به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، در آیین معرفی کتاب «تفسیر سوره برائت» که صبح امروز در دانشگاه علوم اسلامی رضوی توسط دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مشهد برگزار شد، آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری، روش مقام معظم رهبری در تفسیر را نزدیک به تفسیر اجتهادی دانست و گفت: با مطالعه این کتاب که مقدمه بسیار کاملی دارد به این نکته می‌رسیم که مفسر عالیقدر این تفسیر، از تسلط ویژه‌ای بر مبانی تفسیر برخوردار بوده و به همین جهت می‌توان روش و مبانی او را در تفسیر کشف کرد.

ری شهری افزود: این تفسیر در گروه تفسیر وسیط یعنی مابین تفسیر بلند و کوتاه جای می‌گیرد؛ به همین جهت قبل از انقلاب با استقبال زیادی روبه‌رو می‌شود چراکه نه کوتاه است که مخل شود و نه بلند که جاذبه کمی داشته باشد.

آیت الله ری شهری با تاکید بر این نکته که این تفسیر گرایشی هدایتی برای احیای مفاهیم اجتماعی و سیاسی است، گفت: تدریس این تفسیر که از رهگذر پژوهشی ناب به شکل درس آمده بسیار کار بزرگ و ارزشمندی است.

وی ساده‌سازی مفاهیم و تسلط بر فرهنگ و ادب فارسی را از ویژگی‌های این تفسیر خواند و اضافه کرد: آنچه مخاطب در نگاه نخست به آن پی می‌برد جلوه ساختار تفسیر است در حالی که زیرساخت آن را که مبتنی بر اطلاعات عمیق و دقیق قرآنی است، تنها پژوهشگر قرآنی متوجه می‌شود.

آیت‌الله ری‌شهری در ادامه ضمن تاکید بر رعایت حوزه‌های متفاوت معرفت دین در این اثر گفت: از آنجا که روح محوری و جان مطلب برای مخاطب اثرگذار است، جزئیاتی که با این مطلب سازگار نیست، مطرح نشده و مطالب به صورت ساده برای مخاطب بیان شده است. همچنین آیات قرآن با دید کلان نسبت به معارف دین تفسیر شده است.

این عضو مجلس خبرگان رهبری تفسیر مقام معظم رهبری را پرمطلب و عاری از هرگونه مطالب اضافی و خسته‌کننده خواند و افزود: آیت‌الله خامنه‌ای در تفسیر قرآن متکی به تحقیق بوده نه تحت تاثیر فضای سیاسی و اجتماعی زمان و به جهت جذب جوانان در عرصه انقلاب، بر همین اساس حتی برداشت‌های ذوقی خود را نیز جدا از تفسیر بیان کردند.

وی در انتها به نقد اثر تدوین شده پرداخت و گفت: کامل نبودن ارجاعات و استخراج مطالب، مشخص نبودن منبع ترجمه، چینش نامنظم مطالب و طراحی نامناسب کتاب از مشکلاتی است که در این کتاب باید رفع شود.

حجت الاسلام علی خیاط استادیار گروه زبان و ادبیات عرب نیز در این برنامه ضمن گرامیداشت هفته دفاع مقدس به بیان گزارشی از نحوه تدوین و تهیه اثر پرداخت و گفت: این تفسیر در 6 مرحله تدوین شده است، در ابتدا که قصد چاپ این تفسیر را گرفتیم، به دنبال منابعی که این تفسیر را ذخیره کردند، گشتیم و در نهایت به 2 اثر که یکی دفتری از مجموعه نوارهای پیاده شده و دیگری یادداشت‌های یکی از شاگردان که در اختیار ما قرار گرفت. البته بخش‌هایی از تفسیر که در جلسات درس توسط مقام معظم رهبری گفته شده بود و در این منابع نبود، آورده نشده و باعث ناقص شدن تفسیر شد.

