یادداشت محمدرضا اربابی به مناسب زادروز عبدالله کوثری:
عبدالله کوثری فاتح سرزمینی است که کریستف کلمب آن را کشف کرد
محمدرضا اربابی، مترجم و مدیرعامل انجمن صنفی مترجمان تهران به مناسبت زادروز استاد عبدالله کوثری یادداشتی را در اختیار ایبنا قرار داده است که در ادامه میخوانید.
و اینک او فاتح سرزمینیست که کریستف کلمب آن را کشف کرد و كوثری، خود کاشف ادبیات آمریکای لاتین است برای مردمان سرزمینش، پارس.
وی گنجینهای است از دیار گنجنامه، مردی از دیار بوعلی، زاده همدان و ساكن سرزمين خورشيد، مشهد که قلمش و زبان و ادبياتش مرهمیست بر زخمهای كهنه زبان فارسی.
آری، از عبدالله کوثری سخن میگویم، مترجمی متواضع و فروتن كه با قدرت قلم توانایش بر غنای زبان فارسی افزوده است و میافزايد. كوثری بر اين باور است كه زبان فارسی هيچ كمبودی در ساختار و واژه ندارد و آنكه گاه مترجمان امروز در ساخت نوواژهها و بهرهگيری از ظرفيتهای نثر فارسی كمكاری میكنند ناشی از دانش كم آنها است و نه پتانسيلهای زبان فارسی.
عبدالله كوثری از نسل مترجمان تکرارنشدنی ایرانزمین است؛ مترجمانی اهل خواندن و غرقشدن در ادبیات، اهل انتخاب آگاهانه و هدفمند آثار یا به تعبیری گزیدهکاری. خصيصهای كه حاصل بررسی و واكاوی عملكرد مترجمان بزرگ و كارنامه متنوع آنهاست و ترجيح خود مترجم بر تمركز روی يک حوزه خاص، ادبياتی دستنخورده، ادبيات آمريكای لاتين، علاقهای كه از شناخت نويسندگان و آشنايی با نثر متفاوت آنها برمیآيد. اين نگرش و بينش كميابی است به حق جای آن در ميان نومترجمان و حتی خيلی از كاركشتگان عرصه ترجمه هم خاليست. ادبيات آمريكای لاتين انتخابی هوشمندانه است، ادبياتی كه هم از نظر غنا و هم از نظر پشتوانه فرهنگی قرابتهای فراوانی با ادبيات سرزمين ايران دارد و تا پيش از كوثری خيلی به چشم نيامده بود.
عبدالله كوثری مترجمی است كه شهد شيرين نثر نويسنده را به جان و دل خواننده میبخشد. مترجمی كه بسيار میخواند از حافظ و سعدی و مولانا، و براي هر ترجمه جديدش دستكم سه كتاب میخواند، كوثری از پراكندهكاری خوشش نمیآيد و علیرغم علاقهاش به ادبيات انگلستان و روس، جذابيت زبان و سبک آمريكای لاتين او را در همين جاده استوار نگاه داشته تا جاودانآثاری خلق كند كه با نام عبدالله كوثری عجين شده است.
كوثری پيشرفت فن ترجمه در ايران را منوط به نقد ترجمه میداند و خود هم دستی بر نقد دارد.
وقتی با كوثری به گپوگفت مینشينی در دنیای اعجابانگیز تجربه و دانش او غرق میشوی، دريايی که بیدریغ به پای تو میریزد.
فراوانی بيرويه آثار ترجمهشده كه زمينه افت كيفيت اين آثار را در پی دارد، از جمله انتقادات كوثری بر بازار ترجمه و نشر است. وی ورود بدون حساب و كتاب فارغالتحصيلان دانشگاهی به عرصه ترجمه ادبی و بازار نشر ايران را يكی از دلايل اين امر میداند. موضوعی كه به اعتقاد كوثری در كنار تكثير قارچگونه ناشران وضعی اين وضعيت نابسامان را رقم میزند. كوثری ترجمههای بد را محصول تقاضای غيراصولی و بیقاعده ناشران میداند و نبود روابط صنفی ميان مترجمان را مانعی برای اين مشكلات معرفی میكند.
بررسی ترجمههای عبدالله كوثری واقعيت بزرگی را در برابر ديدگان ما قرار میدهد، تسلط فوقالعاده بر زبان فارسی. معضلی كه اين روزها بسياری از مترجمان با آن مواجهاند. نقصی كه گاه ترجمههای خوب را هم در دستانداز میاندازد و خوانش را دشوار میكند. وی معتقد است مترجمان سراغ اثری میروند که نویسندهاش را نمیشناسند، پس نمیتوانند زبان و نوع بیان آن نویسنده را خوب از کار درآورند. از طرف دیگر بعضیها تسلط کافی بر زبان فارسی ندارند و زمانی که به سراغ ترجمه میروند حاصل كارشان خوب نخواهد بود. شايد بتوان گفت علت محبوبيت كوثری در ميان مخاطبان علاوه بر شخصيت برجسته و صميمی وی، ادبيات فاخر و ارزشمندی است كه توليد میكند.
عبدالله کوثری، نه تنها مایه فخر و مباهات ترجمه ادبی ایران زمین است، بلکه محبوب مردم و خوانندگان کتاب است.
جوايز مختلف و انتخاب شایسته عبدالله کوثری بهعنوان مترجم ادبی محبوب مردم در ۵ سال اخیر در چهارمین جشن ملی مترجمان كه به همت انجمن صنفی مترجمان برگزار میشود گواهی است بر این مدعا، شاهدی است بر حال خوش خواندن كتابدوستان از آثار برگردانشده كوثری.
نامش بلند و قلمش مانا
نظرات