خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) این روزها اخبار متنوعی از شیوع بیماری آنفولانزا می‌شنویم از آمار فوت‌شدگان بر اثر ابتلا به این بیماری تا تعطیلی مدارس شهرها و روستاها در نقاط مختلف کشور. در این شرایط نحوه اطلاع‌رسانی در مورد پیش‌گیری از آن برای مردم جایگاه مهمی پیدا رده است. مژگان بنده پور؛ پژوهشگر و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با ایبنا درباره اهمیت درج اطلاعات در زمینه پیش‌گیری از بیماری‌ها در کتاب‌های درسی معتقد است؛ میزان اطلاع‌رسانی در این زمینه مورد قبول است و برنامه‌های آگاهی‌بخش زیادی در این زمینه وجود دارد. به اعتقاد من درج اطلاعات در زمینه پیشگیری از بیماری‌ها به ویژه آنفولانزا در کتاب‌های درسی مدارس اهمیت بیشتری دارد. چراکه شاید افراد در سنین بالاتر انتخابشان مطالعه کتاب درباره بیماری‌ها نباشد، اما می‌توان این شکاف را با کتاب‌های درسی پر کرد.  
وی با اشاره به کتاب «از ویروس آنفولانزا چه می دانیم؟» که تالیف خودش است گفت: ویرایش جدید این کتاب در سال آتی منتشر خواهد شد. «از آنفولانزا چه می‌دانیم؟» با هدف طراحی واکسن برای این بیماری تدوین شده است و در کتاب شناخت کاملی از این ویروس و ساختار آن، همچنین طبقه‌بندی، روش انتقال آن و انواع واکسیناسیون ارائه شده است.
 
بنده‌پور گفت: در این کتاب واکسن‌های نسل جدید و ویژگی‌های ویروس‌های حساس به دما و سازش‌یافته به سرما به طور مفصل توضیح شده است. در واقع واکسن‌های نوترکیب در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است؛ این واکسن‌ها خطرات ویروس‌هایی که کشته و ضعیف شده است را ندارند. درواقع ما به واسطه تزریق این واکسن‌ها، پروتیینی را وارد بدن می‌کنیم که یا موثر یا کاملا بی‌تاثیر است. این واکسن‌ نه تنها سیستم ایمنی را در برابر ویروس قوی می‌کند، بلکه آثار مخرب ویروس‌های واکسن‌های پیشین را ندارد.
 
این پژوهشگر درباره روند پیشرفت ویروس آنفولانزا در بدن گفت: ویروس آنفولانزا دارای ژنوم قطعه قطعه است که در بدن پرندگان وحشی، حیوانات اهلی، آبزیان، خوک و انسان قدرت رشد دارد. معمولا این موجودات میزبان‌های اصلی این ویروس به شمار می‌روند. در حقیقت ویروس آنفولانزا به طرق مختلفی در بدن این موجودات تکثیر می‌شود. اگر بخواهیم نتیجه کلی از اپیدمی‌هایی که در جهان اتفاق افتاده است، بگیریم، باید بگوییم در کل بشر ده پاندمی (جهانگیر شدن) بزرگ را در حوزه بیماری آنفولانزا تجربه کرده است که سه پاندمی در قرن بیستم و یکی دیگر از آن‌ها در قرن بیست‌ویکم اتفاق افتاده بود که کشتار زیادی را دنبال داشته است.
 
وی افزود: این ویروس‌ها در میزبان‌هایی که می‌پذیرند با یکدیگر متفاوتند. در کل دو نوع تغییر در ویروس آنفولانزا پس از اینکه وارد بدن میزبان می‌شوند، می‌توان مشاهده کرد، در حقیقت ویروس‌ها یا تک نوعی‌اند یا چند نوعی..
 
بنده‌پور با اشاره به نحوه انتقال ویروس در بدن گفت: احتمال انتقال این ویروس از طریق تماس جسمی مانند دست دادن، هوا و تنفس امکان‌پذیر است. در واقع می‌توان یکی از دلایل شیوع این بیماری را مهاجرت پرندگان دانست. اینکه چرا این بیماری در برخی افراد خود را قوی نشان می‌دهند یا در برخی دیگر از افراد ضعیف‌تر است، به انواع ژنوم ویروس برمی‌گردد.
 
چرا آنفولانزا در کشور طغیان کرد؟
این مولف گفت: یکی دیگر از عواملی که در جلوگیری از آنفولانزا بسیار موثر است، رعایت بهداشت فردی و آموزش است؛ همچنین حتی آلودگی هوا هم مزید بر علت در این فرآیند شده است. در واقع ساکن بودن و عدم جریان هوا عاملی برای انتقال ویروس است.
 
بنده‌پور افزود: وقتی تکثیر ویروس در یک بدن اتفاق می‌افتد؛ قطعات آن کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و دوباره ویروس جدید جوانه می‌زند، حال اگر فردی به ویروس آنفولانزا انسانی مبتلا شده باشد و علاوه‌بر آن یک ویروس دیگر هم از خوک یا پرندگان به بدن همان فرد منتقل شود، در این شرایط سلول‌ها همزمان با دو ویروس رو به رو می‌شوند. در نتیجه‌ی این سرهم شدن ویروس‌ها، حاصلشان ویروس سومی خواهد بود که در مجموع  ژنوم‌ یا همان ویژگی ویروس اول و دوم را با هم دارد که بسیار خطرناک‌تر است و احتمال دارد در افراد سالخورده یا افرادی که مبتلا به سرطان هستند مشکلات عمیق‌تری را به وجود بیاورد، چراکه امکان دارد این افراد داروهایی مصرف کنند که سیستم ایمنی را ضعیف کند، به گونه‌ای که حتی منجر به فوت این افراد شود.  
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این پرسش که آیا شرایط رشد ویروس آنفولانزا به شرایط دمایی هم برمی‌گردد یا خیر؟ گفت: گفته می‌شود ویروس آنفولانزا در فصل سرما مقاومت بیشتری دارد و در گرما حساس‌تر است. همچنین بیشترین علت انتقال آن از پرندگان و آبزیان است.
 
این پژوهشگر با اشاره به پیامد‌های تزریق واکسن آنفولانزا و  راه‌های پیشگیری از آن گفت: از سال 1999 واکسن این بیماری تولید شد. در واقع واکسن آنفولانزا یا ویروس ضعیف شده ویروس‌های قبلی هستند یا ترکیب چند نوع ویروس ضعیف را به صورت واکسن استفاده می‌کنند. این واکسن برای کودکان و سالخورگان می‌تواند توصیه شود.
 
وی درباره ضرورت تزریق واکسن آنفولانزا ادامه داد: بیشترین مراقبت برای افراد عادی جامعه  تغذیه مناسب، استفاده از میوه و سبزیجات یا اقداماتی است که از شیوع بیماری جلوگیری کند. اینکه فردی واکسن بزند و مطمئن شود تا سال آینده مبتلا نمی‌شود، حقیقت ندارد؛ چراکه احتمال این وجود دارد که ویروس تزریق شده به حالت فعال برگردد. بهترین انتخاب برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا این است که افراد بتوانند با تغذیه مناسب جلو آن را بگیرند.