به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) موسی بیدج را بیشتر با ترجمه اشعار شاعران معروف عرب‌زبان به فارسی می‌شناسیم. او تاكنون موفق به تألیف و ترجمه بیش از 50عنوان كتاب شده كه از بین آنها 10 اثر او در كشورهای لبنان و كویت منتشر شده است. «عیسی پسر انسان»، «دیوانه»، «شعرهایی كه در كوچه می‌دوند»، «آسمان زعفرانی» و «عاشق ناشی» نمونه‌هایی از تالیفات و ترجمه‌های اوست.

این شاعر و مترجم در زمان حضور خود در سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، دقایقی مهمان ایبنا بود و در گفت‌وگو با این خبرگزاری از مهم‌ترین دغدغه‌هایش در ترجمه اشعار فارسی به عربی سخن گفت.

بیدج بیان کرد: یکی از دغدغه‌های من همیشه این بوده است که ادبیات ما به خارج از مرزها برود. جغرافیای فرهنگی ایران، جغرافیای سیاسی نیست و جغرافیای فرهنگی می‌تواند تا آن سر دنیا پیش رود. وقتی که در سال 1606 کتاب سعدی به آلمانی ترجمه و چاپ می‌شود نشان‌دهنده این است که ادبیات ما رونده است و ساکن نیست. ما باید از پیشروی این ادبیات حمایت کنیم.

وی افزود: سیاست مرزها را می‌بندد ولی فرهنگ مرزها را باز می‌کند. ما با ملت‌های جهان مشکلی نداریم پس مرزهای ما باید باز باشد و باید به ادبیات و فرهنگ فراتر از مرزها توجه کنیم. اگر کسانی غیر ایرانی علاقه‌مند به فرهنگ ما هستند و آثار ما را ترجمه می‌کنند ما باید به آنها توجه کنیم. سینمای ما در جهان شناخته شده و ادبیاتِ گذشته ما هم همین طور است. ادبیات امروز باید در جهان شناخته شود. بدون توجه به اینکه ببینیم چه کسی این ترجمه را انجام داده _ یعنی اینکه فلان فرد را دوست ندارم برای همین نثر کتابش را نمی‌بینم _ نباشد.

 مترجم «ریتا... عشق و یاسمن» اثر محمود درویش در پاسخ به اینکه ترجمه آثار امروز را به زبان عربی چگونه می‌بینید؟ گفت: کارشناسان باید کتاب‌ها را بررسی کنند و آنچه برای ترجمه مناسب است را انتخاب و از یک عده بخواهند این کار را انجام دهند. این ها همه نیاز به حمایت دارد.

بیدج به کتاب تازه‌اش که «شعر زنان ایران» نام دارد اشاره کرد و بیان داشت: در نمایشگاه کتاب سیزدهمین کتاب من به زبان عربی رونمایی شد. این کتاب «شعر زنان ایران» نام دارد و به زبان عربی است. در این کتاب شعر شاعران مختلف از سیمین بهبهانی و طاهره صفارزاده تا شاعران زن امروز بررسی شده که در مجموع 77 شاعر می‌شود، اما بی‌شک ما می‌توانیم 500 شاعر زن داشته باشیم که آثارشان را ترجمه کنیم. با یک گل بهار نمی‌شود و اگر می‌خواهیم گلستانی پدید بیاوریم که بهار داشته باشد باید تلاش جمعی کنیم.

وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت نمایشگاه کتاب را در این دوره چگونه ارزیابی کردید؟ واقعیت این است که ما دستمان برای کتاب خریدن نمی‌رود. هر کتابی را که برداریم کمترین قیمت آن 20 هزار تومان است. اگر بخواهیم حتی بگوییم 20 هزار تومان پولی نیست، تصور ذهنی ما از قیمت کتاب این نیست. در تصور ذهنی ما کتاب باید خیلی ارزان‌تر از این حرف‌ها باشد. یکی از موانعی که سبب شده رویکرد مردم به کتاب کمتر شود گرانی است. موضوع دوم برای خرید کتاب این است که بازار قاچاق و کپی باید کمتر شود.

چرا در سبد خانوارمان کتاب نیست؟
مترجم کتاب «بلقیس و عاشقانه‌های دیگر» گزیده‌ای از شعرهای نزار قبانی ادامه داد: در کنار کتاب‌های خوب، کتاب‌های بد هم زیاد داریم.  انتخاب‌های ما بر اساس سابقه ذهنی، تجربیات و  صحبت‌های دوستان است. متاسفانه اینکه 80 میلیون جمعیت داریم و ناشر باید تنها صد جلد کتاب چاپ کند آدم را دلتنگ می‌کند. چرا ما باید کتاب در سبد خانوارمان نباشد؟ اگر بخواهیم به پیشینه دیرینه یک ملت نگاه کنیم باید ببینیم چقدر کتابخوان دارد. امروزه به دلیل اینکه مسائل اقتصادی در اولویت است در سبد خانوار کتاب وجود ندارد. درست است که کتاب برای روح آدمی است اما جسم باید در کنار روح سواد داشته باشد. نمایشگاه کتاب را به فال نیک می‌گیرم. مردم شادمانه می‌آیند و همین که در کنار تنقلاتی مانند غذا، بستنی و چای، بو و عطر کتاب را استشمام کنیم خودش یک مزیت است. 

بیدج در پایان به دلایل عدم حضور خود در نشستی در سی‌و‌دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اشاره کرد و گفت: من از سخنرانی اطلاع نداشتم و چند ساعت قبل به من اطلاع دادند. من در آن زمان شهرستان بودم و حتی گله کردم به اینکه بروشور چاپ می‌کنید و سخنران را تعیین می‌کنید و به او نمی‌گویید! اگر در نشست حضور نداشتم تنها دلیلش این بود که اطلاع نداشتم. به هر حال نیت خیر بوده و منم شهرستان بودم و نمی‌توانستم خودم را برسانم. البته در شلوغی نمایشگاه همیشه کارهای شتابزاده اتفاق می‌افتد.