به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب «تا خداوند معراج‌ها، واکاوی ماهوی معراج در نگاشته‌ها و نگاره‌ها» با حضور محمدعلی رجبی پژوهشگر، هنرمند هنر نگارگری و عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد، اسماعیل بنی اردلان پژوهشگر مطالعات نظری هنر و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر و زهرا عبداله نویسنده کتاب برگزار می‌شود.
این نشست سه‌شنبه ۸ مرداد از ساعت ۱۴ تا ۱۶ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات واقع در پایین‌تر از میدان ولی عصر (عج)، ابتدای خیابان دمشق، پلاک ۹ برپا می‌شود.
این کتاب با مرور روایات عروج به ماورای دنیا در تمدن‌های باستانی شرقی (هند و چین)، میانی (ایران، بین‌النهرین، مصر) و غربی (یونان و روم) سپس تاریخ ادیان ابراهیمی (یهودیت و مسیحیت)، به تبیین مؤلّفه‌های ماهوی معراج می‌پردازد. در حقیقت، دستیابی به مؤلّفه‌های ماهوی معراج از خلال بررسی تداوم اندیشه رایج عروج به ماورای دنیا از اسطوره تا واقعیت، نمادشناسی معراج و تحلیل روشمند تعامل حوزه‌های روایی و تجسمی در زمینه معراج از دستاوردهای این کتاب است.
نگارنده در این کتاب، با اعتقاد به اینکه نگارگری حاصل هم‌نشینی و تلفیق مهارت فنی و معرفت دینی است با الگویی توصیفی تحلیلی و با رویکرد پدیدارشناسی تأویلی به واکاوی و مرور روایت معراج و رمزگشایی از نشانه‌های بصری نگاره‌ها می‌پردازد. در روش توصیفی تحلیلی، پدیده‌ها آن‌طور که هستند توصیف شده و حین توصیف به شرایط، روابط، عقاید متداول، آثار مشهود و روندهای در حال گسترش توجه می‌شود. به‌عبارت دیگر، پس از توصیف و تفسیر روشمند پدیده عروج به ماورای ماده در روایات اساطیری، و واقعیت معراج در ادیان ابراهیمی و معراج پیامبر اکرم (ص)، نکات و ظرایف مضمون و محتوای متن معراج حضرت محمد (ص) و زبان، بیان و اشارات هنری نگاره‌های موجود از این ماجرای شگرف مورد کنکاش قرار می‌گیرد تا نظام ارتباطی میان ساختار کلی و متغیرهای جزئی ساحت‌های اساطیری و تاریخی و هنر نگارگری از روایت خیال‌انگیز معراج کشف و تبیین شود.
در کتاب «تا خداوند معراج‌ها»، نگاره‌های معراج پیامبر عظیم‌الشأن اسلام (ص) که منتخبی از تصاویر معراج‌نامه ایلخانی، معراج‌نامه تیموری و تک‌نگاره‌هایی از دوران صفویه هستند، از حیث نمادهای ابزاری، گیاهی، حیوانی، زمانی، مکانی و حرکتی مورد بازبینی و واکاوی قرار گرفته‌اند. این کتاب با داشتن یک پیشگفتار و مقدمه، از چهار فصل با عناوین «تبارشناسی معراج»، «معراج و معراج‌نگاری»، «نمادشناسی معراج» و «چرایی، چگونگی و چیستی معراج» تشکیل شده که در فصل اول آن، روایات سفرهای دیگر جهانی در ادبیات اساطیری شرق و غرب به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ روایی رابطه انسان و خدایان و نمونه‌ای بارز از ارتباط با غیب شرح می‌شود.
در فصل دوم به موضوعات مختلف مثل انواع تجربه دینی و انحای ارتباط با عالم غیب، معراج نبی اسلام (ص) ازمنظر صاحب‌نظران، نمود واقعه معراج در نگارگری اسلامی و ویژگی‌های بصری این آثار، پرداخته شده است. اهتمام فصل سوم، بررسی نمادها و نشانه‌های تصویری نگاره‌ها و شناخت معانی صریح و ضمنی آن‌هاست. در فصل چهارم نیز، ابتدا مؤلفه‌های ماهوی معراج، سپس بازتاب آن‌ها در نگاره‌ها مشخص شده است.
