به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، ویژه برنامه «گزارشگاه نقاشی قهوه‌خانه» دوشنبه 14 مردادماه با حضور حجت الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری، محمد حمزه‌زاده، عبدالحمید قره‌داغی، مجدالدین معلمی، محمدعلی گودینی و جمعی از ‏استادان، صاحب‌نظران، پژوهشگران، و علاقه‌مندان به عرصه‌های تاریخ شفاهی و خاطره‌نگاری در گالری ‏ابوالفضل عالی حوزه هنری آغاز شد.
 
 محسن مومنی شریف، رئیس حوزه هنری، در این مراسم با اشاره به سالروز حقوق بشر اسلامی اظهار کرد: مراسم «گزارشگاه نقاشی قهوه‌خانه» در چنین روزی آغاز می شود. این رویداد، اتفاق بدیعی است و دوستان اهل پژوهش با نوع کار تاریخ شفاهی در حوزه هنری آشنا می‌شوند. در حوزه هنری مبنای کار تاریخ شفاهی پژوهش محور است و محققان تنها به گفته‌های مصاحبه شوندگان اکتفا نکرده و اعتبارسنجی می‌کنند و اثری که ارائه می‌شود قابل اعتنا در تاریخ‌نگاری خواهد بود.
 
وی افزود: محسن کاظمی، مولف کتاب «نقاشی قهوه خانه»، خود یکی از عناصر اصلی و اساسی تاریخ شفاهی در حوزه هنری بودند و در کتاب «خاطرات عزت‌شاهی» نیز ویژگی‌های قلم ایشان را دیدیم.
 
مومنی‌شریف با بیان اینکه ویژگی تاریخ شفاهی خواندنی بودن آن است، عنوان کرد: قدیم آثار غربی‌ها را با آثار خودمان مقایسه می‌کردم و تاسف می‌خوردم. کار تاریخ ما به‌ویژه بعد از مشروطه تنها برای اهل فن مورد استفاده بوده است. در سال‌های اخیر تاریخ شفاهی کشورمان خواندنی شده است و امروز شاهد آثاری هستیم که مانند یک رمان خواندنی هستند. اثر کاظمی یکی از ویژگی‌هایش همین است که نگاه‌ها به این اثر بیشتر احساسی بوده و کسی نتوانسته است به لحاظ اسناد و تاریخی ایرادی به اثر وارد کند.
 
وی با تاکید بر اینکه مسئولان و مدیران حوزه هنری اهل صبر هستند، عنوان کرد: این فرصت و ویژگی در حوزه هنری وجود دارد که برای طرح‌های بزرگ وقت صرف شود و آقای کاظمی بیش از 8 سال برای این اثر کار کرده‌اند. معتقدیم از کارهای عجله‌ای باید دوری کرد.
 
رئیس حوزه هنری اظهار داشت: اتفاقاتی مانند چیزی که بر سر آقای دارابی رخ داده در دنیا کم نبوده است. اخیرا سالگرد شهید سید محمدعلی‌شاه موسوی گردیزی بود. ایشان پزشکی بودند و بیش از 40 ماه در زندان گوانتانامو اسارت کشیدند و شکنجه‌های سختی شدند. اسارت ایشان هم بی دلیل بوده است و بعدها آزادشان می‌کنند و سال گذشته ایشان را در مسجدی به شهادت می رسانند. امیدوارم عزیزان پژوهشگر از این مظلومین دفاع کنند و حقشان را ادا کنند. ان‌شاءالله کار بدیعی که در کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» صورت گرفته در تاریخ شفاهی ادامه داشته باشد. 
 

در این مراسم محسن کاظمی نویسنده کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» گفت: حرف‌های بسیاری برای گفتن دارم اما حرف عملی ما در مورد کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» امروز در گالری ابوالفضل عالی به نمایش گذاشته شده است و همه می‌توانند برای اطلاع و آشنایی از اسناد، مدارک و تلاش‌های ما در راستای به ثمر رسیدن این کتاب به این گالری مراجعه کنند.
 
وی افزود: کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» در بهمن 1397 هم‌زمان با چهلمین سال انقلاب اسلامی منتشر شد. درست است که این کتاب در یک روز منتشر شد اما حاصل یک دهه پژوهش بوده است که به همراه مجموعه‌ای از دوستانم در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری تولید شد.
 
