به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در نشست خبری با موضوع قاچاق کتاب که ظهر امروز (دوشنبه 7 آبان)، با حضور نمایندگان رسانه‌های مختلف در ساختمان جدید اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران برگزار شد، محمود آموزگار؛ رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در سخنانی با بیان اینکه اغلب تیراژ کتاب‌های قاچاق کشف شده، بیش از یک هزار نسخه است، گفت: این شبکه وسیع به‌گونه‌ای فعالیت داشتند که عمدتا توزیع کتاب در شهرستان‌ها از کانال‌های قانونی و رسمی انجام نمی‌شده و اغلب کتاب‌ها کتابفروشی‌های شهرستان‌ها توسط این گروه بزرگ تامین می‌شدند، غافل از اینکه تعداد زیادی از این مترجمان و نویسندگان فقط از طریق حق‌التالیف یا حق‌الترجمه ارتزاق می‌کنند و استمرار این روند یعنی آهک ریختن پای درخت نوشتن.
 
وی با بیان اینکه ما در کشور برای برخورد با این پدیده قوانین لازم را داشتیم، عنوان کرد: بی‌اعتنایی این افراد نسبت به قوانین، قانون‌مداری را هدف قرار داده بود که باید با آن برخورد می‌کرد زیرا در قوانین نکته‌هایی برای برخورد با این موضوع پیش‌بینی شده است.
 
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران از اقتصاد نشر به عنوان یکی از آسیب‌های جدی پدیده غیرفرهنگی قاچاق کتاب نام برد و افزود: وقتی ناشران موفق ما که کتاب‌های پرفروشی دارند با این وضعیت مواجه می‌شوند، به مرور ناگزیر به تعطیلی می‌شوند.
 
آموزگار با بیان اینکه از اسفند ماه سال گذشته تحرکات ما برای شناسایی عوامل قاچاق کتاب سرعت گرفت، توضیح داد: نیروی انتظامی به قضیه وارد شد و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در همکاری با این نهاد این موضوع را دنبال کردیم که قاچاق کتاب اقدامی خلاف امنیت ملی است و بی‌تفاوتی دولت آثار سویی بر این موضوع دارد، همچنین قوه قضاییه در دادسرای رسانه کار را دنبال کرد و بخش عمده مشکلات ما حل شده است.
 
وی یادآور شد:‌ حجم اکتشافات ما تا امروز 90 دستگاه وانت ‌نیسان و خاور از مغازه‌ها و کتابفروشی‌ها بوده است، که این کار توسط یک مجموعه انجام شده است که یک خانواده هستند و ممکن است این افراد از وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی پروانه نشر داشته باشند چون جواز کسب از اتحادیه ما داشتند و مغازه کتابفروشی داشتند.
 
آموزگار با بیان اینکه این گروه کتاب‌های 900 دستفروش کتاب را در تهران تامین می‌کردند، گفت: طبق مدارکی که به دست آمده است، غیر از 900 دستفروش، تعدادی کتابفروش هم در سطح شهر تهران هستند که کتاب این گروه را می‌فروختند و تعداد زیادی کتابفروشی در شهرستان‌ها هستند که با این گروه همکاری داشتند.
 
وی با اشاره به انواع کتاب‌هایی که در این پروسه کشف شده‌اند، توضیح داد: این کتاب‌ها سه دسته هستند؛ دسته اول کتاب‌هایی که مالکی ندارند و قبلا مجوز داشتند و الان مجوز نشر ندارند، دسته دوم کتاب‌هایی هستند که خارج از کشور چاپ می‌شوند و از طرق مختلف فایل آن‌ها به ایران رسیده و چاپ شده است که در این زمینه ما خواستار دقت و توجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بحث نظارت بر چاپخانه‌ها هستیم و در تعامل با اتحادیه‌های چاپخانه‌داران، لیتوگرافان و صحافان خواستار تذکر آن‌ها به صنف‌شان شده‌ایم، زیرا چاپخانه‌ها قبل از انتشار کتاب باید از مجوز انتشار آن مطمئن شوند و بعد اقدام کنند.
 
آموزگار همچنین درباره بخش سوم این کتاب‌ها، گفت: این بخش شامل آثار پرفروش ناشران هستند که در شمارگان بسیار بالا چاپ  و روانه بازار می‌شدند، این موضوع موجب شد که در طول سال‌های اخیر مبالغ زیادی نقدینگی از حوزه قانونمدار نشر خارج شده است،‌ پولی که می‌توانست به جیب ناشر و عوامل تولیدکننده کتاب برود.
 
