اکبر فرجی، مدیر کتاب‌فروشی گوهر در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با اشاره به کتاب‌های خاصی که فروش خوبی دارند، بیان کرد: اینک یک کتاب توسط چه نشری چاپ شده، در میزان فروش آن موثر است. زمانی که نام یک ناشر بزرگ روی کتاب قرار می‌گیرد، مخاطبان خاص و مطلع به آن کتاب اعتماد بیشتری پیدا می‌کند.

وی افزود: این موضوع در مورد نام نویسنده نیز وجود دارد؛ بسیاری از مشتریان ما زمانی که داخل کتابفروشی می‌شوند می‌دانند دنبال چه کتابی هستند و نام نویسنده را می‌دانند. اگر نویسنده معروفی باشد، بدون شک کتاب‌هایش نیز بیشتر به فروش می‌رسد.

فرجی، عنوان کتاب را یکی دیگر از فاکتورهای موثر بر تبلیغات کتاب دانست و گفت: اسم کتاب برای مخاطبان عام، مهم‌ترین فاکتور است و بعضا مشاهده می‌کنیم افراد تنها به این دلیل، آن کتاب را خریداری می‌کنند. براین اساس ما می‌توانیم با یک نگاه به عنوان کتاب، تشخیص دهیم که آیا به‌درد ویترینمان می‌خورد یا نه.

وی ادامه داد: بعضی از کتاب‌ها، هم نویسنده خوبی دارند و هم ناشر خوب. این دسته از کتاب‌ها به محض اینکه در ویترین قرار بگیرند به فروش می‌رسند؛ مانند کتاب «ملت عشق» که ناشر آن انتشارات ققنوس است و جزو پرفروش‌ترین کتاب‌های نمایشگاه کتاب هم بود.
 
ضرورت معرفی در حوزه کتاب‌های دانشگاهی
مسئول کتابفروشی گوهر تبلیغات در حوزه‌های غیر عمومی و مثلا برای کتاب‌های دانشگاهی را متفاوت از سایر حوزه‌ها می‌داند و معتقد است: معرفی کتا‌ب‌های دانشگاهی باید به صورت تخصصی و از سوی دانشگاه‌ها صورت بگیرد و صرفا نمی‌توان به عنوان کتاب و نام ناشر بسنده کرد. در حال حاضر بسیاری از کتاب‌های آموزشی چاپ شده که کتاب‌های خوبی هم به حساب می‌آیند در حال خاک خوردن هستند.

فرجی ادامه داد: زمانی که پیام نور یک کتاب را معرفی می‌کند، آمار فروش به یک‌باره بالا می‌رود. در حال حاضر این دانشگاه، انگیزه گذشته را ندارد اما یادم است وقتی پیام نور، یک کتاب را معرفی می‌کرد، در عرض چند روز 10 هزار جلد از آن کتاب، به فروش می‌رسید.
 
نقش شرکت‌های پخش در بازاریابی کتاب
یکی از عواملی که فرجی در میان صحبت‌هایش به آن اشاره کرد، اهمیت فعالیت شرکت‌های پخش در توزیع مناسب کتاب بود. وی گفت: در مورد توزیع‌ کتاب، این رویه در وهله اول از مراکزی شروع می‌شود که واسطه هستند و کتاب را از ناشران مختلفی می‌گیرند و توزیع می‌کنند.

فرجی افزود: یک سری برند بزرگ هم داریم که خودشان در عین ناشر بودن، توزیع کننده هم هستند و ویزیتورهای زیادی برای مراجعه به کتابفروشی‌های کشور به کار می‌گیرند و تاثیر بسزایی در معرفی کتاب‌ها می‌گذارند.

وی ادامه داد: ناشران در مواجهه با توزیع‌کنندگان بزرگ و بنگاه‌های کوچک می‌توانند انتخاب کنند. طبیعی است که ناشران ترجیح بدهند با توزیع کنندگان حرفه‌ای کار کنند که قطعا این موضوع روی آمار فروش آن‌ها تاثیر خواهد داشت.

فرجی گفت: برخی از توزیع‌کنندگان آنقدر بزرگ شده‌اند که دیگر با هر ناشر و مولفی کار نمی‌کنند که این باعث به وجود آمدن یک فضای خالی شده است. بنگاه‌های کوچک نیز می آیند و این فضای خالی را پر می‌کنند.
 
کتابفروشی‌های آنلاین وضعیت خوبی دارند
فرجی درباره فعالیت‌های آنلاین در حوزه کتابفروشی بیان کرد: در حال حاضر وضعیت خوبی را در حوزه کتابفروشی‌های آنلاین مشاهده می‌کنیم و می‌توان حدس زد که روند رو‌به رشدی را در مسیر توسعه پیش گرفته‌اند.

