ابلاغ و تبلیغ به معنی رساندن یک پیام یا محتوا به دست مخاطب امری تازه نیست؛ تا جایی که در خاطرات بشر ثبت شده است، همواره چنین فعالیت یا فعالیت‌هایی وجود داشته است. اما «تبلیغات» به معنی خاص امروزین آن که تفاوت ماهوی با گذشته یافته و به مقوله‌ای جدید تبدیل شده است بخشی مهم از زندگی مدرن به حساب می‌آید. اهداف و غایات مدرنیستی در بخش‌های مهمی به واسطه تبلیغات، سیطره و رواج یافته و می‌یابند.
از جمله ویژگی‌های اصلی این کتاب، صراحت نویسنده و بیان روشن او در مورد وضعیت جامعه مدرن و شرایط حاکم بر جوامع «دموکراتیک» است. نویسنده هیچ ابایی از بیان صریح این نکته که جامعه لیبرال دموکراتیک آمریکا را عده‌ای قلیل با برنامه‌ریزی و تبلیغات مدرن اداره می‌کنند، برای افراد سلیقه و خواست می‌تراشند و کاری می‌کنند که افراد احساس کنند که این سلیقه و خواست ریشه در درون و انگیزه‌های خودخواسته آنان دارد؛ ندارد.
درواقع نویسنده این سبک اداره تبلیغاتی جامعه مدرن توسط گروهی از صاحبان ابزارهای تبلیغاتی را تشریح و مکانیسم آن را تبیین می‌کند. به حدی که می‌توان به اختصار کتاب حاضر را، «بیان صادقانه‌ای از اداره غیرصادقانه» دموکراسی‌های لیبرال نامید.
به عنوان مثال در یکی از جملات آغازین کتاب نویسنده با صراحت بیان می‌کند: «ما تحت سیطره حکومت هستیم، ذهن‌های ما مدل‌سازی شده‌اند، سلایق ما شکل داده شده‌اند، عقاید ما ارائه شده توسط گروه خاصی است و همه این‌ها توسط مردانی که ما هرگز در مورد آن‌ها چیزی نشنیده‌ایم صورت گرفته است و این امر نتیجه منطقی شیوه سازمان‌دهی جامعه دموکراتیک ماست. در این شیوه اگر قرار باشد در جامعه‌ای که در آرامش فعالیت می‌کند زندگی کنیم، تعداد وسیعی از انسان‌ها باید با هم مشارکت کنند. »
البته نویسنده این مطالب را نه به عنوان یک منتقد و مخالف، بلکه به عنوان یک حامی پروپا قرص، یک راهنما و به تعبیر خودش به عنوان یک مشاور روابط عمومی بیان می‌کند. به عبارت بهتر، نویسنده از این امر که گروهی اندک جامعه دموکراتیک را اداره می‌کنن ناراضی نیست بلکه آن را ضرورتی مفید لازم و امری قابل تقدیر دانسته و نسبت به آن ترغیب و تشویق نیز می‌کند.
او در انتهای فصل اول کتاب در توضیحی درباره محتوای آن می‌نویسد: «هدف این کتاب آن است که ساختار این مکانیسم را که ذهن عمومی را کنترل می‌کند توضیح دهد و بیان دارد که چگونه این ساختار به واسطه درخواست‌دهندگانی خاص که می‌خواهند مقبولیت عمومی برای یک ایده و یا یک کالا فراهم آورند به کار گرفته می‌شود. این کتاب در عین حال تلاش خواهد کرد تا جایگاه مناسب تبلیغات جدید را در ساختار دموکراتیک مدرن مشخص کند و مقررات اخلاقی و عملی آن را که به مرور در حال شکل گیری است، معین کند.»
تبلیغ و تشویق و ذوق‌زدگی نسبت به تولید انبوه و مصرف‌گرایی مدرنیستی از ویژگی‌های اصلی این کتاب است؛ که با توجه به زمان نگارش آن در نیمه اول قرن بیستم چندان عجیب به نظر نمی‌رسد. درواقع کتاب حاضر از کتب مبنایی و آغازگر مباحث تبلیغات مدرن است. با گذشت قریب به یک قرن از آغاز چنین مباحثی تبلیغات متوقف نشده و شیوه‌ها و روش‌های به کار گرفته شده توسط تبلیغات‌چیان مدرن نیز متوقف نشده است.
ادوارد لوئیس جیمز برنیز را پدر روابط‌عمومی و از اصلی‌ترین پایه‌گذاران تبلیغات مدرن در جامعه آمریکا معرفی کرده‌اند. برنیز سال‌ها در خدمت دولت، سرمایه‌داران و کارخانه‌جات آمریکایی برای ترویج کالاها و سبک زندگی مورد نظر آن‌ها برای مردم آمریکا و دیگر نقاط جهان بوده است.
کتاب «پروپاگاندا؛ افکار عمومی چگونه تولید و تحریک می‌شوند» تالیف ادوارد برنیز با ترجمه سید مجتبی عزیزی با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه در ۱۴۴ صفحه و به قیمت ۸۵۰۰ تومان توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) منتشر شده است.
نظر شما