وی با بیان اینکه در کارگروه بررسی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران 25 نفر از اعضا درگیر کار هستند، گفت: همکاران زیادی در کمیته‌های فرعی به ما کمک می‌کنند اما حجم و تعداد این‌ کتاب‌ها بسیار زیاد است و گاهی حتی از توان اتحادیه و نیروی انتظامی خارج است اما ما همه تلاش خود را به صورت شبانه‌روزی انجام می‌دهیم و حتی بخش زیادی از کشفیات ما ساعت 11 یا 12 شب انجام می‌شود.
 
آموزگار تاکید کرد: خوشبختانه اکنون ساماندهی موثر و مفید و جنبش خوبی در صنف راه افتاده است و بسیاری از اعضا و همکاران برای پیگیری موضوع همکاری دارند، حتی برخی از افراد خطاکار به صورت داوطلبانه جلو آمده‌اند تا با اتحادیه همکاری داشته باشند و آدرس و مکان‌هایی که کتاب قاچاق چاپ می‌کنند را معرفی کنند.
 
وی همچنین درباره برخورد با موزع و کتابفروشان متخلف گفت: در پیگیری‌ها و بررسی‌هایی که انجام شده است، در قالب چارچوب نظام صنفی با اصناف متخلف برخورد می‌کنیم و در این پرونده سه کتابفروشی پلمپ شده‌اند.
 
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران درباره سرنوشت این کتاب‌ها هم توضیح داد: هنوز تصمیم خاصی برای این موضوع نگرفته‌ایم و در حال بررسی موضوع با همکاران هستیم و از آنجایی که در این کتاب‌ها حقوق مولف و ناشر در نظرگرفته نشده است، نمی‌توان به چرخه فروش برگردانده شود و اینکه کتاب‌ها برای کارتن‌سازی خمیر بشود یا در میان مناطق محروم و کتابخانه‌ها توزیع‌ شود، هنوز مشخص نیست.
 
آموزگار همچنین درباره ضمانت اجرایی مقابله و برخورد با متخلفان نیز گفت: در قانون حمایت از مولفان و مصنفان مجازات شش ماه تا سه سال برای متخلفان این حوزه در نظر گرفته شده است و علاوه بر آن ناشران می‌توانند درخواست خسارت بدهند، البته سیستم قضایی کشور سابقه کار کردن با این قانون را ندارد و تعداد قاضی‌ها کافی نیست هرچند در سال‌های اخیر در دادسرای فرهنگ و رسانه قضات به این موضوع آشنایی دارند.
 
وی یادآور شد: در جریان کشف کتاب‌های قاچاق در برآوردهای اولیه به این نتیجه رسیدیم که 30 ناشر بیشترین ضرر را از این پدیده غیرفرهنگی دیده‌اند که در میان آن‌ها موسسات انتشاراتی مثل نگاه، چشمه، ققنوس، خوارزمی، امیرکبیر، مازیار، اختران، نشر نو، آموت، نیلوفر و رشد قرار دارند.
 
تاریخچه پیگیری‌ها
آموزگار همچنین با اشاره به سابقه پیگیری‌های اتحادیه در بحث قاچاق کتاب، گفت: در بیست و چهارمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران که آبان ماه سال 95 برگزار شد، ‌در بازدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از کتابفروشی‌های خیابان انقلاب به بحث قاچاق کتاب اشاره کردم و درخواست دادم که این موضوع به صورت جدی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری شود و گفته شد تعداد عناوین این کتاب‌ها زیاد نیست اما همین تعداد، بخش قابل توجهی از اقتصاد صنعت نشر را تشکیل می‌دهد، چون از عناوین پرفروش صنعت نشر ما به شمار می‌آید.
 
وی افزود: دی ماه همان سال گفت‌وگوهای ما با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نتیجه رسید و به تفاهم‌نامه‌ای منجر شد که بر اساس آن قرار شد اتحادیه و وزارتخانه راهکارهایی برای مقابله با این پدیده پیشنهاد کنند، دبیرخانه‌ای در اتحادیه تشکیل شد و به همکاری اعضای مختلف، کار اجرایی آغاز شد و به مرور بر اعضای کارگروه افزوده شد.
 
