به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اینترنت بی‌تردید یکی از تأثیرگذارترین دستاوردهای اخیر بشر در زندگی اجتماعی است، به نحوی که تصور زندگی بدون اینترنت برای ما بسیار دشوار است. این پدیده علی‌رغم مزایای بی‌شمار و غیرقابل ‌چشم‌پوشی، چنان‌چه به ‌صورت مناسبی مورد استفاده قرار نگیرد، می‌تواند ناهنجاری‌هایی را به‌ دنبال داشته باشد. ناهنجاری‌هایی که با توسعه و گسترش روزافزون اینترنت، اکنون به ‌صورت وابستگی به شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های مستهجن، جست‌وجو در اینترنت و بازی‌های کامپیوتری و... خود را نشان می‌دهد.

«اعتیاد به اینترنت» مفهوم تازه‌ای است که در دهه پایانی قرن بیستم در بین متخصصان سلامت مطرح شده و امروز دیگر این مفهوم برای کسی ناشناخته نیست؛ اما به عنوان یک پدیده تازه و رو به گسترش در معرض توجه بسیاری قرار گرفته است. تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که ابتلا به اعتیاد به اینترنت، در میان تمام گروه‌های سنی رو به افزایش است؛ اما از این میان، جمعیت نوجوان و جوان، بیش‌ترین استفاده‌کنندگان اینترنت هستند.

تفاوت اعتیاد به اینترنت با سایر اعتیادها
با وجود آن‌که اعتیاد به اینترنت مشابه سایر انواع اعتیاد است، اما می‌بایست آن را از سایر انواع اینترنت متمایز دانست. شباهت اعتیاد به اینترنت به سایر انواع اعتیاد در وسواس استفاده بیش از اندازه از اینترنت و قطع این رفتار است. هم‌چنین چرخه موجود در سایر اعتیادها نیز در این جا وجود دارد. هم‌چنین در این کتاب این نکته نیز مد نظر است که دیدگاهی یکپارچه‌نگر و قابل اجرا در کلینیک‌ها، مدارس و سایر محیط‌های بالینی درباره اعتیاد به اینترنت شکل گیرد و افراد را هرچه بیش‌تر از آسیب‌های اعتیاد به اینترنت مصون نگه دارد. این مداخلات در سطح درمانگران و مشاوران آموزش دیده، تعریف شده و در محیط‌های بالینی و آموزشی کاملا قابل اجرا است. هم‌چنین سعی شده ساختار جلسات به صورت گروهی برای نوجوانان و جوانان نوشته شود.

مداخلات این کتاب با درنظر گرفتن میزان و شدت اعتیاد به اینترنت در دو سطح نوشته شده است: سطح پیشگیری و سطح درمان. سطح پیشگیری فرد را در برابر ابتلا به اینترنت حفظ می‌کند و سطح درمان شامل مجموعه اقداماتی است که فرد را به سطح نرمال عملکرد برمی‌گرداند. هم‌چنین هر فصل و هر جلسه، دستورالعمل و نکات خاص خود را دارا بوده که ضروری است قبل از اجرای جلسه، دستورالعمل آن جلسه به صورت کامل خوانده شود.

این کتاب شامل چهار فصل است که هر فصل به صورت خلاصه به این شکل آمده است: فصل یک، به مفهوم کلی اعتیاد به اینترنت است. این فصل به ارزیابی اعتیاد به اینترنت، نشانه‌ها و علایم، شیوع‌شناسی، طبقه‌بندی و دیگر اطلاعات لازم برای شناخت این اختلال در این فصل آمده است. فصل دوم شامل ارزیابی و طرح‌ریزی درمان اعتیاد به اینترنت است. این فصل به ارزیابی اعتیاد به اینترنت و اختلال همبود آن پرداخته است.

فصل سوم به مداخله گروهی اعتیاد به اینترنت نوجوانان و جوانان می‌پردازد. این سطح از مداخله، پیشگیری و موارد خفیف این اختلال را دربرمی‌گیرد. همچنین در این بخش، یک جلسه در ارتباط با آموزش مقابله با قلدری مجازی گنجانده شده که در کم کردن آسیب‌های اینترنتی می‌تواند موثر باشد. فصل چهارم به درمان اختصاصی اعتیاد به اینترنت، می‌پردازد. این فصل در چهار جلسه تنظیم شده و به صورت مشخص جلسات آن برای سطوح متوسط و شدید اختلال اعتیاد به اینترنت در ترکیب با دیگر جلسات فصل‌های دیگر طراحی شده و همچنین دستورالعمل هر جلسه در ابتدای همان جلسه بیان شده است. قسمت مهم کتاب ضمائم آن استکه طریقه استفاده از آن‌ها در بخش مربوطه توضیح داده شده است.

چرا افراد به سراغ اینترنت می‌روند؟
یکی از دلایلی که افراد به صورت افراطی و وسواس گونه سراغ اینترنت می‌روند این است که اینترنت می‌تواند باعث جبران اعتماد به نفس پایین آن‌ها و احساس تنهایی عمیقی که دارند، شود. در بعضی از مطالعات دیده شده، که افراد معتاد به اینترنت، میزان احساس تنهایی و ادراک‌شان از این احساس آزاردهنده، بیش‌تر از افراد نرمال است. آن‌ها برای برقراری رابطه صمیمانه با نزدیکان‌شان مشکل دارند و حضور افراطی در شبکه‌های اجتماعی، جبرانی برای این ضعف است. در واقع آن‌ها می‌خواهند با شیوه‌ای غیر تهدیدکننده ارتباط برقرار کنند و با این کار به جمع، احساس تعلق پیدا کنند. ولی این احساس تعلق مجازی است و در دنیای واقعی وجود ندارد. هرچند این نوع از ارتباط می‌تواند در بعضی از افراد مفیده بوده و حتی توصیه شود، مانند افراد بازنشسته، معلول و یا آن‌هایی که در خانه نگهداری می‌شوند، ولی در افراد دیگر وقتی به صورت وابستگی درآید، نه تنها باعث کاهش افسردگی و احساس انزوای آن‌ها نمی‌شود، بلکه آن را بیش‌تر هم می‌کند. در آمریکا در زمانی که استفاده از اینترنت مانند امروز رایج نبود، به تعدادی از خانواده‌ها که اینترنت نداشتند، اینترنت داده شد و در طی چند سال به مشاهده آن‌ها پرداختند.

بعد از دو سال این افراد مجددا بررسی شدند و متوجه شدند که تعداد افرادی که با این خانواده‌ها ارتباط داشتند کم‌تر شده و همین‌طور در آن‌ها میزان ارتباطات و رابطه با دیگران بسیار کم‌تر از قبل از دسترسی ایشان به اینترنت شده است. به هر حال انزوای اجتماعی در افراد وابسته به اینترنت بیش‌تر از جمعیت نرمال است و این‌که کدام مسبب دیگری است شاید روشن نباشد.
 
کتاب «اعتیاد به اینترنت» نوشته معصومه موسوی، محمد ویسویی و حسین علیزاده در 220 صفحه به بهای 33 هزار تومان از سوی نشر قطره منتشر شده است.