به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جوایز ادبی بسیاری امروزه در پایتخت و برخی از شهرستان‌ها برای رونق هر چه بیشتر ادبیات داستانی برگزار می‌شود. در این بین بسیاری از این جوایز به تک داستان و نه مجموعه داستان و رمان اختصاص دارند و هدف مشترک آن‌ها رونق این گونه ادبی یعنی داستان کوتاه است. این جوایز بسته به گروه برگزارکننده، گروه داوری و مبلغ جایزه برگزیدگان نهایی، از سوی داستان‌نویسان برای شرکت در این جشنواره‌ها مورد استقبال قرار می‌گیرند. ماجرای جوایز ادبی در ایران خود داستان پرفراز و نشیبی است و گاه یک جایزه پس از چند دوره برگزاری به دلایلی حذف می‌شود مانند، جایزه ادبی گلشیری که در زمان خود اعتبار فراوانی داشت و همچنین جایزه‌ای به نام جایزه «گام اول» که از سوی خانه کتاب برگزار می‌شد و اختصاص به کتاب اولی‌ها داشت و هدف آن کشف استعدادهای درخشان جوان بود. اتفاق خوب این میان این است که در کنار توقف برگزاری این جوایز، جوایز دیگری متولد می‌شوند و امروز در سطح کشور شاهد برگزاری مسابقات و جشنواره‌های محلی و استانی هم هستیم که اتفاق بسیار خوبی است، جوایزی مانند جایزه گیلان، بیژن نجدی،‌ سیمرغ نیشابور و ... از جمله جوایزی هستند که در استان‌های مختلف با هدف کشف استعدادهای جوان برگزار می‌شوند.

رسالتی که جوایز ادبی دارند را می‌توان در حمایت از نویسندگان جوان و همچنین رونق ادبیات خلاصه کرد. این حمایت به دو صورت معنوی و مادی انجام می‌شود. در بخش معنوی در اکثر جوایز ادبی اتفاقات خوبی رخ می‌دهد و آثار برگزیدگان در مجلات و مجموعه‌داستان‌های گروهی به چاپ می‌رسد که دلگرمی فوق‌العاده‌ای برای نوقلمان است. به طور مثال آثار برگزیدگان جایزه داستان تهران در مجله همشهری داستان به چاپ می‌رسید و جایزه‌ای مانند جایزه داستان فرشته اقدام به چاپ و نشر کتابی از آثار برگزیدگان بخش داستان خود می‌کند. این جایزه امسال پا را فراتر از این گذاشته و  قول ترجمه این کتاب را به زبان‌های دیگر نیز به برگزیدگان چهارمین دوره خود نیز داده است. 

در این میان جوایزی که به تک داستان و نه کتاب و مجموعه کاملی از یک نویسنده اختصاص دارند از اقبال فراوانی برخوردارند و جنبه حمایتی آنان نیز بیشتر است. جوایزی چون جایزه داستان فرشته، داستان تهران، لیراو، پرراس، سلامت، داستان آهن،‌ حیرت، سیمرغ نیشابور و ... جوایزی هستند که به داستان کوتاه اختصاص دارند.  برخی از جوایز داستانی دولتی هستند و برخی خصوصی و در نتیجه تفاوت چشمگیری در میزان مبالغی که برای برگزیدگان در نظر می‌گیرند، وجود دارد. جوایز خصوصی بدون وجود اسپانسرهای مالی به سختی از پس هزینه‌های برگزاری جشنواره‌های خود برمی‌آیند و جوایز نقدی‌شان به مراتب کمتر از جوایز دولتی است. 

