حمیدرضا شاه‌آبادی، در این جلسه با اشاره به اینکه فضای کتاب کودک را نباید رها کرد و اجازه داد که شرایط کتاب کودک تابع شرایط بازار و عرضه و تقاضا باشد، گفت: در این شرایط ما با فضایی مواجه می‌شویم که یک سری افراد منفعت‌طلب که در کارشان سود حرف اول را می‌زند با هدف کسب منفعت اقتصادی نگاه‌ها را به سمت خودشان جلب می‌کنند و کتابهایی را منتشر می‌کنند که برای کودکان مناسب نیست. براین اساس باید نظارتی درحد راهنمایی مردم در مسیر شناسایی کتاب خوب و همچنین معرفی اینگونه آثار وجود داشته باشد. و در این راستا نهادهایی که از دل فرهنگ بیرون آمده‌اند و دلسوز ادبیات کودک و نوجوان هستند می‌توانند موثر باشند و کاری کنند که کتاب در مسیر درست خودش قرار گیرد.
به گفته مدیرعامل انتشارات مدرسه امروزه اغلب نظارت‌ها صرفا در بی‌ضرربودن کتاب کودک خلاصه شده است اما این کار سبب می‌شود که ذهنیت کودک ضعیف شود و با اینکه کتاب بی‌ضرری تولید می‌شود اما این کتاب به غنای ذهنی کودک نمی‌انجامد و این کتاب‌ها ذهنیت کودک را ارتقا نمی‌دهند.
حمیدرضا شاه‌آبادی
ضرورت استانداردسازی کتاب کودک
شاه‌آبادی در ادامه به ضرورت استانداردسازی کتاب کودک اشاره کرد و گفت: بر این اساس مدتی است که من به فکر تدوین برنامه‌ای برای استانداردسازی کتاب کودک هستم و اینکه موازینی تعریف شود تا بتوانیم براساس آن‌ها کتاب‌ها را استانداردسازی کنیم. همانطور که موادغذایی، اسباب‌بازی‌ها و ... مولفه‌هایی برای استاندارد بودنشان تعریف شده است می‌توانیم استاندارد ملی نیز برای کتاب شامل ظاهر و محتوای اثر در نظر بگیریم.
نویسنده «کافه خیابان گوته» در ادامه توضیح داد: با توجه به اینکه کتاب خردسال گاهی به اسباب‌بازی نزدیک می‌شود و درای پیوست‌هایی شامل ابزار و وسایل بازی است باید تابع استاندارد باشد. همچنین باید در کتاب کودک به مقوا و کاغذ مناسب برای آن گروه سنی توجه شود، مثلا لبه کتاب کودک گرد باشد. همچنین استفاده از فونت‌ها، تصاویر، فاصله خطوط مناسب باید در کتاب کودک رعایت شود. از سویی در حوزه محتوایی هم مواردی وجود دارد مانند توجه به عدم استفاده از مطالب حاوی تبعیض نژادی، تبعیض جنسیتی، بی‌اخلاقی و رعایت طبقه‌بندی مطالبی که باید به صورت طبقه‌بندی‌شده برای کودک ارائه شود. لذا در این زمینه باید موازینی برای استانداردسازی کتاب کودک تعیین شود و این موازین به تایید وزارت استاندارد برسد تا در قالب نشان استاندارد کتاب کودک روی کتاب‌های مناسب کودک که این ویژگی‌ها را دارند درج شود.
وی با بیان اینکه این استانداردسازی باید در دو بخش کودک و خردسال تعریف شود، درباره چگونگی استانداردسازی کتاب کودک توضیح داد: براین اساس نیاز به سه کارگروه محتوایی، فیزیکی و اجزای اضافی داریم. که کارگروه محتوایی بر محتوای کتاب، کارگروه فیزیکی بر چاپ و نشر کتاب و کارگروه اجزای اضافی بر کتابهایی که دارای پیوست هستند و باید به موازین استانداردسازی اسباب‌بازی نزدیک شوند، نظارت داشته باشند و در هر کدام از این کارگروه‌ها باید نماینده اداره استاندارد حضور داشته باشد.