این کتاب با مرور روایات عروج به ماورای دنیا در تمدن‌های باستانی شرقی (هند و چین)، میانی (ایران، بین‌النهرین، مصر) و غربی (یونان و روم) سپس تاریخ ادیان ابراهیمی (یهودیت و مسیحیت)، به تبیین مؤلّفه‌های ماهوی معراج می‌پردازد. در حقیقت، دستیابی به مؤلّفه‌های ماهوی معراج از خلال بررسی تداوم اندیشه رایج عروج به ماورای دنیا از اسطوره تا واقعیت، نمادشناسی معراج و تحلیل روشمند تعامل حوزه‌های روایی و تجسمی در زمینه معراج از دستاوردهای این کتاب است.
نگارنده در این کتاب، با اعتقاد به اینکه نگارگری حاصل هم‌نشینی و تلفیق مهارت فنی و معرفت دینی است با الگویی توصیفی تحلیلی و با رویکرد پدیدارشناسی تأویلی به واکاوی و مرور روایت معراج و رمزگشایی از نشانه‌های بصری نگاره‌ها می‌پردازد. در روش توصیفی تحلیلی، پدیده‌ها آن‌طور که هستند توصیف شده و حین توصیف به شرایط، روابط، عقاید متداول، آثار مشهود و روندهای در حال گسترش توجه می‌شود. به‌عبارت دیگر، پس از توصیف و تفسیر روشمند پدیده عروج به ماورای ماده در روایات اساطیری، و واقعیت معراج در ادیان ابراهیمی و معراج پیامبر اکرم (ص)، نکات و ظرایف مضمون و محتوای متن معراج حضرت محمد (ص) و زبان، بیان و اشارات هنری نگاره‌های موجود از این ماجرای شگرف مورد کنکاش قرار می‌گیرد تا نظام ارتباطی میان ساختار کلی و متغیرهای جزئی ساحت‌های اساطیری و تاریخی و هنر نگارگری از روایت خیال‌انگیز معراج کشف و تبیین شود.
در کتاب «تا خداوند معراج‌ها»، نگاره‌های معراج پیامبر عظیم‌الشأن اسلام (ص) که منتخبی از تصاویر معراج‌نامه ایلخانی، معراج‌نامه تیموری و تک‌نگاره‌هایی از دوران صفویه هستند، از حیث نمادهای ابزاری، گیاهی، حیوانی، زمانی، مکانی و حرکتی مورد بازبینی و واکاوی قرار گرفته‌اند. این کتاب با داشتن یک پیشگفتار و مقدمه، از چهار فصل با عناوین «تبارشناسی معراج»، «معراج و معراج‌نگاری»، «نمادشناسی معراج» و «چرایی، چگونگی و چیستی معراج» تشکیل شده که در فصل اول آن، روایات سفرهای دیگر جهانی در ادبیات اساطیری شرق و غرب به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ روایی رابطه انسان و خدایان و نمونه‌ای بارز از ارتباط با غیب شرح می‌شود.
در فصل دوم به موضوعات مختلف مثل انواع تجربه دینی و انحای ارتباط با عالم غیب، معراج نبی اسلام (ص) ازمنظر صاحب‌نظران، نمود واقعه معراج در نگارگری اسلامی و ویژگی‌های بصری این آثار، پرداخته شده است. اهتمام فصل سوم، بررسی نمادها و نشانه‌های تصویری نگاره‌ها و شناخت معانی صریح و ضمنی آن‌هاست. در فصل چهارم نیز، ابتدا مؤلفه‌های ماهوی معراج، سپس بازتاب آن‌ها در نگاره‌ها مشخص شده است.
نظر شما