به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از گنجینه رضوی، به مناسبت ایام ماه صفر و اربعین حسینی، سی‌ و یکمین برنامه سه‌شنبه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی به معرفی و رونمایی قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی زیارت اربعین اختصاص داشت که در محل گنجینه رضوی و با حضور جمعی از کارشناسان و صاحب‌نظران و عموم پژوهشگران برگزار شد.

سیدرضا صداقت‌حسینی، کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی در معرفی این نسخه‌های خطی گفت: یکی از اولین آثار و نسخه‎های خطی مستقل و مهمّ درباره زیارت اربعین، کتاب «المزار» محمد‌بن محمد‌بن نُعمان، معروف به شیخ مفید از علمای برجسته شیعه در قرن چهارم هجری قمری است.

وی درباره نسخه آستان قدس از این اثر توضیح داد: قدیمی‌ترین و نفیس‌ترین نسخه خطی «المزار» شیخ مفید در ایران که فضیلت زیارت اربعین را ذکر کرده است، در کتابخانه آستان قدس رضوی نگه‌داری می‌شود که به خط نسخ 15 سطری در محرم 957 هجری قمری در 77 برگ کتابت و توسط رضا نائينى در مرداد 1311 وقف کتابخانه رضوی شده است.

صداقت‌حسینی به قدیمی‌ترین و نفیس‌ترین نسخه خطی شرح زیارت اربعین در ایران اشاره کرد و ادامه داد: نسخه خطی «مصباح المتهجّد»، تألیف شیخ ابوجعفر محمد‌بن حسن طوسی، از معروف‌ترین محدّثان و فقهای شیعه قرن پنجم هجری قمری است که از کهن‌ترین، مهم‌ترین و معتبرترین آثار مشتمل بر ادعیه و زیارات است. نسخه موجود در کتابخانه آستان قدس از این اثر، به خط نسخ 24 سطری توسط عبدالجبار‌بن على‌بن منصور نقّاش رازى در 23 صفر سال 502 هجری قمری در 208 برگ کتابت شده و از سوی كاظم مدیر شانه‌چى، در ارديبهشت 1339 وقف شده است.

کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی در معرفی سومین نسخه خطی که در این برنامه رونمایی شد، گفت: یکی دیگر از نفایس کتابخانه آستان قدس رضوی که متن زیارت اربعین را شامل می‌شود، نسخه خطی کتاب «المزار» اثر شمس‌الدین محمد بن مکّی عاملی، معروف به شهید اوّل از فقهای بزرگ شیعه در قرن هشتم هجری قمری است که نسخه آستان قدس، به خط نسخ 15 سطری در قرن 11 در 127برگ کتابت و از سوی نادرشاه افشار، در سال 1145 هجری قمری وقف کتابخانه رضوی شده است.

صداقت‌حسینی در پایان یادآور شد: «زیارت اربعین» علاوه بر منابع فوق، در کتب معروف و مختلف ادعیه و زیارات همانند «اقبال الاعمال» و «مصباح الزائر»، «ابن طاووس»، «المزار الکبیر» محمد‌بن جعفر مشهدی، «مصباح» و «البلدالامین» کفعمی، «بحارالانوار»، «تحفه الزائر» و «زادالمعاد» علامه مجلسی نیز آمده است که نسخه‌های ارزشمندی از این آثار در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.