ابراهیم حیدری؛ مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره برگزاری دو رویداد انتخاب پنجمین پایتخت کتاب ایران جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب بیان کرد: رویداد‌های ترویج کتاب‌خوانی در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، همزمان با آغاز فعالیت دولت یازدهم شکل گرفت.
 
وی افزود: توسعه عدالت فرهنگی در مناطق کمتر برخوردار به‌ویژه‌ شهر‌ها و روستا‌های دور‌افتاده، برخورداری اقشار مختلف جامعه از یارانه‌های حوزه نشر و ایجاد هم‌‌افزایی بین دستگاه‌ها و نهاد‌های مرتبط رویداد‌های ترویجی طراحی شده است. این رویداد‌‌ها شامل چهار برنامه روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب، انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران، جام باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان و تقدیر از مروجان کتابخوانی است.

برنامه‌های ترویج کتابخوانی به پویش اجتماعی تبدیل شده است
حیدری ادامه داد: به‌نظر می‌رسد نهال رویداد‌های ترویج کتابخوانی که دو برنامه آن یعنی پایتخت کتاب و روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب پنجمین دوره خود را تجربه می‌کنند، به رشد و پویایی رسیده است. به‌عبارت دیگر برگزاری این رویداد‌ها به‌عنوان یک مطالبه اجتماعی یا پویش اجتماعی در سطح جامعه پیگیری شود.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: تقویت حوزه کار‌یابی در روستا‌ها، توجه به فعالیت‌های زیست محیطی، تشکیل کارگا‌ه‌های آموزش ترویج کتابخوانی، تقویت ارتباط بین نویسندگان و تولید‌کنندگان علم و فرهنگ با روستا‌ها و عشایر دور‌افتاده، تقویت ارتباط مسئولان ستادی با روستا‌ها، توجه به اقشار آسیب‌پذیر به‌ویژه زنان و کودکان از‌جمله اهداف ضمنی برگزاری رویداد‌های ترویج کتابخوانی است.

افزیش مشارکت 15 درصد در جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب  
حیدری با اشاره به میزان مشارکت در برگزاری پنجمین دوره جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب، گفت: پنجمین دوره جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب رشد 15درصدی میزان مشارکت را نشان می‌دهد؛ بنابر آمار‌ها، 1406 روستا‌ و 172 شهر با ارسال اثر به دبیر‌خانه جشنواره این رویداد را شکل دادند.
 
وی بیان کرد: بعد از داوری آثار 20 روستا‌ها به‌عنوان نامزد‌ نهایی انتخاب شدن که از این تعداد 10 به‌عنوان روستای دوستدار کتاب و 10 روستا‌ به‌عنوان روستای تقدیری معرفی خواهند شد.
  
حیدری درباره تغییر معیار‌های داوری در پنجمین دوره جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب ادامه داد: اجرای برنامه‌های ارسالی ادوار گذشته به‌عنوان یکی از معیار‌های داوری در نظر بوده است؛ به‌عبارت دیگر داوران به دنبال این بودند که آیا مسئولان فرهنگی روستا‌ها و عشایر فقط به تدوین برنامه‌ها اکتفا کرده‌اند یا به اجرای برنامه‌ها نیز توجه داشته‌اند؛ بنابراین اجرای برنامه‌ها به‌عنوان یک شاخص در نظر است.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: با توجه به اینکه دبیر‌خانه جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب طی سال فعالیت دارد و دبیر‌خانه دائمی تعریف شده است هر سه ماه، گزارش برنامه‌های ترویجی را دریافت و بررسی می‌کند؛ علاوه‌بر‌این سفر‌های منطقه‌ای برای بررسی فعالیت‌ها نیز انجام می‌شود.
 
حیدری ادامه داد: داوران علاوه بر توجه به شاخص‌های داوری به مناطق کمتر برخوردار نیز توجه ویژه دارند.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره‌ مشارکت 172  شهر در رویداد پایتحت کتاب کتابخوانی گفت: بعد از انتخاب 20 شهر نامزد پایتخت کتاب ایران، پنج شهر بعد از داوری نیمه نهایی معرفی شدند و در نهایت یک شهر به‌عنوان پنجمین پایتخت کتاب ایران و چهار شهر به‌عنوان شهر‌های خلاق معرفی خواهند شد.  

توسعه کتابفروشی‌ها از‌جمله اهداف برنامه‌های ترویج کتابخوانی است
حیدری در بیان اهداف و معیار‌های انتخاب پایتخت کتاب بیان کرد: توسعه زیر‌ساختی و تقویت برنامه‌های ابتکاری در حوزه ترویج کتابخوانی است از جمله اهداف این رویداد است؛ بنابراین میزان توسعه کتاب‌فروشی‌ها و کتابخانه‌ها، ایجاد شبکه‌های ترویج کتابخوانی، تقویت زمینه‌های ارائه ایده‌‌های نو و ابتکاری، تاثیر‌گذاری فعالیت‌های ترویجی بر دیگر شهر‌ها و همچنین استقبال مردمی از این برنامه‌ها از‌جمله معیار‌های داوری جشنواره‌ها روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب و پایتخت کتاب ایران است.
 
