آندرس اولسون، رئیس کمیته نوبل آکادمی سوئد، به هنگام اعلام نام برنده امسال این جایزه بین‌المللی، پترهانتکه را شخصیتی خواند که از سال ۱۹۶۶ تاکنون با آثاری در ژانرهای مختلف ادبی توانسته است خود را به عنوان یکی از نویسندگان تأثیرگذار سال‌های پس از جنگ اروپا تثبیت کند. اولگا توکارچوک، نویسنده ۵۷ ساله لهستانی نیز برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۸ بود. داوران آکادمی سوئد گفته‌اند که علت گزینش خانم توکارچوک، گذشتن او از مرزهای رایج به کمک قدرت خیالپردازی و اشتیاق پایان‌ناپذیر نویسنده بوده است.
دلایل آکادمی سوئد در انتخاب جوایز نوبل دو سال گذشته در حالی اعلام شده که بسیاری از نویسندگان و منتقدان از این انتخاب آکادمی ناامید و متحیر هستند. آنها می‌گویند آکادمی سوئدی بار دیگر ثابت کرده که سیاست آنها در انتخاب نویسندگان سفیدپوست اروپایی تغییر نکرده است. بارها داوران سوئدی ادعا کرده بودند که در انتخابشان به ادبیات کل جهان نظر دارند ولی تاریخ چنینی چیزی ثابت نکرده است.
اما برای بسیاری از علاقمندانی که خبر مربوط به اعطای جایزه نوبل ادبیات را پیگیری کردند استدلالی که آکادمی سوئد برای دادن جایزه به اولگا توکارچوک و پتر هاندکه مطرح کرد بسیار عمومی بود و آنها را قانع نمی‌کرد. زیرا هر دوی این دو نویسنده با موضع‌گیری‌های سیاسی‌شان جنجال آفریده‌اند.
پتر هانتکه در دهه ۱۹۹۰ میلادی طرف ملی‌گرایان صرب را در جنگ بوسنی گرفت و جنایت‌های جنگی آنان را بسیار کم‌تر از آنچه بود ارزیابی کرد. اعلام نام این نویسنده به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات خاطره آن دوره را در ذهن بسیاری زنده کرد. پس از نخستین تبریک‌ها صداهای حاکی از حیرت و ناامیدی برخاست.
جنیفر ایگن، رئیس سازمان قلم آمریکا گفت که به طور معمول کسی درباره تصمیمی که هیأت داوران گرفته اظهار نظر نمی‌کند، اما در این مورد باید استثنائی وجود داشته باشد. وی گفت: ما با این تصمیم مخالفیم که نویسنده‌ای که با سرسختی جنایات جنگی مستند شده را زیر سؤال می‌برد حق دارد به خاطر وسعت قلمرو زبانی و جوشش ایده‌های خود جایزه دریافت کند. در زمانه‌ای که ملی‌گرایی، شیوه رهبری مستبدانه و شیوع گسترده اطلاعات غلط از رونق برخوردار هستند، شایسته ادبیات چیز بهتری است.
روزنامه واشنگتن پست به اهدای جایزه نوبل به هانتکه انتقاد کرد و نوشت: پیروزی هاندکه باعث جر و بحث می‌شود. آکادمی سوئد که مصمم بود رسوایی اخیر را پشت سر بگذارد، احتمالا وارد رسوایی جدیدی می‌شود.
نظرات