کاظمی ادامه داد: موضوع این کتاب به سرگذشت کاظم دارابی مربوط می‌شود؛ فردی که سال 1992 مصادف با سال 1371 شمسی در آلمان به عنوان تنها متهم ایرانی بر سر ماجرای «میکونوس» که در راستای آن چهار عضو حزب دموکرات کردستان به قتل رسیدند دستگیر می‌شود.
 
این پژوهشگر در همین راستا افزود: دارابی پس از دستگیری 15 سال و 2ماه در زندان به سر می‌برد. محاکمه ایشان به مدت 3سال و نیم طول می‌کشد و به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین دادگاه‌های اروپا به حساب می‌آید و هزینه بسیاری برای آن شد تا یک ایرانی را متهم کنند و به اهداف خود برسند.
 
کاظمی در خصوص چگونگی و دلیل پرداختن به این موضوع گفت: سوژه نوشتن کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» این بار خودش به سراغ من آمد؛ چرا که دارابی سال 2001 در زندان تِگِل به صورت اتفاقی با یکی از کتاب‌های من حاوی خاطرات «احمد احمد» بر حسب برخی تسهیلات داده شده به ایشان به‌عنوان یک زندانی آشنا می‌شود. دارابی اینجای زندگی به قلم من علاقه‌مند می‌شود و پس از آزادی و ورود به ایران پا در حوزه هنری می‌گذارد و پیگیر دیدار با ما می‌شود. این رویداد نقطه شروع نگارش کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» بود.
 
وی افزود: نگارش کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» اصلا ساده نبود؛ چرا که بنده همانند بسیاری دیگر از محققین و پژوهشگران نگاه و ذهنیتی از پیش تعیین شده به موضوع «میکونوس» داشتم. اما با راهنمایی استاد عزیزم جناب بهبودی از اینکه با ذهنیتی از پیش تعیین شده در این موضوع تحقیق و پژوهش کنم دوری کردم؛ چرا که لازمه تحقیق منصفانه نگاه بی‌طرفانه به رویدادهای مورد تحقیق است.
 
کاظمی ادامه داد: پس از تحقیقات اولیه در مورد «میکونوس» متوجه شدم تمامی اخبار و روایات منتشر شده علیه دارابی به عنوان یک ایرانی از سوی غربی‌ها یک طرفه و مغرضانه بوده است. پس حق را با دارابی دانستم که بخواهد روایت خود را از «میکونوس» داشته باشد. به این ترتیب کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» متولد شد تا تک‌صدایی غرب نسبت به «میکونوس» را پس از 25 سال بشکند.
 
این پژوهشگر با اشاره به هجمه تبلیغات منفی علیه این موضوع از سوی رسانه‌های غربی گفت: از آنجایی که این کتاب اثری تحقیقی و پژوهشی است نشان می‌دهد که غربی‌ها طی 25 سال گذشته تلاش‌های بسیاری به کار بستند تا روایت‌های دلخواه خود را از «میکونوس» به تاریخ تحمیل کنند. آن‌ها در این راستا کتاب‌های اسنادی، رمان و خاطره‌نگاری‌های بسیاری منتشر کردند.

همچنین یک رساله دکتری در آلمان با همین موضوع با عنوان «محاکمه میکونوس» دفاع شد. طی سال‌هایی که غربی‌ها در حال سندسازی تحریف تاریخ به سود خود و علیه ایران بودند، ما سکوت کردیم و منفعل بودیم. در تمام 25 سال گذشته به صورت منظم رسانه‌های غربی هم‌زمان با سالروز رویداد «میکونوس» اقدام به پخش فیلم‌های ساخته شده خود با این موضوع کرده‌اند. بی‌شک امسال نیز برای این موضوع فعال خواهند بود.
 
کاظمی افزود:‌ برای نگارش این کتاب 4902 فقره سند در اختیار داشتیم که تولید نهادها و مراکز تحقیقاتی ایران نبوده است. بلکه از سوی «ب ک آ»، «ال اف آ» و «سیستم قضایی آلمان» تولید و جمع‌آوری شده‌اند. تمامی این اسناد را ما در حوزه هنری دسته‌بندی، ترجمه و فیش‌برداری کردیم تا در جای مناسب و مورد نیازِ کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» مورد استفاده قرار گیرد.
 
