خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-هادی حسینی‌نژاد: فعالیت خبرنگاران و روزنامه‌نگاران تخصصی در هر حوزه و با هر موضوعیتی، اتفاق مغتنمی است زیرا آن‌ها با اشراف به اطلاعات، مناسبات، وظایف و روابط جاری بین نهادها و دستگاه‌های مختلف می‌توانند به‌عنوان ناظران بیرونی، هدایت‌گر یک جریان یا یک صنعت در کشور باشند. نقدِ کاستی‌ها و ذکر اقدامات مثبت، دریافت نارسایی‌ها و آسیب‌‌شناسی آن‌ها همراه با چاره‌اندیشی، ابزاری است در دست خبرنگاران و روزنامه‌نگاران تخصصی و ماحصل فعالیت آن‌ها، قطعا به سود دستگاه‌ها و سیستم‌هاست.
آن‌چه در مقدمه آمد، مصداق روشنی در صنعت نشر و عرصه کتاب دارد؛ آنچنان‌که در این حوزه نیز باید حضور خبرنگاران تخصصی کتاب را غنیمت دانست. همین بود که معاونت امورفرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمان معاونت سیدعباس صالحی و با نظر مستقیم او، به جایگاه خبرنگاران کتاب توجه مضاعفی نشان داد و تمهیداتی برای پررنگ‌کردن نقش و افزایش توانمندی‌هاشان در دستور کار قرار گرفت؛ رویکردی که شاید یکی از بارزترین مصادیقش اعزام خبرنگاران کتاب به نمایشگاه‌های بین‌المللی بود. مطابق با این رویکرد، خبرنگاران نیز مانند ناشران و اصحاب نشر می‌توانند با حضور در این رویدادها و آشنایی با رویه‌های جهانی نشر، عملکرد بهتری در ایفای نقش خود داشته باشند.
بر این اساس، مقرر شد که موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران به‌عنوان مجری سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور نمایشگاهی، سالانه و طی فرایندی، از حضور خبرنگاران کتاب در نمایشگاه‌های مهم حمایت کند. این حمایت‌ها در سال‌های گذشته در قالب اخذ روادید، پرداخت هزینه‌های سفر و اقامت اعمال شده و بخشی از خبرنگاران فرصت حضور در برخی نمایشگاه‌های خارجی (فرانکفورت، پکن، بولونیا و...) را به دست آوردند اما متاسفانه این‌طور به نظر می‌آید که این امکان قابل توجه، روبه تعطیلی و توقف است.
اکنون در شرایطی هفتاد‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت(24 تا 28 مهرماه) را پیش‌رو داریم که مطابق با اعلام مسئولان، هیچ خبرنگاری از هیچ رسانه‌ای به این رویداد اعزام نمی‌شود و آن را پوشش نخواهد داد. اصلی‌ترین دلیل قطع روند چند ساله اعزام خبرنگار به نمایشگاه فرانکفورت، چند برابر شدن نرخ ارز و افزایش هزینه‌های سفر اعلام می‌شود؛ آنچنان‌که در فراخوان موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران این قید وجود داشت که تنها حمایت ممکن، تقبل هزینه اقامتگاه دو خبرنگار است و خبرنگاران متقاضی باید تمام هزینه‌های سفر؛ از هزینه اخذ ویزا و بیمه مسافرتی گرفته تا هزینه بلیت هواپیما و... را خود بپردازد، یا اینکه رسانه متبوعش این هزینه‌ها را تقبل کند. نتیجه این تصمیم‌گیری آن شد که در کاروان اعزامی به نمایشگاه فرانکفورت، هیچ خبرنگاری حضور ندارد و این یعنی نه استطاعت مالی خبرنگاران جوابگوی هزینه‌های این سفر بوده و نه رسانه‌ها تمایلی به پرداخت هزینه سفر خبرنگاران خود نشان داده‌اند.
جای خالی خبرنگار در چنین رویداد بااهمیتی (البته به احتمال زیاد این شرایط به سایر نمایشگاه‌ها نیز تسری پیدا خواهد کرد) دو ضایعه اساسی را در پی دارد؛ نخست محروم ماندن خبرنگاران کتاب از تجربیات موثر و سودمند و دوم از دست رفتن امکان انعکاس اخبار این رویداد از منظر خبرنگاران و بسنده کردن به اخبار روابط‌‌عمومی که طبیعتا با محوریت نقاط مثبت تنظیم می‌شوند و از نقد و اعتراف به کاستی در آن‌ها خبری نیست.
در بررسی این وضعیت، درکِ شرایط و الزام صرفه‌جویی، مساله‌ای پذیرفتنی است اما در تصمیم‌گیری‌ها باید هزینه-فایده کرد؛ به‌عبارت دیگر مدیران و تصمیم‌گیرندگان باید به تناسب بهره‌وری و اهمیت بخش‌های مختلف، سراغ گزینه صرفه‌جویی بروند و این کار را از بخش‌هایی که کمترین بهره‌وری را دارند آغاز کنند. حالا باید پرسید غیبت خبرنگاران در فرانکفورت به‌دلیل صرفه‌جویی، اتفاق قابل دفاعی است؟ مگر هزینه اعزام دو خبرنگار در مقابل کل هزینه‌های برپایی غرفه ملی ایران در نمایشگاه فرانکفورت، چقدر است؟
لازم به یادآوری است که طبق اظهارات مدیرعامل قبلی موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی، بودجه حضور در این نمایشگاه پیش از اعمال تحریم‌ها و گرانی‌های اخیر، چیزی نزدیک به یک میلیارد تومان برآورد می‌شده است و حالا با احتساب سه برابر شدن نرخ یورو، قطعا هزینه‌ها در نمایشگاه فرانکفورت بیشتر از این میزان خواهد بود. با این حساب؛ هزینه سفر دو خبرنگار که احتمالا به 30میلیون تومان هم نمی‌رسد، چه جایگاهی در این معادله دارد؟
سه‌شنبه ۱۲ شهریور ۱۳۹۸ - ۱۲:۰۲
نظر شما