به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، محمدرضا سوقندی؛ مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثارگران، در حاشیه بازدید از سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، دقایقی مهمان تحریریه ایبنا بود و از وضعیت نشر و کتاب و فعالیت‌های فرهنگی در حوزه ایثار سخن گفت.
 
وی در این دیدار بیان کرد: یکی از مهم‌ترین اقدامات تبلیغی و ترویجی برای بحث کتاب و تحقق شعار «خواندن توانستن است»، قدرت بهره‌گیری از رسانه است. یک بخش رسانه‌های عام هستند که می‌توانند در بحث تبلیغ و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی، به‌عنوان یک دانش فرابخشی و میان‌رشته‌ای اقدام کنند، چون کتاب ازجمله مولفه‌های فرهنگی است که در همه حوزه‌ها و عرصه‌ها نقش دارد. در برخی عرصه‌ها تعیین‌کننده بوده و در برخی بخش‌ها هم موثر است. اما خبرگزاری کتاب ایران، نگاه تخصصی به حوزه کتاب دارد که به‌نظرم می‌تواند جریانی را راه‌اندازی کند که ما خبرنگارانی داشته باشیم که در جریان‌شناسی کتاب تخصص داشته باشند؛ از شکل‌گیری نظام اندیشه‌ای کتاب که تولید است که به نویسندگان، مصنفان و مترجمان و اهالی قلم برمی‌گردد تا صنعت نشر در بحث تولید و شبکه توزیع کتاب، و یکی از این شبکه‌های توزیع، نمایشگاه‌ها هستند و مهم‌ترین آن‌ها نیز نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است.
 
کارکرد نمایشگاه فراتر از کتاب دیدن و کتاب خریدن است

سوقندی افزود: به‌نظر من، کارکرد نمایشگاه فراتر از کتاب دیدن و کتاب خریدن است. نمایشگاه به یک باشگاه، نهاد و جریان فرهنگی تبدیل شده و ما باید ببینیم از ظرفیت این جریان فرهنگی با توجه به نوع، تنوع و تکثر مخاطبان، چه در بخش بین‌الملل و چه در بخش داخلی، چقدر می‌توانیم بهره بگیریم و از همه مهمتر در این جریان، جریان بهره‌وری یا مخاطب است. همه در یک زنجیره تلاش می‌کنند تا کتاب تولید شود. وقتی کتاب تولید شد، به مصرف فرهنگی می‌رسد که همان خواندن است. این نقطه‌ای است که امروز با چالش مواجه هستیم. نمایشگاه شلوغ است و وضع بازار نشر علیرغم همه کاستی‌ها و محدودیت‌ها و تهدیدهای اقتصادی، با ازنظر عناوین کتاب مطلوب است، ولی باید ببینیم آیا این جریان توانسته خواندن را توانا کند و مخصوصا نسل جدید جامعه را توانمند کند به اینکه از این ابزار فرهنگی بهره بگیرند یا نه؟! این بخشی است که در نمایشگاه باید بیشتر به آن بپردازیم.
 
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثارگران در ادامه با اشاره به جایگاه ویژه کتاب در میان دیگر حوزه‌های فرهنگی ازجمله هنرهای تجسمی و سینما، گفت: یکی از دلایل آن، بحث دین است. کتاب، معجزه دین ما است. یعنی اگر خداوند ابزاری و مقوله‌ای موثرتر، بالاتر و جاودانه‌تر و جهانی‌تر از کتاب می‌بود، آن‌را معجزه دین ما قرار می‌داد. پیامبران قبل از پیامبر اسلام و خود حضرت محمد (ص)، معجزات دیگری هم داشتند، معجزه دین خاتم که دین کامل است، جهان‌شمول بودن و انسان‌شمول بودن آن است. کتاب ورا مکانی و ورا زمانی و به نوعی جهان وطنی است؛ رسانه‌ای برای همه عصرها و همه نسل‌ها.
 
کتاب نشانه خردورزی و عقلانیت است

وی تصریح کرد: ما در گام دوم انقلاب اسلامی، می‌خواهیم تمدن نوین اسلامی را رقم بزنیم و بدون کتاب این کار تحقق پیدا نخواهد کرد. یعنی باید در هر جایی، باید از شاخص‌هایمان کتاب باشد؛ در انتخاب‌ها، انتصاب‌ها و مدیریت‌هایمان باید جایگاه کتاب مشخص باشد. کتاب نشانه خردورزی و عقلانیت است.
 