نکته‌ای که این میان وجود دارد میزان مبالغی است که در جوایز دولتی برای تک‌داستان‌ها در نظر گرفته می‌شود و تفاوت چندان چشمگیری با جوایز خصوصی  ندارد که دارای امکانات مالی کمتری هستند. به طور مثال سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران حمایت‌های مالی فراوانی می‌تواند در این زمینه انجام دهد و هر گونه حمایت سازمان‌ها و نهادهای مشابه می‌تواند به رونق ادبیات و شکوفایی ادبیات معاصر به ویژه در میان نسل جوان و استعدادهای شهرستان کمک شایانی کند.

در این گزارش به گران‌ترین جوایز ادبی که به تک‌داستان‌ها اختصاص دارد،‌ پرداخته‌ایم. 
جشنواره‌های داستانی فرشته،‌ تهران، پرراس، خودنویس، خاتم و سلامت از جشنواره‌هایی هستند که در فراخوان، به مبلغ نقدی جوایز خود اشاره کرده‌اند. در این گزارش به بررسی مبالغی که به عنوان جایزه نقدی برای بهترین داستان کوتاه در این جشنواره‌ها در نظر گرفته شده، خواهیم پرداخت و نقش آن را در بالابردن تعداد شرکت‌کنندگان بررسی خواهیم کرد.

جایزه خاتم به لحاظ مبلغ جایزه در این میان رتبه اول را داراست. فراخوان چهارمین دوره جشنواره ادبی خاتم (داستان کوتاه، ویژه پیامبر رحمت)  چندی پیش از سوی دبیرخانه این جشنواره منتشر شد. براساس این فراخوان، در آیین اختتامیه که همزمان با ایام مبعث رسول اکرم در فروردین ۱۳۹۸ برگزار خواهد شد، جوایز نویسندگان سه اثر برتر در هر یک از دو حوزه «کودک و نوجوان» و «بزرگسال» به این ترتیب اهدا می‌شود: نفر اول ۱۲میلیون‌تومان به همراه دیپلم افتخار، نفر دوم ۸/۵میلیون تومان به همراه دیپلم افتخار، نفر سوم ۶میلیون‌ تومان به همراه دیپلم افتخار، نفرات چهارم تا ششم، هرکدام 500هزارتومان به همراه لوح تقدیر و جایزه ویژه هیأت داوران، مبلغ 500هزار تومان به همراه لوح تقدیر برای برگزیدگان. این میزان جوایز نقدی در یک مسابقه داستان کوتاه در چند سال اخیر تقریبا بی‌سابقه است. گفتنی است تعداد آثار شرکت‌کننده در این سومین دوره این جشنواره 572 اثر بوده است.

پس از جایزه خاتم به مسابقه داستان‌نویسی خودنویس می‌رسیم؛ جایزه‌ای که سال اول برگزاری خود را طی می‌کند و در همین سال نخست با مبالغی که برای برگزیدگان در نظر گرفته توانسته توجه مسابقه‌دوستان را به خود جلب کند. جوایز این مسابقه عبارتند از: ۱۰ میلیون‌تومان جایزه ویژه هیات داوران و ۳ جایزه به ۳ اثر برتر آرای مردمی که به ترتیب ۵، ۳ و ۲ میلیون تومان است. از نکات جالب این مسابقه این است که شرکت برای داستان‌نویسان حرفه‌ای در آن مجاز نیست و هدف این جایزه  این است که استعدادهای جوان کشف شوند و رقابت نوقلم‌ها با افراد حرفه‌ای نباشد. البته افرادی که کتب تخصصی در حوزه‌های دیگر منتشر کرده ولی تا به حال داستان ننوشته‌اند، می‌توانند در این مسابقه شرکت کنند و نکته دیگر تاثیر آراء مردمی در نتایج داوری است.
 
جشنواره‌های سلامت و جایزه داستان تهران در مقام بعدی قرار دارند و میزان جایزه در این دو جشنواره برای نفرات اول تا سوم یکسان است.  جشنواره «ادبیات سلامت»  نخستین دوره برگزاری خود را طی می‌کند و  هدف آن از برگزاری در سه بخش داستان،‌ فیلمنامه و نمایش‌نامه شناسایی و همچنین آگاه‌سازی و جلب توجه نویسندگان به حوزه سلامت زمینه اثربخشی در این حوزه‌ها و همچنین افزایش تولید آثار باکیفیت و معرفی آن‌ها به جامعه علاقه‌مند ادبیات در ترویج سلامت ذکر شده است.