وی از دستیابی به یک روش تفسیر در خلال تدوین این اثر خبرداد و گفت: در مرحله اول تمام منابعی که از جلسات درس تفسیر در اختیار داشتیم تبدیل به متن تایپی شد و سپس در اختیار ما قرار گرفت در ابتدا که شروع به خواندن این اثر کردیم تصمیم گرفتیم همین اثر را با یافتن و معرفی منابعی که معظم له از آن‌ها استفاده کردند به چاپ برسانیم اما در طی بررسی این اثرمتوجه شدیم این متن صرفا یک متن تفسیری نیست بلکه شامل روش تفسیری روشنی است، به همین علت به این نتیجه رسیدیم نکات مربوط به روش تفسیر را نیز استخراج کنیم. با این اقدام ما به یک گرایش شناسی، روش شناسی و مبانی شناسی روش تفسیر ایشان رسیدیم که هم در مقدمه کتاب آورده شد و هم به صورت جداگانه به چاپ رسید.

خیاط در ادامه گفت:در مرحله بعد منبع‌یابی را تکمیل و این اثر را در خدمت موسسه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری قرار دادیم و آنها هم بازنگری مجددی به اثر داشتند. ماحصل این اقدامات اثری بود که شایسته رهبر معظم انقلاب نبود به همین علت دوباره شروع به تکمیل منابع، حذف موار تکراری، یکدست سازی و یکسان سازی و بازسازی بعضی عبارات پرداختیم. در این مرحله تمام کارها مورد بازبینی قرار گرفت و تفسیر تا حد امکان به سطح مطلوبی رسید و در خدمت پژوهشگران قرار گرفت.

وی در ادامه به بیان 4 پیشنهاد برای اقدامات آینده براساس این تفسیر و روی این تفسیر پرداخت و گفت: نیازمندیم براساس روش تفسیر ذکر شده برای تکمیل تفسیر 20 آیه‌ای که تفسیر آن در کتاب ذکر نشده، اقدام شود، همچنین باتوجه به اینکه این کتاب در حوزه علمیه به عنوان متن درسی تهیه شده، به صورت درسنامه عرضه شود.

خیاط در ادامه این اثر را نماینده روش و اندیشه در تفسیر دانست و ضمن تاکید برلزوم گردآوری آموزه‌های قرآنی مقام معظم رهبری یادآور شد: مقام معظم رهبری متخصص قرآنی هستند که عالمانه و روش مند تفسیر می‌کنند به همین علت برداشت‌های قرآنی که عرضه می‌کنند بسیار کاربردی است و فرمایشات ایشان به مناسبت‌های مختلف سرشار از نکات قرآنی است که مجموعه این‌ها اگر تحت عنوان آموزه‌های قرآنی مقام معظم رهبری عرضه شود بسیار ارزشمند است.

رضا خوراکیان مسئول دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری در مشهد ابتدا به بیان تاریخچه و اهداف این دفتر پرداخت و گفت: از دهه 70 موسسه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری با هدف تدوین و انتشار آثار مقام معظم رهبری و تدوین منظومه محتوایی و افکار و اندیشه ایشان آغاز به کار کرد و در مشهد از سال 85 ابتدا با انجام خدمات فرهنگی و علمی و به تدریج بحث اسناد و خاطرات شفاهی و سایر پروژه‌ها دیگر اضافه شد.

وی افزود: با تعامل خوب برقرار شده و استفاده از ظرفیت‌های خوب مشهد ما به سمت تربیت پژوهشگر با محوریت اندیشه امامین انقلاب رفته و از ظرفیت کم نظیر دفتر مشهد که بهره مندی از شاگردان مقام معظم رهبری که قبل انقلاب محضر ایشان را درک کرده و با مبانی فکری ایشان آشنا بودند استفاده کردیم.

خوراکیان این اثر را کتاب تفسیر تراز مقام معظم رهبری خواند و افزود:این تفسیر که اکنون به عنوان متن درسی حوزه علمیه قرار گرفته است، در سال 50 و 51 در مدرسه میرزا جعفر توسط مقام معظم رهبری گفته شده که ایشان در خاطراتشان در مورد آن بیان کردند «برای این تفسیر وقت زیادی گذاشتم» که در واقع بیانگر ارزشمندی این اثر و تفاوت آن با سایر آثار تفسیری مقام معظم رهبری است.