وی در ادامه گفت: یکی از مهم‌ترین و معتبر‌ترین اسنادی که برای تولید این کتاب به کار گرفته‌ایم حکم دستگاه قضایی آلمان است. حکمی که با 395 صفحه  ترجمه کردیم و از محتوای آن برای نگارش این کتاب بهره بردیم.
 
کاظمی ادامه داد: در کنار تمامی اسناد و مدارک گردآوری شده با آقای دارابی حدود 34 ساعت در دهه 80 مصاحبه کردیم. این مصاحبه‌ها در سال 1396 یک‌بار دیگر به دلیل خلأهای اطلاعاتی و ابهامات موجود تکرار شد. همچنین تحقیقات کتابخانه‌ای بسیاری برای این اثر انجام شد که بخش اعظمی از کتاب‌های مذکور را به همراه عکس‌های مستند در این گزارشگاه به نمایش گذاشته‌ایم.
 
وی در خصوص اسناد ارائه شده در این گزارشگاه گفت: گزارشگاه کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» همان‌طور که از نامش پیداست باید گزارشی از فرایند تحقیق، پژوهش و نگارش این کتاب را به نمایش بگذارد و از آنجایی که امکان ارائه تمامی این مطالب در حرف‌های حال حاضر من نیست، رئوس فرایند تولید کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» را به شکل اینفوگرافی در گالری ابوالفضل عالی می‌توانید مشاهده کنید.
 
کاظمی در مورد برنامه‌های تخصصی این گزارشگاه گفت: چهار روز در گزارشگاه کتاب «نقاشی قهوه خانه» میزگردهای تخصصی داریم. اولین میزگرد تخصصی با موضوع «روایت به‌مثابه پژوهش در نقاشی قهوه‌خانه» از امروز دوشنبه 14 مرداد ساعت  17 الی 18 با سخنرانی دکتر مهدی کاموس برگزار می‌شود. همچنین سه‌شنبه 15 مرداد دومین میزگرد تخصصی «گزارشگاه نقاشی قهوه‌خانه» با موضوع «بررسی ابعاد حقوقی میکونوس در نقاشی قهوه‌خانه» و با سخنرانی «دکتر علی رسول‌زاده فرساد (وکیل پایه یک ‏دادگستری)‏» ساعت 16 الی 17 برگزار می‌شود. سومین میزگرد تخصصی این گزارشگاه نیز چهارشنبه ۱۶ مرداد از ساعت ۱۶ الی ۱۷ با موضوع «بررسی ابعاد سیاسی میکونوس در نقاشی قهوه‌خانه» با حضور و سخنرانی «محمود فاضلی (دیپلمات سابق و روزنامه‌نگار)» میزبان علاقه‌مندان خود است. چهارمین و آخرین رویداد تخصصی از این برنامه هم پنج‌شنبه ۱۷ مرداد ساعت 16 الی 17 با موضوع «پرسش‌وپاسخ» و با حضور و سخنرانی کاظم دارابی (راوی) و محسن کاظمی (پژوهشگر)‏ ‏برپا می‌شود.
 
وی افزود: این نمایشگاه با همکاری‌های بسیاری از سوی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، سوره مهر و آتلیه نگاره راه‌اندازی شد.
 
کاظمی ادامه داد: از زمان انتشار این کتاب تا امروز موضع‌گیری‌های بسیاری علیه ما داشتند که عمدتا نخوانده این کار را انجام داده‌اند. آن‌ها معتقدند دادگاه «میکونوس» آقای دارابی را مجرم شناخته است. در حالی که ما نیز بر اساس همان اسناد و احکام صادره این کتاب را منتشر کردیم. ما از نقد همگان استقبال می‌کنیم. پس بهتر است کتاب را بخوانند و بعد اظهار نظر کنند.
 
وی در پایان گفت: در پایان لازم است از دو بانوی بزرگوار تقدیر و تشکر کنم؛ یکی همسر آقای دارابی که سال‌های سال از دوری همسر خود رنج بردند و وی را همراهی کردند. همچنین از همسرم خانم دکتر موید نیز که در این سال‌ها بسیار بنده را یاری کردند تشکر می‌کنم.
 
در پایان این مراسم گزارشگاه نقاشی قهوه خانه در گالری ابوالفضل عالی با حضور مسئولان رونمایی شد و محسن کاظمی و کاظم دارابی توضیحاتی درباره اسناد به نمایش گذاشته شده ارائه کردند. همچنین کلیپی از چگونگی نگارش کتاب نقاشی قهوه خانه منتشر شد.