استانداردسازی باید امتیاز محسوب شود
شاه‌آبادی در زمینه نحوه اجرای فرایند استانداردسازی نیز بیان کرد: به نظرمن این فرایند باید خارج از نگاه ممیزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد. در واقع استانداردسازی باید یک امتیاز محسوب شود و کتابی که دارای نشان استاندارد است باید چیزی داشته باشد که سایر کتاب‌ها ندارند و بهتر است این فرایند از سوی نهادی خارج از اداره کتاب و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مانند موسسه خانه‌کتاب یا انتشارات مدرسه که با آموزش و پرورش ارتباط دارد اجرا شود. ما علاقه داریم متولی اجرای این فرایند در انتشارات مدرسه باشیم و از حمایت‌های موسسه خانه‌کتاب برخوردار شویم.
نیکنام حسینی‌پور
زمینه‌ای برای افزایش اعتماد مخاطبان به دولت فراهم کنیم
مدیرعامل موسسه خانه‌کتاب نیز در این نشست بیان کرد: در زمینه ترجمه و تالیف، کتاب‌های بسیاری منتشر شده است که برخی از آن‌ها با کیفیت است و برخی کیفیت لازم را ندارد و ما باید کتاب‌های خوب را به مردم معرفی کنیم. اما در زمینه معرفی کتاب خوب به خانواده‌ها و افزایش آگاهی آن‌ها باید ببینیم که تا چه اندازه مخاطب به ما اعتماد دارد و چقدر بین ملت و دولت اعتماد وجود دارد که حرف ما را بپذیرد. ازسویی با توجه به اینکه طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته دولت می‌خواهد پایش را تا حد ممکن از گلیم فرهنگ خارج کند و کمتر در این زمینه دخالت مستقیم داشته باشد، باید ببینیم که چگونه می‌توانیم اعتمادسازی کنیم و زمینه‌ای برای افزایش اعتماد مخاطبان به دولت فراهم کنیم.
نیکنام حسینی‌پور، درباره کتاب کودک توضیح داد: در حوزه کتاب کودک و نوجوان هم با سلامتی جسم کودک سروکار داریم و هم با سلامتی روح. در این حوزه هم با توجه به فضایی که وجود دارد و ناشرانی که صرفا به دنبال تجارت هستند تا انجام کار فرهنگی به نظر من ضرورت استانداردسازی کتاب کودک احساس می‌شود. البته در سازمان استاندارد هم فضای فرهنگی وجود دارد و می‌توان از این ظرفیت سازمان استاندارد استفاده کرد. از سویی امروزه نشان استاندارد برای بچه‌ها شناخته شده است و به آن توجه می‌کنند.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب با بیان اینکه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فقط نظارت محتوایی روی کتاب‌ها انجام می‌شود و نظارت فیزیکی وجود ندارد، گفت: بهتر است به استاندارد فیزیکی کتاب هم توجه شود و اولویت‌ها و امتیازهایی هم برای ناشرانی که به این استانداردسازی توجه می‌کنند در نظر گرفته شود تا تشویقی باشد برای اجرای بیشتر این مساله از سوی ناشران.
حسینی‌پور با تاکید بر ضرورت استانداردسازی در بخش کتاب کودک و نوجوان، گفت: ما آمادگی لازم برای همکاری در این زمینه را داریم. البته علاوه بر اجرای آن باید به ضمانت اجرایی آن هم توجه کنیم و ببینیم که نهادهای اجرایی و دولتی تا چه اندازه می‌توانند به این مساله ورود کنند، با توجه به اینکه بر کمتر شدن نظارت دولت در فرهنگ تاکید شده است. لذا باید جلسات بیشتری با حضور صاحب‌نظران، دست‌اندرکاران و نماینده‌های نهادهای مختلف مرتبط با کتاب کودک برای تعیین نحوه اجرایی شدن این برنامه برگزار شود.
نظرات