داد: پیش از این کتاب‌هایی به زبان عربی و یا ترجمه از عربی به فارسی درباره حضرت علی‌‌اکبر (ع) تالیف و چاپ شده، ولی تعداد کتاب‌های فارسی در این زمینه محدود است و بیشتر آثار به مسائل مربوط به عاشورا پرداخته‌اند و اطلاعات کمی درباره بخش‌های دیگر زندگی آن حضرت وجود دارد. در این اثر سعی شده به نوعی تفکیکی در مطالب به‌هم فشرده مربوط به واقعه کربلا صورت گیرد و با حذف مقاتل، بیشتر به فضائل حضرت اشاره شود.
 
این نویسنده و پژوهشگر حوزه دین، گفت: هر صفحه از کتاب یک عنوان گویا و جداگانه دارد که در همان صفحه مطلب تمام می‌شود و تنها در چند مورد که حکایت‌ها کمی طولانی‌تر بوده، به دو صفحه رسیده است. در ابتدای هر مطلب نیز مقدمه‌ای در چند سطر تنظیم شده است. آغازبخش کتاب نیز یک مقدمه ادبی زیبا است که مخاطب پیش از مطالعه کتاب، یک آمادگی ذهنی برای ورود به محتوا داشته باشد.
 
انصاری، افزود: اطلاعات و دانسته‌های عموم مردم از حضرت علی‌اکبر (ع)، بیشتر مربوط به واقعه کربلا و کیفیت به شهادت رسیدن ایشان بوده، در حالی‌که آن حضرت در کربلا چندین معرکه جنگی بسیار شجاعانه و فوق‌العاده دارد که از ماجراهای شاخص آن واقعه بزرگ تاریخی به‌شمار می‌رود. داستان‌هایی از کودکی حضرت، واقعه عاشورا و چند داستان مربوط به کرامات حضرت بعد از شهادت از دیگر سرفصل‌های کتاب هستند. همچنین داستانی از ماجرای شهادت علی‌اکبر (ع) با چاشنی شعرهایی با این مضمون، بیان شده است.  

نویسنده کتاب «معراج محمدی: داستان کامل و مستند معراج پیامبر (ص)»، همچنین با اشاره به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های رفتاری و شخصیتی حضرت علی‌اکبر (ع)، اظهار کرد: در آثار مرتبط با حضرت علی‌اکبر (ع) شاخصه‌هایی از وجوه مختلف رفتاری و شخصیتی این حضرت بیان شده که می‌تواند برای جوانان ما بهترین اسوه باشد. خداوند ایشان را به‌عنوان الگویی برای جوانان خلق کرده تا بدانند که می‌توان در جوانی پاک بود و علم و تقوا داشت و بخش‌های بالقوه وجود خود را به بالفعل تبدیل و ایمان و اعتقادات خود را بارور و کامل کند. یکی دیگر از شاخصه‌های مهم رفتاری حضرت، احترام و ادب نسبت به پدر و مادر است. حضرت جدای از مساله امامت و پیشوایی دین، نسبت به امام حسین (ع) به‌عنوان پدر احترام ویژه‌ای قائل بودند که می‌تواند برای قشر جوان درسی بزرگ باشد.
 


وی گفت: خدمت به پدر و مادر از دیگر فضائل ذاتی علی‌اکبر (ع) بود. یک جوان با ادب و خدمت به پدر و مادر تا حدی می‌تواند در دل پدر و مادر مأوا کند که امام حسین (ع) با تمام خویشتن‌داری، در هنگام عزیمت علی‌اکبر (ع) به میدان نبرد، اشک در چشمان مبارکش حلقه می‌زند. متقابلا رفتار امام حسین (ع) با فرزند نیز می‌تواند برای همه مردم و نسل‌های الگو باشد. یک احترام متقابل و همیشگی بین این پدر و فرزند برقرار بود.
 
نویسنده کتاب «آینه محمد (ص): فرازهایی از زندگی حضرت علی‌اکبر (ع)»، ادامه داد: فرزند ارشد امام حسین (ع) از نظر شجاعت نیز زبانزد و الگویی برای همه نسل‌هاست. ایشان آینه‌ای است که نشان می‌دهد جوان باید در همه مراحل زندگی و در مواجهه با همه مشکلات شجاع باشد و دلاورانه به دل مشکلات رفته و برای حل آن‌ها چاره‌اندیشی کند. حضرت علی‌اکبر (ع) در روز عاشورا با لب تشنه، یک‌تنه 200 نفر از دشمن را در چند معرکه به زمین زد که شجاعتش یاد جدش امیرالمومنین علی (ع) را در یادها زنده می‌کرد. یکی از مظاهر اخلاقی و صفاتی ایشان، شجاعت برای دفاع از دین خدا بود.
 
انصاری در پایان با اشاره به حدیثی از امام جعفر صادق (ع)، بیان کرد: به فرموده امام صادق (ع)، هرکس به کربلا برود و چشمش به قبر شش گوشه امام حسین بیافتد که جوان امام در پایین پایش خوابیده، یاد آن مظلومیت‌ها بی‌اختیار روی قلبش اثر می‌گذارد و اشکش جاری می‌شود. این وضعیت تدفین که از سوی امام سجاد (ع) صورت گرفته، قطعا محبت بین این پدر و پسر را تداعی می‌کند.