در ابتدای این کتاب شاهد یادداشتی از غلامرضا امامی، درآمدی از محمدرضا اصلانی و دو مطلب از م.آزاد و احمدرضا احمدی هستیم.
زنده‌یاد شیروانلو در این کتاب شعرهایی از آنا گرکی، شاعر الجزایر، ابوالقاسم شابی، شاعر تونس، ادونیس، ولید اخلاصی، محمد ماغوط و نزار قبانی، شاعران سوریه، عبدالوهاب بیاتی، بلند حیدری و بدرشاکرالسیاب از عراق، جبرا ابراهیم جبرا، سمیح القاسم، محمود درویش و هارون‌هاشم رشید از فلسطین، جبران خلیل جبران، انسی حاج، خلیل حاوی، یوسف الخال از لبنان و احمد عبدالمعطی حجازی، صلاح عبدالصبور و محمد فیتوری از مصر را آورده است.
در یادداشت ابتدایی این کتاب غلامرضا امامی می‌گوید که 11 سال پس از سرایش «افسانه» از سوی نیما، شعرنو عرب در عراق شکل می‌گیرد و آورده است: «یازده سال پس از سرایش «افسانه» و طرح تغییرات فرمی در شعر و پیدایش شعر نو در ایران، در کشور عراق نیز بنایی برای شعر معاصر و نو عرب پی‌افکنده شد.نازک‌الملائکه نخستین شعرنو را با نام «الکولیرا» (وبا) سرود. این شاعر بغدادی، دوران شعر کهن و کلاسیک عرب را روزگاری تاریک نامید و طلوع ادبیاتی نو را نوید داد.
محمدرضا اصلانی نیز در بخشی از درآمدی که در هفتم دی‌ماه سال 1368 بر این کتاب نوشته، آورده است:
«به تاریخ ما –که تقدیر گذشتن از آتش‌ها و دل‌سپردن به زایش‌هاست؛ فراسوی هجوم‌ها و باج‌ستانی‌ها، اندوختن و ویران‌کردن- انسان ایرانی، به عنوان کلیتی متبلور شده در یک فرد، آنچه را در کار پریشیدن و از دست شدن بود، آنچه را که می‌شد از برای جهانی آرمانی فراهم آورد، سازمان و جهت نمی‌داده است. او در این راه نسبت به زمانه و موقعیت، گاه یک مبارز بوده است؛ گاه ایثارگر، گاه معلم و گاه کارگزاری ایستاده در دو سوی مردم و حکومت. اینان خود سوخته‌اند تا چون ققنوس، آن جوهر پروبال گیرنده بماند به زیر آنچه در کار خاکستر شدن است؛ تا فرهنگی را و آرمانی را بازسازی کند و زنده نگه دارد.»
در یادداشتی از م.آزاد نیز که در سال 68 نوشته شده، آمده است: «در این زمانه فراموشکار، فیروز شیروانلو را که می‌شناسد؟ این هنرشناس، طراح، گرافیست، نقاش، نویسنده اندیشه‌ورز، شوررشگر، پوینده راه‌های دشوار و ناشناخته را، انسانی که با دست‌های خالی فرهنگ‌آفرین بود و در کار هنر هم، سرمایه اصلی را نیروی کار می‌دانست. او سرشار از نیرویی سازنده با تخیلی غنی بود.»
احمدرضا احمدی نیز در یادداشتی به فیروز شیروانلو می‌پردازد و از دوستی، رفاقت و همکاری با او می‌گوید. احمدی در این یاداشت اشاره می‌کند که مادرش شیروانلو را مسیح صدا می‌کرده و داستان دلایل این نامگذاری را نیز بیان می‌کند.
در یکی از شعرهای این کتاب که سروده احمد عبدالمعطی حجازی است، می‌خوانیم:
«در پایان شب از بستر می‌خیزم.
بی‌خواب، جامه می‌پوشم و بیرون می‌شوم
گام‌زنان به آرامی
چونان‌که گویی تنها عزادار مراسم تشییعم؛
نجواکنان اندوهبار
نجواکنان بی‌ریا
نجواکنان ناساز
شب بر شما خوش ای مردگان! تسلیت را آغاز کنید.
شب بر شما خوش.»
همچنین در پشت جلد این کتاب از محمود درویش آمده است:
«نخواب، نازنین!
پرندگان خودکشی می‌کنند
آن‌گاه که ماه فرو می‌ریزد
به‌سان آبگینه‌های شکسته
سایه، ننگ ما را می‌نوشد
و گریز خود را پنهان می‌کنیم
آن‌گاه که ماه فرو می‌ریزد
عشق حماسه‌ای می‌شود.»
در این کتاب شاهد آن هستیم که شاعران دغدغه‌های نزدیک به هم دارند و بیشتر موضوعات کتاب پیرامون آینده، عشق، وطن، خاک و آبادانی سرزمین است.
کتاب «شعر جهان عرب» با انتخاب و ترجمه زنده‌یاد فیروز شیروانلو در 204 صفحه، شمارگان 500 نسخه و به‌بهای 29 هزار تومان از سوی انتشارات روزبهان راهی بازار نشر شده است.
نظر شما