سوقندی همچنین با تاکید بر توجه به مقوله نذر فرهنگی، ادامه داد: چرا نمی‌‌توانیم نگاه‌های حسرت‌آمیز جوانان و نوجوانانی را که مشتاقند به یک کالای ناب به اسم کتاب دست پیدا کنند، را ببینیم و خواسته‌شان را برآورده کنیم؟! البته سیاست تسهیلات و دادن بُن و ...، خوب است، ولی در ادامه به یک مقوله‌ای می‌رسیم که شرح وظایف ماست و آن میراث فرهنگی است. در جامعه ما افراد زیادی هستند که نذر و وقف می‌کنند و در بخش‌های مختلف خدمات اجتماعی دارند. من می‌گویم ما باید به این فرهنگ توجه و به اقتصاد نشر کمک کنیم. ما باید به جایی برسیم که نسل جدیدمان به هر کتابی که آرزو دارد، دسترسی پیدا کند و با حسرت از نمایشگاه خارج نشود. این مستلزم ایجاد یک ساختار، به نام نذر فرهنگی یا ایثار فرهنگی است، مثلا افرادی که توانایی و تمایل دارند، مبالغی را به این امر اختصاص دهند. دولت باید تسهیلات فراهم کند، ولی با توجه به حجم جمعیت کافی نیست، باید رسانه‌ها در زمینه فرهنگ‌سازی در بخش مردمی کار کنند.     
 
شناسایی نیازهای فرهنگی متناسب با افراد جامعه

مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثارگران، افزود: با این موضوع که خیلی‌ها برای تفریح به نمایشگاه می‌آیند، مخالفم. اتفاقا باید جنبه‌های نشاط و سرگرمی را در نمایشگاه زیاد کنیم، ولی کسی که به نمایشگاه می‌آید، هدفش کتاب است. اما اگر آمد و گفت چیزی ندیدم و نخریدم، نشانه این است که ما نیازهای جامعه‌مان را نشناخته‌ایم و نتوانسته‌ایم تولید نشر و اندیشه را با نیازها متناسب کنیم. مثل تشنگانی که برای جرعه‌ای آب لَه‌لَه می‌زنند، ولی آب گوارا و سالم پیدا نمی‌کنند. اینها را باید با نظرسنجی و گفت‌وگو، نیازسنجی کنیم و بسته‌های فرهنگی متناسب با آنها ارائه دهیم. بی‌تردید بخشی از افرادی که به نمایشگاه می‌آیند، اِقناع نشده برمی‌گردند. این دیگر مشکل اقتصادی نیست، مشکل فرهنگی است، چون نیازهایشان را پیدا نمی‌کنند.
 
وی گفت: این نمایشگاه سه دهه را طی کرده است. برخی از تشکیلات و ساختارهایی که از اولین دوره وجود داشته، همچنان پابرجاست. ما تغییر نسل داده‌ایم و نمایشگاه باید بازمهندسی و متناسب با نیازهای امروز طراحی شود. حتی در ارائه خدماتی مانند بُن‌کارت، باید نظام‌های نو را دنبال کنیم و فناوری را بیشتر به خدمت بگیریم، تا در کنار حضور فیزیکی آدم‌ها، در فضای گسترده مجازی هم آن را عرضه کنیم. اگر نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران چند میلیون بازدیدکننده حقیقی دارد، باید چندصد میلیون بازدیدکننده مجازی داشته باشد.
 
حضور امور ایثارگران در نمایشگاه، فراتر از داشتن غرفه است

سوقندی ادامه داد: ما معتقدیم حضور امور ایثارگران و خانه فرهنگ ایثار در نمایشگاه کتاب، فراتر از داشتن غرفه و نگاه بخشی است و باید از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم. اگر هم قرار باشد در نمایشگاهیم حضور پیدا کنیم، باید با یک رویکرد جامع و کامل باشد. امسال در جریان برپایی نمایشگاه، در رایزنی با ناشران و نویسندگان درحال پیگیری و برنامه‌ای دیپلماسی ایثار برای طول سال و آینده هستیم.
 
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثارگران در پایان با اشاره به مقوله نشر کتاب در دفتر امور ایثارگران، اظهار کرد: با تاکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ما باید ستاد وزارتخانه در موضوع ایثار در کل کشور باشیم. معتقد نیستیم که ما هم باید یک ناشر در کنار دیگر ناشران باشیم. باید از ظرفیت‌های حوزه نشر و ناشران در سراسر کشور، استفاده کنیم. البته در حال انجام پروژه‌ای تحت‌عنوان طرح تکریم ایثارگران و رزمندگان در ستاد وزارتخانه و استان‌ها هستیم تا در یک دوره زمانی، بتوانیم ده‌ها جلد کتاب از مجموعه خاطرات و روایات ایثارگران داشته باشیم. سعی داریم این کار را توسعه دهیم و اگر هر استان خاطرات ایثارگران خود را ثبت و تدوین کند، آن زمان به مجموعه‌ای دست پیدا می‌کنیم که حضورمان در نمایشگاه کتاب هم معنادار می‌شود.