آموزگار با اشاره به اعضای جدید این کارگروه، توضیح داد: نمایندگانی از رسانه‌های دیجیتال برای بحث بارگذاری فایل کتاب‌ها و نمایندگانی قوه قضاییه برای اینکه مسیر رسیدگی پرونده‌ها هموارتر شود و کاهش موانع در این جلسات حضور داشتند،‌ همچنین جلساتی با فرماندهی نیروی انتظامی تهران بزرگ داشتیم تا همکاری‌ها توسعه پیدا کند.
 
وی ادامه داد: ما زمانی که می‌خواستیم وارد عملیات شویم، دستور مقام قضایی مطرح می‌شد و از آنجایی که ماهیت جرمی که در قانون حمایت از قانون مولفان و مصنفان تعیین شده، جرم خصوصی تلقی شده است، نیاز به این داشت که شاکی خصوصی داشته باشد و مقام قضایی دستور بدهد و تا وقتی این کارها انجام شود، معمولا افراد متوجه می‌شدند.
 
آموزگار با بیان اینکه بررسی موضوع قاچاق کتاب در زمان معاون فرهنگی سید عباس صالحی آغاز شد، گفت: این موضوع در دوران وزارت ایشان هم ادامه داشت و پس از وزارت نیز این موضوع را پیگیری می‌کرد و قرار شد در جلسه‌ای اقدامات خود را بیان کنیم و گفتم که بحث اصلی ما قوه قضاییه است که نتایج پیگیری‌ها این شد که در 25 اسفند ماه سال 1396 جلسه‌ای در دفتر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور سه تن از معاونان قوه قضاییه، فرمانده پلیس امنیت کشور، فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ، معاون فرهنگی و بنده برگزار شد.
 
وی یادآور شد: اگر دولت و مجموع دستگاه‌های سه‌گانه به مقوله کتاب‌های فاقد مجوز با جدیت برخورد می‌کردند هیچ‌گاه این موضوع پیش نمی‌آمد، زیرا کسانی که مبادرت به چاپ کتاب‌های فاقد مجوز می‌کردند دیدند که کسی با آن‌ها کاری ندارد، این موضوع موجب شد که به سمت کتاب‌های پرفروش ناشران بیایند.
 
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با بیان اینکه علاوه بر ناشران،‌ حقوق مولفان و مترجمان نیز در جریان کتاب‌های قاچاق آسیب دیده است، عنوان کرد: به عنوان مثال کتاب ملت عشق که انتشارات ققنوس آن را منتشر می‌کرد، به حدی در زمینه کتاب‌های کپی آسیب دید که ناشر می‌گفت من دیگر این کتاب را چاپ نخواهم کرد،‌ چون قیمت تمام شده کتاب با توجه به حق‌الترجمه‌ای که پرداخت می‌کنم و بقیه هزینه‌ها نمی‌توانم با قیمت کمتری بفروشم، در حالی که این اثر با 40 درصد پایین‌تر از بهای ناشر فروخته می‌شد و ناشر قدرت مقابله را از دست می‌داد.
 
وی تاکید کرد:‌ نباید از این نکته غافل شد که اغلب تعداد اندکی از کتاب‌های ناشران از سوی جامعه با اقبال روبرو می‌شود و خریده می‌شود و اغلب ناشران با سودی که از محل فروش این آثار خود به دست می‌آورند اقدام به انتشار آثار دیگر خود می‌کنند.
 
آموزگار با بیان اینکه متاسفانه برخی از این افراد با نشان دادن تفنگ، همکاران ما در اتحادیه را تهدید می‌کردند که نباید موضوع پیگیری شود، گفت: با وجود چنین قضایایی، اما انسجام و وحدت همکاران ما در اتحادیه و اهالی نشر همه این تهدیدات را از بین برد و ما شاهد اتفاق‌های خوبی در این عرصه هستیم و امیدوار هستیم که بتوانیم نتایج خوبی به دست بیاوریم.
 
به گفته وی، البته رسانه‌ها وظیفه مهمی بر عهده دارد و باید بر روی جامعه کار فرهنگی انجام شود، از سوی دیگر مولفان و مترجمان باید شکایت کرده و حقوق خود را طلب کنند تا جامعه متوجه حقوق تضییع شده آن‌ها بشوند تا بتوانیم با پدیده تکثیر غیرقانونی کتاب‌های پرفروش مقابله کنیم، زیرا اینکار سودجویی مطلق بود و نباید نسبت به آن بی‌تفاوت بود.