درباره نامزدی چند شهر از یک استان‌ به‌عنوان نامزد انتخاب پایتخت کتاب ایران بیان کرد: استان‌هایی که چند شهر آن‌ها به‌عنوان نامزد معرفی پایتخت کتاب ایران انتخاب شدند، طی چند سال گذشته به‌طور مستمر فعالیت‌های قابل‌توجهی داشتند؛ علاوه‌براین هم‌افزایی دستگاه‌های فرهنگی این شهر‌ها از‌جمله شهر‌داری‌ها، ادارات کل کتابخانه‌های عمومی، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین کانون فرهنگی هنری مساجد در انتخاب چند شهر از یک استان تاثیر داشته است.
 
وی افزود: طی دوره‌های گذشته استان‌های خراسان شمالی، یزد و یا فارس هر سال چند نامزد در رویداد پایتخت کتاب و یا در جشنواره روستا‌ها و عشایردوستدار کتاب داشته‌اند. استان‌های فارس و یا خراسان شمالی بیش از 100 تا 150 روستا‌های مشارکت‌‌کننده دارد و جشنواره روستای دوستدار کتاب را به‌طور مستقل برگزار می‌کنند.

انتخاب روستای برگزیده از برگزیده‌‌های ادوار گذشته
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: آثار روستا‌های برگزیده دوره‌های قبل در دوره‌های آتی، جداگانه بررسی می‌شود به‌عبارت دیگر آثار 22 روستای برگزیده دریافت و داروی شده است. روستای منتخب به دلیل استمرار در فعالیت‌های ترویجی به‌عنوان روستا‌ی برگزیده ادوار گذشته انتخاب می‌شوند.

رصد مستمر شهر‌های پایتخت کتاب  
حیدری درباره انتخاب پایتخت کتاب برگزیده بیان کرد: مشابه داوری روستا‌های برگزیده ادوار گذشته، در نظر داریم پایتخت کتاب برگزیده را نیز انتخاب کنیم، اما با توجه به اینکه هر سال یک شهر به‌عنوان پایتخت کتاب انتخاب می‌شود، این جریان را بعد از برگزاری چند دوره دیگر خواهیم داشت. فعالیت شهر‌های منتخب عنوان «پایتخت کتاب» به‌طور مستمر رصد می‌‌شود. یکی از اولویت‌های معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توجه به شهر‌های پایتخت کتاب ایران است.        
 
وی افزود: شبکه شهر‌های دوستدار کتاب ایران، فعالیت‌های پایتخت کتاب را با همراهی شهرداری شهر که از اعضای شبکه است بررسی می‌کند. مقرر شده بعد از آئین اختتامیه انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران، کارگروه رصد برنامه‌های پایتخت کتاب تشکیل شود. گزارش‌‌های سه ماهه فعالیت ترویجی پایتخت کتاب در این کارگروه بررسی خواهد شد؛ به‌عبارت دیگر هدف نباید فقط کسب عنوان پایتخت کتاب ایران باشد بلکه استمرار فعالیت‌ها اولویت است. اگر شهری در اجرای برنامه‌ها ناتوان باشد جایزه قابل باز‌پس‌گیری است.
 
افزایش مشارکت بخش خصوصی اولویت رویداد‌های ترویج کتابخوانی است  
حیدری با تاکید بر اهمیت مشارکت بخش خصوصی در جریان اجرای برنامه‌های ترویجی ادامه داد: آنچه در رویداد‌های ترویجی با اهمیت است، کمرنگ بدون بخش دولتی و تقویت مشارکت بخش خصوصی است؛ به‌عبارت دیگر در این جریان دولتی باید نقش هماهنگ‌کننده و تسهیل‌گر باشد. استفاده از قابلیت‌های محلی و بومی از‌جمله شاخص‌های مهم ارزیابی‌هاست.   
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره راه‌های افزایش میزان مشارکت مسئولان فرهنگی در رویداد‌های ترویجی بیان کرد: هر ساله در شهر پایتخت کتاب و همچنین در موسسه خانه کتاب نشست هم‌اندیشی و کارگاه آموزشی ویژه معاونان فرهنگی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مراکز استان‌ها برگزار می‌شود.
 
وی ادامه داد: شیوه ارائه برنامه ‌تدوین فر‌م‌ها و اهداف برنامه‌های ترویجی در این نشست‌ها تشریح می‌شود؛ علاوه براین با سفره‌های استانی نشست‌های متعددی با فرمانداران و دهیاران برگزار می‌شود. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سفر‌های استانی  برنامه‌های ترویج کتابخوانی اولویت است.