جایزه داستان تهران هم که امسال سومین دوره برگزاری خود را می‌گذراند و به‌رغم تغییراتی که در گروه مجلات همشهری پیش آمد به کار خود ادامه می‌دهد. در سومین دوره این جایزه 1089 اثر به دبیرخانه این جایزه ارسال شد که  این رقم بالاترین تعداد شرکت‌کننده در سال‌های اخیر است. جایزه داستان تهران سال آینده وارد چهارمین دوره متوالی برگزاری خود می‌شود. اولین دوره این جایزه در حالی برگزار شد که مبالغ نقدی جایزه آن از دیگر جوایز داستانی بیشتر بود. جوایز نفرات اول تا سوم جایزه داستان تهران و جشنواره ادبیات سلامت عبارت است از؛ نفر اول هر بخش، جایزه نقدی به مبلغ ۷میلیون تومان، نفر دوم هر بخش، جایزه نقدی به مبلغ ۵میلیون تومان، نفر سوم هر بخش، جایزه نقدی به مبلغ ۳میلیون تومان. همچنین در جایزه داستان تهران به پنج اثر برتر نیز مبلغی به میزان ده میلیون ریال اهدا می‌شود.
 
رتبه بعدی در این فهرست را جشنواره ملی داستان کوتاه پرراس دارد. این جایزه دومین دوره برگزاری خود را طی می‌کند و یک جایزه استانی است که از سوی دبیرخانه بوشهر و کانون همیاران جوانان دشتستان برگزار می‌شود. شرکت در این مسابقه برای عموم داستان‌نویسان از هر استان و شهری آزاد است. در نخستین دوره این جایزه 860 اثر به دبیرخانه این جایزه ارسال شد. در دومین دوره برگزاری به داستان برگزیده اول، دو میلیون تومان، داستان برگزیده دوم یک‌و‌نیم‌میلیون تومان و به داستان برگزیده سوم یک میلیون تومان اهدا می‌شود. همچنین نفرات چهارم تا دهم لوح تقدیر و جوایز نقدی دریافت خواهند کرد.
 
آخرین جشنواره این فهرست جایزه داستان فرشته است که امسال چهارمین دوره آن برگزار شد. این جایزه یک جایزه موضوعی است و هر سال یک موضوع برای نوشتن داستان در فراخوان خود اعلام می‌کند. این جایزه در چهارمین دوره خود با عنوان آژیر قرمز برگزار شد و 384 اثر به دبیرخانه این جشنواره ارسال شد. جایزه نفر اول بخش داستان این مسابقه مبلغ 2میلیون‌تومان بود و به نفرات دوم تا نهم بن خرید شهرکتاب فرشته اهدا شد.
 
بررسی‌ها نشان می‌دهد که کمتر جایزه‌ای است که تعداد شرکت‌کنندگان در آن از 1000 بیشتر باشد و جایزه داستان تهران در سومین دوره خود با شرکت 1089 اثر از این لحاظ رکورد دار است. مقام بعدی از آن جشنواره استانی پرراس با 860 اثر شرکت‌کننده و جایزه خاتم و فرشته به ترتیب با 572 و 384 اثر در مقام‌های بعدی هستند. باید دید که آیا جشنواره‌های سلامت و خودنویس در اولین سال برگزاری خود می‌توانند از این جهت بر دیگر جشنواره‌های ادبی فائق آیند و همان‌طور که بالاترین مبلغ جایزه را در میان جشنواره‌های داستانی دارند، آمار بالاترین تعداد آثار ارسالی را هم از آن خود کنند یا خیر.