وی گفت: زمانی بود که هیچ کس توجهی به این سایت‌ها نداشت اما امروز فروش کتابفروشی‌های اینترنتی و فیزیکی، تقریبا برابر است. طولی نمی‌کشد که کتابفروشی‌های آنلاین بزرگ و بزرگ‌تر می‌شوند به خصوص در شرایطی که بخش بزرگی از مخاطبان، سمت کتاب‌های الکترونیک کشیده شده‌اند.

فرجی بیان کرد: دانشجویان بخش بزرگی از مخاطبان کتاب هستند و در شرایطی که هزینه‌های کتاب بالاست، آن‌ها ترجیح می‌دهند از طریق سایت‌ها، کتاب را با قیمت ارزان‌تر تهیه کنند. حتی در بسیاری از مواقع، پی دی اف یک کتاب گران قیمت را با دوستانشان به اشتراک می‌گذارند.

مسئول کتابفروشی گوهر به اهمیت نظارت بر حوزه فروش آنلاین کتاب اشاره کرد و گفت: بارها برای ما پیش آمده که مشتری، به ما گلایه کرده که چرا فلان سایت این کتاب را ارزان‌تر می‌دهد؟ ما هم هیچ جوابی نداریم. بعضی از سایت‌ها علاوه بر تخفیف‌های بالا، حتی به صورت رایگان کتاب را ارسال می‌کنند.

فرجی افزود: ما نمی‌توانیم با کتابفروشی‌های آنلاین رقابت کنیم و در این مورد نمی‌توان مخاطبان را مقصر دانست و به نوعی باید در پی آن بود که نظارت بیشتری بر این حوزه صورت بگیرد و همه چیز قانونمند و شفاف شود.
 
انگیزه‌های فراموش شده و کتابفروشی‌های راکد
مسئول کتابفروشی گوهر از سابقه 35 ساله این کتابفروشی و سابقه 10 ساله خودش می‌گوید و معتقد است کار کردن در حوزه کتابفروشی، عشق و علاقه می‌خواهد وگرنه رکود در بازار کتاب، انگیزه را از فعالان گرفته است.

فرجی به پیشینه کتابفروشی در ایران اشاره کرد و گفت: 5 سال پیش، ما با حجم عظیمی از مخاطبان مواجه بودیم به گونه‌ای که درِ کتابفروشی را می‌بستیم و نوبتی افراد را راه می‌دادیم. اما امروز در نقطه مقابل آن دوران قرار داریم.

وی ادامه داد: وقتی قیمت سه جلد کتاب روانشناسی 270 هزار تومان می‌شود نمی‌توان انتظار داشت مردم به راحتی بتوانند خرید بکنند. حالا اگر بخواهید یک دسته کتاب انتخاب کنید باید بالای یک میلیون تومان هزینه کنید.

فرجی گفت: نه تنها مردم قدرت خرید ندارند بلکه ناشران نیز سرمایه کافی برای چاپ کتاب در اختیارشان نیست. مثلا در حال حاضر بسیاری از مخاطبان به دنبال کتاب «زندگی خود را دوباره بیافرین» از نشر ارجمند هستند اما این نشر، تنها 200 نسخه در نمایشگاه کتاب منتشر کرد و هم‌اکنون با اینکه تقاضای آن وجود دارد، کتاب چاپ نمی‌شود.

وی در مورد کتاب‌های خارجی نیز بیان کرد: قبل‌تر کتابفروشی‌های خارجی مانند کتابفروشی ادیب، بیشتر از حالا کتاب وارد می‌کردند اما در حال حاضر با توجه به شرایط ارز و مشکلات مالی، این کار را نمی‌کنند.
 
ضرورت جمع‌آوری دستفروشان
فرجی، فعالیت دستفروشان را به‌ضرر کتابفروشان می‌داند و معتقد است فعالیت آن‌ها، آسیب‌های زیادی به کتابفروشان و صنعت می‌زند. وی گفت: گاهی پیش می‌آید فرد یک کتاب را از ما می‌خرد و چند دقیقه بعد آن را پس می‌دهد، آن هم به این دلیل که همان کتاب را با تخفیف 50 درصدی چند قدم پایین‌تر از کتابفروشی ما تهیه کرده است.

وی ادامه داد: این فعالیت‌ها نه تنها به کتابفروش‌ها؛ بلکه به صنعت نشر نیز آسیب می‌رساند. البته در یک سال گذشته نظارت‌ها بیشتر شده و مامورهایی برای کنترل دستفروشان وجود دارد اما همچنان، می‌توان دستفروشان را در خیابان انقلاب دید.